Από την έντυπη έκδοση
Tων Αγγελικής Κοτσοβού
και Γιάννη Παγκαλιά
Στα υψηλότερα επίπεδα από το 2016 ανήλθαν τον Μάρτιο τα κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης με αρνητική απόδοση, όπως προκύπτει από στοιχεία της Tradeweb, σε μία ακόμη ένδειξη ότι οι ανησυχίες για τις προοπτικές της παγκόσμιας ανάπτυξης στρέφουν τους επενδυτές προς το «καταφύγιο» του κρατικού χρέους και είναι πρόθυμοι ακόμη και να πληρώσουν για τη διακράτηση ομολόγων από χώρες υψηλής επενδυτικής διαβάθμισης.
Οι ομολογιακές αποδόσεις στις αναπτυγμένες αγορές υποχώρησαν τον προηγούμενο μήνα, καθώς η ανακοίνωση αποθαρρυντικών μακροοικονομικών στοιχείων και η απότομη στροφή των μεγάλων κεντρικών τραπεζών προς τη διατήρηση της υπερχαλαρής νομισματικής πολιτικής φούντωσαν τους φόβους για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, επαναφέροντας στο προσκήνιο ανησυχίες ακόμη και για ύφεση.
Εκ των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης, συνολικής αξίας 7,67 τρισ. ευρώ (8,6 τρισ. δολάρια), τίτλοι αξίας 3,58 τρισ. ευρώ -ποσό που αντιπροσωπεύει περίπου το 47% του συνόλου- είχαν απόδοση κάτω του μηδενός τον Μάρτιο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Tradeweb, έναντι αντίστοιχου ποσοστού 38% τον Φεβρουάριο. Το κρατικό χρέος της Ευρωζώνης με αρνητικό επιτόκιο έχει αυξηθεί στα υψηλότερα επίπεδα από τον Σεπτέμβριο του 2016, μια χρονιά κατά την οποία ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού και οι ανησυχίες για την παγκόσμια ανάπτυξη είχαν πιέσει τις ομολογιακές αποδόσεις κάτω από το μηδέν.
«Το υψηλό ποσοστό ομολόγων αρνητικής απόδοσης και το γεγονός ότι αμβλύνεται η καμπύλη αποδόσεων ανά τον κόσμο είναι ένδειξη ότι είμαστε πάλι στο σημείο απ' όπου ξεκινήσαμε» αναφέρει ο Νιλ ΜακΚίνον, στρατηγικός αναλυτής στη VTB Capital. «Το μήνυμα από τις αγορές ομολόγων είναι ότι έχουμε οικονομικές συνθήκες που προσομοιάζουν με την Ιαπωνία» πρόσθεσε, αναφερόμενος στον φαύλο κύκλο υποτονικής ανάπτυξης και χαμηλού έως και ανύπαρκτου πληθωρισμού στον οποίο έχει παγιδευτεί εδώ και χρόνια η ιαπωνική οικονομία.
Η αύξηση του ποσοστού των κρατικών ομολόγων με αρνητικές αποδόσεις σχεδόν στο ήμισυ του συνολικού κρατικού χρέους δείχνει ουσιαστικά ότι ολοένα και περισσότεροι επενδυτές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν τις κυβερνήσεις για τη διακράτηση χρέους. Για παράδειγμα, οι αποδόσεις των γερμανικών κρατικών ομολόγων διάρκειας έως και δέκα ετών είναι κάτω του μηδενός. Πριν από έξι μήνες, αρνητικές αποδόσεις είχε το γερμανικό χρέος διάρκειας έως και πέντε ετών.
Τον τελευταίο μήνα οι αγορές έχουν επαναξιολογήσει τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας και ειδικά της Ευρωζώνης, που έχει κατεβάσει ταχύτητα.
Οι αναλυτές εκτιμούν ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, η αξία των ομολόγων με αρνητικές αποδόσεις έχει αυξηθεί στα 10 τρισ. δολάρια, από 7 τρισ. δολάρια πριν από δύο χρόνια. Τα στοιχεία της Tradeweb δείχνουν επίσης ότι περίπου το 26% των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης έχουν απόδοση χαμηλότερη του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ (που είναι στο -0,40%). Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό από τον Νοέμβριο του 2017.
Σημαντική και η αύξηση των εταιρικών ομολόγων υψηλής επενδυτικής διαβάθμισης (investment-grade) με αρνητικό επιτόκιο, αγγίζοντας το 20% του συνόλου, το υψηλότερο ποσοστό έτους.
Προβλέψεις απόδοσης του 10ετούς αμερικανικού
Το αμερικανικό κρατικό δεκαετές ομόλογο βρέθηκε στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος στο δεύτερο μισό του Μαρτίου, αλλά για τον λάθος λόγο: την απόδοσή του την υποσκέλισε αυτή του αμερικανικού κρατικού τρίμηνου εντόκου γραμματίου, με τους επενδυτές σε κατάσταση συναγερμού, καθώς η προϊστορία έχει δείξει ότι όποτε αναστράφηκε η καμπύλη απόδοσης του βραχυπρόθεσμου χρέους έναντι του μακροπρόθεσμου ακολούθησε οικονομική ύφεση. Χθες η απόδοση του δεκαετούς κατάφερε οριακά να ξεπεράσει την απόδοση των βραχυπρόθεσμων ομολόγων και να επανέλθει κατά κάποιο η κανονικότητα, διαμορφούμενη στο 2,472%.
Η πορεία του αμερικανικού δεκαετούς το 2019 έχει διχάσει τους αναλυτές στη Wall Street και όχι μόνο, με τις προβλέψεις τους να στέλνουν αντιφατικά μηνύματα. Η Goldman Sachs και η JP Morgan διατηρούν την αισιόδοξη στάση τους, εκτιμώντας πως η απόδοση του δεκαετούς θα σημειώσει άνοδο από τα τωρινά δεδομένα (2,80% και 2,75% αντίστοιχα οι προβλέψεις κάθε τράπεζας). Αντίθετα, η Morgan Stanley προβλέπει η απόδοση να κινηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα από τα τωρινά και να υποχωρήσει στο 2,25%, ακόμα πιο χαμηλά από το 2,35% των προηγούμενων εκτιμήσεων της τράπεζας. H Societe Generale υποβάθμισε επίσης τις προβλέψεις της, εκτιμώντας πως η απόδοση του δεκαετούς θα κινηθεί το 2019 στα επίπεδα του 2,5%, από 2,8% που ανέμενε πριν.
Επίδραση από τα χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ
Η διατήρηση της υπερ-χαλαρής νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αφήνοντας την προηγούμενη εβδομάδα να εννοηθεί ότι θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο μια αύξηση επιτοκίων, αποτελεί ακόμη έναν παράγοντα που πιέζει προς τα κάτω τις αποδόσεις, ειδικά των ομολόγων από χώρες υψηλής πιστοληπτικής κατάταξης, όπως η Γερμανία.
Τα αρνητικά επιτόκια είναι σημαντικά για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, υποστήριξε χθες ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λούις ντε Γκίντος (φωτογραφία), υπεραμυνόμενος της πολιτικής επιτοκίων της ΕΚΤ. «Η χαμηλή κερδοφορία των τραπεζών δεν οφείλεται στον αντίκτυπο των αρνητικών επιτοκίων, νομίζω ότι η χαμηλή κερδοφορία των τραπεζών στην Ευρώπη έχει να κάνει με διαρθρωτικούς παράγοντες» τόνισε ο κ. Ντε Γκίντος ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Οι τράπεζες της Ευρωζώνης εκφράζουν παράπονα για τα αρνητικά επιτόκια και τις επιπτώσεις στην κερδοφορία του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Η ΕΚΤ φέρεται να εξετάζει διάφορα μέτρα που να αμβλύνουν τις παρενέργειες της υπερ-χαλαρής νομισματικής πολιτικής, μεταξύ των οποίων και το ενδεχόμενο υιοθέτησης ενός κλιμακούμενου επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων.
Οι αγορές χρήματος αρχίζουν και βλέπουν μικρή πιθανότητα ακόμη και μείωσης του κόστους δανεισμού από την ΕΚΤ φέτος, σε μία ακόμη ένδειξη δραματικής αναθεώρησης των προβλέψεων για τα επόμενα βήματα των κεντρικών τραπεζών στη χάραξη νομισματικής πολιτικής.
