Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Εξήντα κατηγορίες εισοδημάτων και εσόδων που απέκτησαν οι φορολογούμενοι το 2018 μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις φετινές φορολογικές δηλώσεις για να καλύψουν διαφορές φορολογητέου εισοδήματος που θα προκύψουν από τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Από τα ποσά που θεωρούνται «εισοδήματα», ορισμένα, αν και απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος ή έχουν ήδη φορολογηθεί στην πηγή, θα επιβαρυνθούν, κατά την εκκαθάριση των δηλώσεων, με ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10%, ενώ άλλα, ήδη απαλλαχθέντα από τον φόρο εισοδήματος, θα απαλλαγούν και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με την ισχύουσα νομοθεσία, οι προστιθέμενες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος λόγω τεκμηρίων μπορούν να καλυφθούν με:
Α) Εισοδήματα που απαλλάσσονται από τον φόρο ή φορολογούνται αυτοτελώς κατά την καταβολή τους, αλλά υπόκεινται σε ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10%. Τα εισοδήματα αυτά είναι τα εξής:
1) Τα μερίσματα. Στα μερίσματα περιλαμβάνονται τα εισοδήματα που προκύπτουν από μετοχές, ιδρυτικούς τίτλους ή άλλα δικαιώματα συμμετοχής σε κέρδη, καθώς και τα εισοδήματα από άλλα εταιρικά δικαιώματα, στα οποία περιλαμβάνονται τα μερίδια, οι μερίδες συμπεριλαμβανομένων των προμερισμάτων και μαθηματικών αποθεματικών, οι συμμετοχές σε κέρδη προσωπικών επιχειρήσεων, οι διανομές των κερδών από κάθε είδους νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, καθώς και κάθε άλλο συναφές διανεμόμενο ποσό.
2) Οι τόκοι των τραπεζικών καταθέσεων.
3) Οι τόκοι των συμφωνιών επαναγοράς (repos/ reverse repos).
4) Τα δικαιώματα. Ο όρος «δικαιώματα» σημαίνει το εισόδημα που αποκτάται ως αντάλλαγμα για τη χρήση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή σε αντάλλαγμα πληροφοριών που αφορούν βιομηχανική, εμπορική ή επιστημονική πείρα, οι πληρωμές για τη χρήση βιομηχανικού, εμπορικού ή επιστημονικού εξοπλισμού, για τη χρήση τεχνικών μεθόδων παραγωγής, τεχνικής ή τεχνολογικής βοήθειας, τεχνογνωσίας (knowhow), αποτελεσμάτων ερευνών, αναδημοσίευσης άρθρων και μελετών, καθώς και οι πληρωμές για συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά μέσω δικτύων πληροφορικής σε βάση δεδομένων επίλυσης προβλημάτων, την ηλεκτρονική λήψη (downloading) λογισμικού ηλεκτρονικού υπολογιστή.
5) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρείες.
6) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων ή εταιρικών ομολόγων.
7) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση παραγώγων χρηματοοικονομικών προϊόντων.
8) Οι τόκοι ομολόγων ή έντοκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου.
9) Τα κέρδη από την πώληση εισηγμένων μετοχών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%.
10) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση εισηγμένων κινητών αξιών (απόκτηση πριν από 1.1.2009).
11) Τα αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά ΕΕ/ΕΟΧ/ΕΖΕΖ αμοιβαία κεφάλαια.
12) Τα κέρδη από την πώληση προϊόντων για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη (άρθ. 71Α ν. 4172/2013).
13) Τα κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι 10 KW.
14) Τα εφάπαξ χρηματικά ποσά που καταβλήθηκαν βάσει των διατάξεων των άρθρων 10-15 του ν. 4575/2018 και φορολογούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 86 του ν. 4582/2018. Πρόκειται για τα ποσά των αναδρομικών που έλαβαν εκατοντάδες χιλιάδες εν ενεργεία και συνταξιούχοι δημόσιοι λειτουργοί υπαγόμενοι στα ειδικά μισθολόγια (στρατιωτικοί, αστυνομικοί, λιμενικοί, πυροσβέστες, δικαστικοί, ιατροί του ΕΣΥ, πανεπιστημιακοί κ.λπ.). Τα ποσά αυτά φορολογήθηκαν αυτοτελώς κατά την πληρωμή τους με συντελεστή φόρου εισοδήματος 20%.
15) Το εισόδημα φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που εργάζονται σε πρεσβείες, προξενεία, κ.λπ.
16) Η διατροφή συζύγου και τέκνων.
17) Τα επιδόματα ανεργίας.
18) Οι συντάξεις των αναπήρων πολέμου ή των θυμάτων πολέμου ή των αναπήρων που υπέστησαν βλάβη κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
19) Το εξωϊδρυματικό επίδομα και κάθε συναφές ποσό που καταβάλλεται σε αναπήρους και το οποίο συγκεντρώνει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος όπως περιοδικότητα και μόνιμη πηγή προέλευσης.
20) Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία που χορηγούνται σε αναπήρους με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 80%.
21) Τα επιδόματα αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.
22) Ποσοστό 65% των επιδομάτων επικίνδυνης εργασίας και της από 11.10.2018 καταβαλλόμενης πτητικής αποζημίωσης στους πιλότους πολιτικής αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.
23) Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης.
24) Τα κέρδη από τη μεταβίβαση τίτλων φορολογικού κατοίκου χώρας με την οποία υπάρχει ΣΑΔΦ και είναι υπόχρεος για υποβολή δήλωσης από άλλη αιτία.
25) Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
26) Οι «πράσινες» και συνδεδεμένες αγροτικές ενισχύσεις μέχρι 12.000 ευρώ αθροιζόμενες.
27) Οι λοιπές εισοδηματικές αγροτικές ενισχύσεις.
28) Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
29) Τα ποσά που καταβάλλονται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθ. 166 του ν. 4001/2011, στο πλαίσιο της εγκατάστασης του αγωγού φυσικού αερίου.
30) Οι αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κατοίκους Ελλάδος.
Β) Εισοδήματα που απαλλάσσονται και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Τα εισοδήματα αυτά είναι:
31) Οι μισθοί, οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία των ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω.
32) Η αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης.
33) Οι αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε. (Διατάξεις Προνομίων - Ασυλιών της Ε.Ε.).
34) Οι αμοιβές των εργαζομένων στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης του Εύξεινου Πόντου (Διατάξεις του άρθρου 52 της Ιδρυτικής Συμφωνίας της Τράπεζας).
35) Οι αποδοχές που καταβάλλει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) στους υπαλλήλους του (Διατάξεις της Σύμβασης για τα προνόμια και Ασυλίες των Ηνωμένων Εθνών).
36) Το επίδομα παιδιού του άρθρου 214 του ν. 4512/2018.
37) Η εκλογική αποζημίωση (παρ. 1.αρ. 108 π.δ. 26/2012).
38) Τα μερίσματα των εταιρειών της παρ.5 του άρθρου 45 του ν. 4141/2013.
39) Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.
40) Οι μισθοί και οι εν γένει αποδοχές των υπάλληλων του NATO.
41) Το εισόδημα που με βάση τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας απαλλάσσεται και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
42) Το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (ΑΝΗΚΟ) του ν. 4551/2018.
Από τα παραπάνω, τα ποσά που αφορούν το επίδομα παιδιού δεν προσμετρώνται στο φορολογητέο εισόδημα κανενός μέλους της οικογένειας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 214 του ν. 4512/2018. Το ίδιο ισχύει και για το Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του ν. 4551/2018.
Γ) Λοιπές κατηγορίες εισοδημάτων που φορολογούνται με ειδικό τρόπο, όπως:
43) Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ, του ΓΕΝΕ και του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ που εισπράχθηκε μέσα στο φορολογικό έτος 2018. Το επίδομα ανεργίας απαλλάσσεται από τον φόρο εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων του φορολογούμενου δεν υπερβαίνει ετησίως τις 10.000 ευρώ. Εάν δηλώνεται επίδομα ανεργίας και τα λοιπά εισοδήματα του φορολογουμένου (πραγματικό, τεκμαρτό, απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο) υπερβαίνουν τις 10.000 ευρώ, τότε το ποσό του επιδόματος ανεργίας προστίθεται στο φορολογητέο εισόδημά του.
44) Τα συνολικά καθαρά κέρδη που αναλογούν στα φυσικά πρόσωπα - εταίρους προσωπικών εταιρειών που τηρούν απλογραφικά βιβλία (O.E., Ε.Ε., κοινωνίες αστικού δικαίου που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, αστικές εταιρείες, κοινοπραξίες κ.λπ.), μετά την αφαίρεση του φόρου του νομικού προσώπου. Τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται μόνο στο όνομα των νομικών προσώπων. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 του ν. 4172/2013 εξαντλείται με τον φόρο του νομικού προσώπου η φορολογική υποχρέωση των εταίρων και περαιτέρω δεν πραγματοποιείται παρακράτηση φόρου στα κέρδη που διανέμονται.
Δ) Ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα, όπως:
45) Έσοδα από πωλήσεις ακινήτων.
46) Η εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς του Δημοσίου και επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο.
47) Έσοδα από την πώληση λοιπών περιουσιακών στοιχείων.
48) Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν ή πρώην κατοίκους αλλοδαπής.
49) Δάνεια.
50) Κληρονομιές.
51) Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών.
52) Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ, Αθλητικό Στοίχημα κ.λπ.
53) Επίδομα αλλοδαπής (περίπτ. γ παρ. 1 αρθρ. 14 ΚΦΕ).
54) Χρηματική αποζημίωση που καταβάλλεται με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 άρθρου 168 του ν. 4001/2011 για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση του αγωγού φυσικού αερίου.
55) Αποζημίωση για ηθική βλάβη.
56) Υποτροφίες που δεν φέρουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος και της παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4386/2016.
57) Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων/δανείων.
58) Κοινωνικό μέρισμα.
59) Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου (σχετ. το ΔΕΑΦ 1017570 ΕΞ 2018 έγγραφο).
60) Ποσά που προκύπτουν από πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου.
