Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Διαχειρίσιμο σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά εξαιρετικά ευάλωτο σε αστάθμητους παράγοντες, που μπορεί να επηρεάσουν είτε τον ρυθμό ανάπτυξης είτε και τα πρωτογενή πλεονάσματα, χαρακτηρίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το ελληνικό χρέος. Προβλέπει αποκλιμάκωσή του -ως ποσοστό του ΑΕΠ- ακόμη και στο 135% μέχρι και το 2028, αλλά και διατήρηση των ετήσιων αναγκών για την εξυπηρέτησή του στο μονοψήφιο επίπεδο του 8%. Εκτιμά, ωστόσο, ότι επιβεβαίωση δυσμενών σεναρίων όσον αφορά την πορεία των επιτοκίων, της ανάπτυξης ή των δημοσιονομικών επιδόσεων της Ελλάδας μπορεί να διατηρήσει το χρέος μέχρι και πάνω από το 200% του ΑΕΠ ακόμη και μετά το 2024.
Το βασικό σενάριο
Τα σενάρια του ΔΝΤ -αναλύονται στην έκθεση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους που ενσωματώνεται στην πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση του Ταμείου- δείχνουν και το πόσο «ευάλωτη» είναι η αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ.
Στο βασικό σενάριο το ΔΝΤ προβλέπει ότι το χρέος θα αποκλιμακωθεί από το 183,3% του ΑΕΠ που ήταν το 2018 στο 143,2% το 2024 και στο 135,4% το 2028 (σ.σ.: η πορεία του, όπως αποτυπώνεται στους πίνακες του ΔΝΤ, είναι η εξής: 174,2% το 2019, 167,3% το 2020, 160,9% το 2021, 153,8% το 2022, 147,2% το 2023, 143,2% το 2024, 140,4% το 2025, 138,2% το 2026, 136,7% το 2027 και 135,4% το 2028). Αυτή η πορεία έχει στηριχτεί στις ακόλουθες παραδοχές:
1. Ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί με ρυθμό 2,4% το 2019 και 2,2% το 2020 και ότι στη συνέχεια θα παρατηρηθεί συνεχής κάμψη στον ρυθμό ανάπτυξης. Έτσι, για το 2021 προβλέπεται ρυθμός 1,6%, για το 2022 έως και το 2026 μόλις 1,2%, ενώ για το 2027 και για το 2028 προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης της τάξεως του 1%.
2. Ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί είτε σε επίπεδα χαμηλότερα της μίας ποσοστιαίας μονάδας είτε σε κάθε περίπτωση χαμηλότερα του 2% για όλη την περίοδο μέχρι και το 2028. Για το 2019 προβλέπεται πληθωρισμός 1% και για το 2020 1,4%. Για το 2021 και το 2022 αναμένεται περαιτέρω αύξηση στο 1,7%, ενώ όλη η περίοδος από το 2023 μέχρι το 2028 αναμένεται να χαρακτηριστεί από ετήσια αύξηση της τάξεως του 1,8% στον δείκτη τιμών καταναλωτή.
3. Ότι το επιτόκιο δανεισμού θα κινηθεί στην περιοχή του 1,9% για το 2018, θα περιοριστεί στο 1,8% για τη διετία 2020-2021, για να αυξηθεί στη συνέχεια στο 2% για το 2022, στο 2,1% για το 2023 και στο 2,2% για το 2024. Η ανοδική πορεία θα συνεχιστεί μέχρι και το 2028 (προφανώς λόγω και της έκδοσης περισσότερων ομολόγων) ως εξής: 2,3% για το 2025, 2,5% για το 2026, 2,6% για το 2027 και 2,8% για το 2028.
Με βάση αυτές τις προϋποθέσεις, η Ελλάδα θα χρειαστεί να διαθέσει το 8,8% του ΑΕΠ της για το 2019 προκειμένου να εξυπηρετήσει το χρέος της, ενώ το ποσοστό θα μειωθεί απότομα στο 5,9% για το 2020, στο 5,8% για το 2021 και στο 5,9% για το 2022. Το 2023 αναμένεται αύξηση στο 6,9% των ετήσιων δαπανών για την εξυπηρέτηση του χρέους, ενώ για τη συνέχεια προβλέπεται:
* Ποσοστό 10% για το 2024.
* Ποσοστό 9,2% για το 2025.
* Ποσοστό 8,6% για το 2026.
* Ποσοστό 8,9% για το 2027.
* Ποσοστό 12,1% για το 2028.
Οι πιθανές ανατροπές
Τι μπορεί να αλλάξει όσον αφορά το βασικό σενάριο του ΔΝΤ; Οι συντάκτες της έκθεσης βιωσιμότητας του χρέους καταστρώνουν σενάρια με βάση την πιθανή εξέλιξη των παραμέτρων και καταλήγουν σε εξαιρετικά δυσμενή σενάρια όσον αφορά την εξέλιξη του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ:
1. Μια αύξηση του μέσου επιτοκίου δανεισμού της Ελλάδας κατά 90 μονάδες βάσης σε σχέση με τα επίπεδα που έχουν προβλεφθεί στο βασικό σενάριο μπορεί να αυξήσει τον δείκτη του χρέους ακόμη και κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το 2024 (δηλαδή από το 143% του ΑΕΠ στο 157% του ΑΕΠ).
2. Η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες θα διατηρήσει μεν τον πτωτικό ρυθμό στην πορεία του χρέους, αλλά οι επιπτώσεις θα είναι πολύ μεγάλες. Το 2024 η αναλογία του χρέους θα είναι ακόμη και κατά 27 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη σε σχέση με το βασικό σενάριο, φτάνοντας στο 170% του ΑΕΠ (αντί για 143% του ΑΕΠ).
3. Αρνητική επίπτωση της τάξεως των 20 ποσοστιαίων μονάδων μπορεί να έχει και η επιδείνωση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
4. Το ΔΝΤ κάνει και ένα συνδυαστικό «κακό» σενάριο, το οποίο προβλέπει και χαμηλότερη ανάπτυξη, και υψηλότερα επιτόκια δανεισμού, και χαμηλότερο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Σε αυτή την περίοδο το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μπορεί να εκτιναχθεί ακόμη και στο 208% του ΑΕΠ.
