Από την έντυπη έκδοση
Η παρουσία του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στην τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, χθες, στην Ιερουσαλήμ, δίνει και το μέτρο του ενδιαφέροντος της Ουάσιγκτον για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Η παρουσία του Μάικ Πομπέο «σημαίνει ότι δίνεται επιπρόσθετη αξία στην έκτη Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου, Ισραήλ και Ελλάδας που πραγματοποιείται σήμερα, με κύριο θέμα την προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο» επισήμανε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε «εταίρους στον τομέα της ενέργειας και της ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα».
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σημείωσε ότι «η βασική ιδέα μας είναι πολύ σημαντική: Να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές δίκτυο μεταφοράς των ενεργειακών πόρων από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, από το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα, στην Ευρώπη».
Ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι η δημιουργία του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου EastMed «μπορεί να βοηθήσει τόσο τον διάλογο για την ασφάλεια όσο και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής».
Ο πρωθυπουργός δεν παρέλειψε να τονίσει πως η συμμετοχή του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο «υπογραμμίζει τη στήριξη των ΗΠΑ στη στρατηγική συνεργασία μας και αυτή η συμμετοχή ενδυναμώνει τις προσπάθειές μας και τον διάλογο μας ειδικά στον τομέα της ενέργειας, αλλά και στην ασφάλεια και στην οικονομία».
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης έκανε λόγο για «μια υπέροχη στιγμή» και ευχαρίστησε τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου για «την ιστορική σύνοδο» στην Ιερουσαλήμ. Ταυτόχρονα, εξέφρασε τη χαρά του για τη συμμετοχή του Μάικ Πομπέο, «η οποία δίνει προστιθέμενη αξία στη σύνοδο».
Όπως σημείωσε, «είμαστε ευτυχείς που ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών μας ενώνει σήμερα. Η παρουσία του είναι μια απτή απόδειξη ότι οι τρεις χώρες μας αποτελούν αξιόπιστους εταίρους των ΗΠΑ, ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας και της ασφάλειας, και μια εγγύηση σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο».
Στην 1η Σύνοδο Κορυφής του σχήματος 3+1 στα Ιεροσόλυμα συζητήθηκαν διεξοδικά οι εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και η μεταξύ τους συνεργασία στους τομείς της ενέργειας, ασφάλειας και άμυνας, οικονομίας και μετανάστευσης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η συζήτηση για τον East Μed συνδέθηκε με την πρόσφατη συνάντηση των ΥΠΕΞ στο Χιούστον των ΗΠΑ και το East Μed gas forum που συμμετείχαν επίσης Ιορδανία, Αίγυπτος και Παλαιστίνη.
Το εκτιμώμενο κόστος κατασκευής του EastMed αγγίζει τα 6 με 7 δισ. ευρώ και θεωρείται ότι θα είναι ο πιο ασφαλής αγωγός παγκόσμια, καθότι θα είναι απρόσβλητος από τρομοκρατικές ενέργειες, λόγω του πολύ μεγάλου βάθους του. Το μέγεθος του ενδέχεται να διπλασιαστεί για να μεταφέρει ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες από το Ισραήλ. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στην πρώτη του φάση θα είναι οι τρεις χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ) και Ιταλία, με τη στήριξη των ΗΠΑ και σε επόμενη φάση συνεργασία με τρίτες χώρες, κυρίως Αίγυπτο, αλλά και χώρες του Κόλπου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη διάρκεια των διευρυμένων συνομιλιών, ο Αμερικανός υπουργός τόνισε ότι ο EastMed για τις ΗΠΑ έχει δυνητικά μεγάλη εμπορική σημασία, αλλά και είναι σημαντικός και στον τομέα της ασφάλειας. Ο κ. Πομπέο δεσμεύτηκε να υποστηρίξει, μέσω ενεργειακών κολοσσών των ΗΠΑ, την προσπάθεια, αλλά και να τους ξεκαθαρίσει τη σημασία που έχει για την ασφάλεια και τη σταθερότητα.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, συζητείται η θεσμοθέτηση της συνεργασίας σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών.
Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, ο κ. Νετανιάχου είπε ρητά ότι «αν το χτίσουμε, σημαίνει ότι έχουμε δεσμευτεί για να το προστατεύσουμε». Η κοινή δήλωση
Στην Κοινή Δήλωση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-ΗΠΑ, μετά την 6η τριμερή Σύνοδο Κορυφής, επισημαίνεται: «Οι κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, του κράτους του Ισραήλ, της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας συναντήθηκαν σήμερα στην Ιερουσαλήμ για να διαβεβαιώσουν την κοινή τους δέσμευση να προωθήσουν την ειρήνη, τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο υπουργός Εξωτερικών Πομπέο υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν τον τριμερή μηχανισμό που δημιούργησαν το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος, σημειώνοντας τη σημασία της αυξανόμενης συνεργασίας. Οι ηγέτες συμφώνησαν να αυξήσουν την περιφερειακή συνεργασία, να στηρίξουν την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια, και να αμυνθούν ενάντια σε εξωτερικές κακές επιρροές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Χαιρέτισαν τις πρόσφατες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και τις προοπτικές τους στη συμβολή στην ενεργειακή ασφάλεια και τις εναλλακτικές πηγές».
Παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη
Ο ρόλος του αγωγού EastMed θα είναι να μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης (Ισραήλ, Κύπρος) στην Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας. Γι’ αυτό τον σκοπό θα ξεκινά από τα εν λόγω κοιτάσματα, θα διέρχεται από την Κύπρο, την Κρήτη και την Πελοπόννησο, για να καταλήξει στη Θεσπρωτία, όπου θα συνδέεται με τον επίσης υπό εξέταση αγωγό Ελλάδας-Ιταλίας («Ποσειδών»), ώστε το φυσικό αέριο να φτάσει στο ιταλικό Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου και από εκεί στην υπόλοιπη γηραιά ήπειρο.
Η παραπάνω διαδρομή σημαίνει πως από τα περίπου 1.700 χιλιόμετρα που θα είναι το συνολικό μήκος του, το μεγαλύτερο ποσοστό (1.300 χλμ.) θα είναι υποθαλάσσιο. Παράλληλα, η σχεδιαζόμενη δυναμικότητά του θα αγγίζει τα 10 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να αυξηθεί στα 16 δισ. κυβικά μέτρα.
Η διαχείριση του EastMed (Eastern Mediterranean Pipeline) ανήκει στην IGI Poseidon, θυγατρική της ΔΕΠΑ και της ιταλικής Edison. Μάλιστα, με τη διάσπαση της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου σε ΔΕΠΑ Υποδομών και ΔΕΠΑ Εμπορίας, η συμμετοχή της στην IGI Poseidon (και επομένως στο έργο) θα «περάσει» στην πρώτη εταιρεία, για να υπαχθεί στη συνέχεια εντός τριμήνου σε μία νέα θυγατρική που θα υπαχθεί στη ΔΕΠΑ Υποδομών.
Η Κομισιόν «βλέπει» τον EastMed ως ένα έργο το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει στη σημαντική βελτίωση της διαφοροποίησης των πηγών τροφοδοσίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με φυσικό αέριο. Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο περιλαμβάνεται στη λίστα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI). Έτσι, υπό το συγκεκριμένο καθεστώς, έχουν χρηματοδοτηθεί με 34,5 εκατ. ευρώ οι μελέτες εφαρμογής (FEED) μέσω του προγράμματος «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF), για τη στήριξη των διευρωπαϊκών υποδομών.
Σύμφωνα με τις μελέτες, ο αγωγός είναι τεχνικά εφικτός και οικονομικά βιώσιμος, καθώς το κόστος μεταφοράς είναι συγκρίσιμο σε σχέση με τις εναλλακτικές επιλογές «όδευσης» του φυσικού αερίου από τα συγκεκριμένα κοιτάσματα προς την Ευρώπη. Ωστόσο, με δεδομένο ότι το κόστος του εκτιμάται στα 6 με 7 δισ. ευρώ, η υλοποίησή του θα κριθεί τελικά από το κόστος παραγωγής φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα από τα οποία θα διέρχεται, το οποίο με τη σειρά του θα εξαρτηθεί από τα βάθη εξόρυξης.
Τον τελευταίο καιρό, πάντως, ερωτηματικά έχουν δημιουργηθεί αναφορικά με τη στάση της Ιταλίας, καθώς σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου της χώρας η κυβέρνηση, υπό την πίεση του Κινήματος 5 Αστέρων, ζήτησε το «πάγωμα» της συμμετοχής στο έργο. Ωστόσο, σε τυχόν υπαναχώρηση της Ιταλίας φαίνεται πως ήδη είναι στα σκαριά ένα «Plan B» με διαφορετική χάραξη του αγωγού, πιθανότατα μέσω Βουλγαρίας ή Βόρειας Μακεδονίας. 