Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Σε ανοδικό τέμπο συνέχισε το 2018 η ελληνική αγορά tax free shopping (αγορές με επιστροφή ΦΠΑ πολιτών που επισκέπτονται την Ελλάδα από χώρες εκτός Ε.Ε.), με την αξία των συναλλαγών να καταγράφει αύξηση 20% και τη μέση κατανάλωση να παραμένει στα επίπεδα της προηγούμενης χρονιάς, ως αποτέλεσμα των «υψηλών επιδόσεων» των Κινέζων, που αύξησαν τις δαπάνες τους, αντισταθμίζοντας την πτώση από τις αγορές άλλων εθνικοτήτων.
Ας σημειωθεί ότι το 2018 ήταν συνέχεια μιας χρονιάς που η αγορά σημείωσε άλμα 75%, με τη μέση κατανάλωση να παρουσιάζει κάθετη πτώση, αποτέλεσμα σ’ έναν βαθμό και της μείωσης του κατώτατου ορίου συναλλαγών στα 50 ευρώ από 120 ευρώ προηγουμένως. Από τα στοιχεία που παραχώρησε στη «N» η Global Blue Hellas, εταιρεία με ηγετικό μερίδιο στην ελληνική και διεθνή αγορά tax free shopping, η μέση δαπάνη το 2018 σταθεροποιήθηκε έπειτα από πτώση 25% το 2017 σε επίπεδο πάνω από τα 400 ευρώ.
Επίσης η αγορά εμφάνισε ρυθμό ανάπτυξης 20% τόσο σε αξία όσο και σε όγκο, ευνοημένη από την αύξηση της τουριστικής κίνησης.
Αν και το ρεκόρ αφίξεων πιθανόν θα δικαιολογούσε ακόμη καλύτερες επιδόσεις, θα πρέπει να σημειωθεί ότι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες υστερούν έναντι της χώρας μας, με ενδεικτική την ανάπτυξη μόλις 2% στη Γαλλία, αλλά και την επιβράδυνση αγορών όπως η βρετανική (-7%), η ισπανική (-5%), η γερμανική (-12%) κ.ο.κ. Οι περισσότεροι τουρίστες που κάνουν χρήση των προνομίων του tax free shopping είναι Κινέζοι, ελέγχοντας μερίδιο 29% στην παγκόσμια αγορά.
Ειδικότερα στην Ελλάδα, ελέγχουν πάνω από το 1/3 της αγοράς. Τα στοιχεία της Global Blue θέλουν το μερίδιό τους να έχει αυξηθεί σε 35,91% το 2018, με τους Αμερικανούς να διατηρούν τη δεύτερη θέση στην κατάταξη, όπως και την προηγούμενη χρονιά, με μερίδιο 11,65%.
Οι Ρώσοι, τους οποίους συναντάμε στην τρίτη θέση, συνεχίζουν να περιορίζουν το μερίδιό τους στη συνολική πίτα, ελέγχοντας το 5,55%, ενώ οι Ισραηλινοί με 5,08% και οι προερχόμενοι από την πΔΓΜ με 4,65% συμπληρώνουν την πρώτη πεντάδα. Οι Αυστραλοί έχουν μερίδιο 3,73% στη συνολική αξία συναλλαγών tax free, οι Σέρβοι ελέγχουν το 3,22%, οι Αιγύπτιοι το 2,68%, οι Αλβανοί το 2,12% και ακολουθούν εθνικότητες με μικρότερα μερίδια.
Οι καταλύτες
Οι Αλβανοί, αν και με μικρό μερίδιο στη συνολική αγορά, εμφάνισαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε ό,τι αφορά την αξία των αγορών ανά εθνικότητα, της τάξης του 44,92%. Ανάλογη είναι η δυναμική των προερχομένων από την πΔΓΜ, με αύξηση 40,31%, ενώ ακολουθούν Αιγύπτιοι και Ισραηλινοί με αύξηση 35,17% και 34,82% αντίστοιχα.
Οι καταλύτες της αγοράς, ήτοι Κινέζοι και Αμερικανοί, αύξησαν την αξία των αγορών που έκαναν στην Ελλάδα σε ποσοστό πάνω από 25% το 2018. Άλλες εθνικότητες εμφάνισαν περιορισμένη αύξηση, όπως οι Σέρβοι με 8,61%, ενώ αξιοσημείωτη είναι η πτώση της αξίας των συναλλαγών από την πλευρά των Ρώσων, που έφτασε το 10,64%.
Οι Ρώσοι είναι και οι μόνοι που εμφανίζουν πτώση σε επίπεδο αριθμού αποδείξεων (-5,47%). Αυτοί που επισκέφθηκαν πάντως περισσότερες φορές τα καταστήματα κι εμφανίζονται να έχουν κάνει τις περισσότερες συναλλαγές είναι οι Αλβανοί, οι προερχόμενοι από την πΔΓΜ και οι Αιγύπτιοι (με αύξηση 62,4%, 54,06% και 50,44% αντίστοιχα). Αύξηση 29,17% σημειώνουν οι συναλλαγές των Ισραηλινών, ενώ στο κάδρο μένουν σταθερά Κινέζοι και Αμερικανοί, με αύξηση συναλλαγών 14,01% και 24,78% αντίστοιχα.
Το ελληνικό λιανεμπόριο πάντως παίρνει την πιο ισχυρή ψήφο εμπιστοσύνης από τους Κινέζους, όπως σχολιάζει μιλώντας στη «N» ο Μάνθος Δημόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Global Blue Hellas, επισημαίνοντας ότι μαζί με τους Ισραηλινούς είναι οι δύο εθνικότητες που αύξησαν τη μέση δαπάνη τους ανά συναλλαγή. Στην περίπτωση των Κινέζων η αύξηση ανήλθε σε 10,44% και σε αυτή των Ισραηλινών σε 4,37%, αντισταθμίζοντας την πτώση άλλων εθνικοτήτων που έκαναν περιορισμένα έξοδα για ψώνια κατά την παραμονή τους στην Ελλάδα.
Εξάλλου, τα στοιχεία θέλουν τους Αμερικανούς να εμφανίζουν σχεδόν σταθερό προϋπολογισμό (+0,61%) και πτώση για όλους τους υπόλοιπους, μεταξύ των οποίων οι Ρώσοι (με περικοπές 5,47%). Αυτοί που εμφανίζουν τη μικρότερη δαπάνη ανά συναλλαγή είναι οι Αλβανοί (-10,76%).
Γεωγραφικές περιφέρειες
Τα καταστήματα της Αθήνας και της ευρύτερης περιοχής της Στερεάς Ελλάδας ηγούνται της αγοράς με μερίδιο που αγγίζει το 65% και ανάπτυξη 16,73%, με τη Μύκονο να έχει «κλέψει» τη δεύτερη θέση της κατάταξης από τη Θεσσαλονίκη και την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, καθώς η τουριστική κίνηση έχει πριμοδοτήσει το «νησί των ανέμων». Το μερίδιό του στη συνολική αξία των συναλλαγών tax free το 2018 ανήλθε σε 13,47% και αναπτύσσεται με ρυθμό 32,23%, με τη Μακεδονία να αποσπά το 12,8% και ανάπτυξη 25,55%. Η Σαντορίνη, με επίσης αναπτυσσόμενο μερίδιο, ελέγχει το 3,85% στην αξία των αγορών, με ρυθμό ανάπτυξης 22,33%.
Η Κρήτη δείχνει να χάνει έδαφος, όπως και τα Δωδεκάνησα, με μερίδια 1,95% και 1,83% αντίστοιχα, ενώ χωρίς σημαντική διαφοροποίηση τα νησιά του Ιονίου κρατούν το 0,5% της πίτας.
Είναι επίσης ενδεικτικό ότι η αξία των αγορών tax free στην Κρήτη εμφανίζει αρνητικό πρόσημο (-11,21% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος), όπως και τα Δωδεκάνησα (-2,11%).
Αν αναζητήσει κανείς ποια προϊόντα πριμοδοτούν κατά βάση οι τουρίστες, διαπιστώνει ότι αυτά είναι ως επί το πλείστον είδη που έχουν σχέση με τη μόδα (52%), με αξιοσημείωτη αξία να κατευθύνεται και στα ρολόγια και τα κοσμήματα (20%) ή άλλα είδη (28%).
Η μέση δαπάνη πάντως είναι ελαφρώς μειωμένη σε είδη μόδας (-4%) και σημαντικά αυξημένη σε κοσμήματα (+22%), αν και παρατηρείται αύξηση της αξίας των αγορών σε όλες τις κατηγορίες.
Συμπεράσματα
Εν κατακλείδι, ο κ. Δημόπουλος επισημαίνει ότι η μέση δαπάνη ανησυχεί την αγορά, καθώς απέχει από το να θεωρηθεί ικανοποιητική.
«Μέχρι και τον Οκτώβριο βρισκόταν κάτω από τα περσινά επίπεδα και ισορρόπησε μόλις τον Νοέμβριο» σημειώνει, για να προσθέσει ότι ακόμη και στην κατηγορία «Watch & Jewellery», όπου διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση της μέσης δαπάνης ανά συναλλαγή, αυτή απλά κράτησε την κατηγορία στα περσινά επίπεδα λόγω της υποχώρησης των συναλλαγών.
Εξηγεί επίσης ότι «η ποσοτική προσέλκυση τουριστών ενέχει το ρίσκο της πτώσης της αγοραστικής δύναμης, χωρίς να αναφέρουμε τις άλλες επιζήμιες ιδιότητες του μαζικού τουρισμού στη χώρα μας.
Επομένως, είναι ανάγκη να εξεταστεί η στρατηγική προσέλκυσης καλύτερης ποιότητας τουρισμού, που θα διατηρεί την αγοραστική δύναμη σε υψηλό επίπεδο και θα προσφέρει μεγαλύτερα έσοδα στο σύνολο της τουριστικής αγοράς.
Ταυτόχρονα, μία τέτοια στρατηγική θα συνέβαλε και στην ανάπτυξη ποιοτικότερων υπηρεσιών φιλοξενίας αλλά και στην ενίσχυση του brand name της χώρας μας».
