Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Σε ριζική αναθεώρηση του νομοθετικού καθεστώτος για τον αιγιαλό και την παραλία προχωρεί η κυβέρνηση. Με νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο κατατίθεται άμεσα στη Βουλή, τροποποιούνται σχεδόν όλα τα άρθρα του ισχύοντος σήμερα ν. 2971/2001, με βασικούς στόχους να βελτιωθεί και να εκσυγχρονιστεί η νομοθεσία προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και του δημόσιου συμφέροντος και ταυτόχρονα να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες για οικονομική ανάπτυξη μέσω της διευκόλυνσης της εκτέλεσης έργων αναπτυξιακού χαρακτήρα.
Μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο καθιστά πιο «ευέλικτο» τον ορισμό της ζώνης της παραλίας, επιτρέποντας πλάτος μικρότερο από τα 50 μέτρα που προβλέπει η ισχύουσα σήμερα νομοθεσία, ταυτόχρονα όμως αυστηροποιεί το νομοθετικό καθεστώς για την παραχώρηση της χρήσης του αιγιαλού και της παραλίας.
Αναλυτικά, οι βασικότερες αλλαγές που επέρχονται με το νομοσχέδιο είναι οι εξής:
1) Το πλάτος της ζώνης της παραλίας ανακαθορίζεται στα 30 έως 50 μέτρα από τη γραμμή του αιγιαλού, ενώ στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο το πλάτος αυτό έχει οριστεί σταθερά στα 50 μέτρα. Ουσιαστικά δίδεται ένας πιο ευέλικτος ορισμός της παραλίας προκειμένου κατά τον καθορισμό της οριογραμμής να λαμβάνεται υπόψη το φυσικό «ανάγλυφο» των περιοχών. Προβλέπεται, ωστόσο, ότι η τροποποίηση αυτή δεν θίγει υφιστάμενα όρια οικισμών και οικισμών προϋφιστάμενων του έτους 1923.
2) Συστήνεται δευτεροβάθμια επιτροπή στο υπουργείο Οικονομικών με αρμοδιότητα την εξέταση των προσφυγών των πολιτών που αμφισβητούν αποφάσεις πρωτοβάθμιων επιτροπών των Κτηματικών Υπηρεσιών για τον καθορισμό της οριογραμμής του αιγιαλού, του παλαιού αιγιαλού και της παραλίας.
3) Καθορίζεται το πλαίσιο για την αντιμετώπιση των χιλιάδων περιπτώσεων όπου στη ζώνη του αιγιαλού και της παραλίας υφίστανται κτίσματα και άλλες κατασκευές ή έχουν πραγματοποιηθεί άλλου είδους παρεμβάσεις, όπως π.χ. διανοίξεις δρόμων. Συγκεκριμένα ορίζεται ότι οι υφιστάμενες κατασκευές και παρεμβάσεις στη ζώνη του αιγιαλού και της παραλίας, εφόσον αποτελούν πολύ παλαιά έργα τα οποία εκτελέστηκαν σύννομα, κατόπιν έκδοσης των προβλεπόμενων αδειών (π.χ. βάσει αναπτυξιακών νόμων κ.λπ.), διατηρούνται θεωρούμενες ως νόμιμες, ενώ όσες κατασκευές και παρεμβάσεις δεν έχουν τις προβλεπόμενες άδειες ή έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα θα πρέπει να καταργηθούν.
4) Καθορίζεται ενιαίο καθεστώς καθορισμού των τιμών εκκίνησης για τους πλειστηριασμούς που διενεργούνται με στόχο την ενοικίαση εκτάσεων στη ζώνη του αιγιαλού και της παραλίας. Οι τιμές θα καθορίζονται με αντικειμενικό σύστημα, βάσει εξίσωσης με 4-5 παραμέτρους. Ουσιαστικά καταργείται το ισχύον σήμερα σύστημα, βάσει του οποίου οι τιμές εκκίνησης καθορίζονται με βάση εκτιμήσεις των αρμόδιων Κτηματικών Υπηρεσιών.
5) Αυστηροποιούνται οι διαδικασίες παραχώρησης της χρήσης του αιγιαλού, ώστε να περιοριστεί το ισχύον καθεστώς ανομίας και αυθαιρεσίας.
6) Θεσπίζεται ειδικό καθεστώς αδειοδότησης για την εκτέλεση έκτακτων έργων και την ανέγερση πρόχειρων κατασκευών στις ζώνες του αιγιαλού και της παραλίας, προκειμένου να εξυπηρετούνται έκτακτες ανάγκες που προκύπτουν σε διάφορες περιοχές της χώρας.
7) Καθιερώνεται νέα ειδική διαδικασία για τη βραχυχρόνια παραχώρηση εκτάσεων στις ζώνες του αιγιαλού και της παραλίας, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών, λήψης βίντεο στο πλαίσιο διαφόρων άλλων οπτικοακουστικών παραγωγών, τέλεσης γάμων κ.λπ. Για το συγκεκριμένο ζήτημα έχουν προκύψει πολλά προβλήματα μεταξύ πολιτών, δήμων και λιμενικού, που είχαν ως αποτέλεσμα γραφειοκρατικές διαδικασίες χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα για την εξυπηρέτηση των πολιτών και την προστασία του αιγιαλού.
8) Aφαιρούνται αρμοδιότητες του λιμενικού σώματος επί του αιγιαλού με πέρασμά τους στη διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας του υπουργείου Οικονομικών και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
9) Θεσπίζονται αντισταθμιστικά μέτρα για τις περιπτώσεις που επιτρέπονται έργα στον αιγιαλό. Πρόκειται για πρακτική που ακολουθείται με επιτυχία πολλά χρόνια σε χώρες της Μεσογείου, εξασφαλίζοντας πρόσθετα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες από την παραχώρηση χρήσης και επενδύσεων στον αιγιαλό, παράλληλα με την τουριστική ανάπτυξη.
10) Παρατείνονται οι προθεσμίες για τον καθορισμό του αιγιαλού σε ορθοφωτοχάρτες.
Προαναγγελία έναν χρόνο πριν
Σημειώνεται ότι πριν από ακριβώς έναν χρόνο η υφυπουργός Οικονομικών Αικατερίνη Παπανάτσιου είχε προαναγγείλει την κατάθεση στη Βουλή του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Μιλώντας περί τα τέλη Μαρτίου του 2018 στη Θεσσαλονίκη, στο Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνέδριο Κ. Μακεδονίας, η υφυπουργός είχε αναφέρει ότι η κυβέρνηση θα καταθέσει στη Βουλή νέο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό. Όπως είχε τονίσει, μάλιστα χαρακτηριστικά, με το νομοσχέδιο αυτό «θα επιτρέψουμε ορισμένες χρήσεις με αυστηρούς όρους και συγκεκριμένα πλαίσια και θα χαλαρώσουμε ορισμένες πλευρές του θεσμικού πλαισίου, ώστε να γίνει πιο αυστηρό υπό την έννοια ότι θα εφαρμόζεται».
Αναλυτικά στην ομιλία της εκείνη η υφυπουργός είχε επισημάνει, μεταξύ άλλων, ότι:
* «Στόχος μας είναι η επικαιροποίηση και απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου για τον αιγιαλό με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Ο νόμος 2971/2001 περί αιγιαλού και παραλίας είχε ούτως ή άλλως από την ψήφισή του πολλά προβλήματα, αλλά πλέον χρειάζεται σημαντικές τροποποιήσεις, προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί στις σημερινές συνθήκες».
* «Η απόλυτη απαγόρευση είχε ως αποτέλεσμα την ανομία, γι’ αυτό θα επιτρέψουμε ορισμένες χρήσεις με αυστηρούς όρους και συγκεκριμένα πλαίσια και, αν μου επιτρέπετε την παραδοξολογία, θα χαλαρώσουμε ορισμένες πλευρές του θεσμικού πλαισίου, ώστε να γίνει πιο αυστηρό υπό την έννοια ότι θα εφαρμόζεται».
* Η διαφύλαξη του κοινόχρηστου χαρακτήρα του αιγιαλού αποτελεί για την κυβέρνηση προτεραιότητα.
«Παγωμένη» η εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου
Σε αντίθεση με τις ρυθμίσεις για τον αιγιαλό, οι οποίες οδεύουν για ψήφιση στη Βουλή, κάποιες άλλες σημαντικές ρυθμίσεις, οι οποίες είναι έτοιμες εδώ και πολλά χρόνια και αφορούν την παροχή της δυνατότητας εξαγοράς των καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου από τους σημερινούς κατόχους τους, δεν προωθούνται, με αποτέλεσμα ένα μείζον οικονομικό και κοινωνικό ζήτημα να παραμένει άλυτο.
Το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη καταγράψει και ομαδοποιήσει τα κατεχόμενα δημόσια ακίνητα ανά περιφέρεια. Ο συνολικός αριθμός των ακινήτων αυτών ανέρχεται σε 25.482.
Το σχέδιο νόμου για τη δυνατότητα εξαγοράς των ακινήτων αυτών από τους επί μακρόν κατέχοντες είναι έτοιμο, αλλά οι διαδικασίες για την οριστική νομοτεχνική επεξεργασία του και την κατάθεσή του στη Βουλή έχουν «παγώσει» εδώ και πολλά χρόνια. Η κατάθεση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου στη Βουλή έχει εξαγγελθεί επισήμως δύο φορές στο πρόσφατο παρελθόν (μία το 2014 από τον τότε υπουργό Οικονομικών Γκ. Χαρδούβελη και μία το 2016 από τον τότε αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Τρ. Αλεξιάδη), αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμία ενέργεια για την υλοποίηση εκείνων των εξαγγελιών.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν υποσχεθεί κατά καιρούς οι πολιτικές ηγεσίες του υπ. Οικονομικών, με τις ρυθμίσεις για την εξαγορά των καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου:
- θα αντιμετωπιστεί οριστικά το πρόβλημα των αυθαίρετων καταπατήσεων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου.
- θα αποδεσμευτεί η πολιτεία από τα καταπατημένα ακίνητα που δεν είναι απαραίτητα για την εξυπηρέτηση των κρατικών σκοπών της ή δεν εμπίπτουν σε προστατευόμενες από ειδικές νομοθεσίες κατηγορίες ακινήτων, έναντι τιμήματος,
- θα απελευθερωθούν οι υπηρεσίες και τα δικαστήρια από έναν σημαντικό αριθμό δικών και εξόδων και
- θα επιλυθούν χρόνια κοινωνικά προβλήματα.
Ωστόσο, οι υποσχέσεις αυτές ακόμη και μέχρι σήμερα δεν έχουν υλοποιηθεί, με αποτέλεσμα οι εκκρεμότητες με το ιδιοκτησιακό καθεστώς πολλών εκτάσεων να παραμένουν και κατά καιρούς να δημιουργούνται τεράστια προβλήματα με οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο σε πολλές περιοχές της χώρας.
