Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Η εορταστική περίοδος στις αγορές τείνει να χαρακτηρίζεται από ηρεμία, χωρίς πολλές ειδήσεις, με τον όγκο συναλλαγών να παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και τους επενδυτές να περιμένουν τον Πρωτοχρονιάτικο μποναμά. Το σκηνικό των εφετινών Χριστουγέννων, ωστόσο, είναι πολύ διαφορετικό, με τους δείκτες μεταβλητότητας στα ύψη και τους επενδυτές σε άτακτη φυγή. Οι ταύροι «πεθαίνουν» και τη θέση τους διεθνώς παίρνουν οι «αρκούδες», δηλαδή εκείνοι που ποντάρουν σε περαιτέρω πτώση. Και το ερώτημα είναι: ποιος «σκότωσε» το ράλι; Ήταν ο Τζερόμ Πάουελ ο ηθικός αυτουργός, όπως διατείνεται ο Ντόναλντ Τραμπ ή μήπως την εντολή έδωσε άθελά του ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος;
Η περασμένη εβδομάδα ήταν η χειρότερη για την Wall Street εδώ και περισσότερο από επτά χρόνια και η παραμονή Χριστουγέννων η χειρότερη όλων των εποχών. Όλοι οι μεγάλοι δείκτες έχουν χάσει από το 16% έως το 26% της αξίας τους σε σχέση με τα εφετινά υψηλά τους, που κατεγράφησαν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο και όπως όλα δείχνουν ο Δεκέμβριος του 2018 θα είναι ο πιο «αιματηρός» για τις αμερικανικές μετοχές από το 1931. Είναι δε η πρώτη φορά από το 2008 και την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, που οι Dow Jones, S&P 500 και Nasdaq θα αποχαιρετίσουν στο σύνολό τους το έτος με απώλειες. Ο δεύτερος έχει βυθιστεί σε bear market. Με τις μετοχές από τη Φραγκφούρτη έως τη Σαγκάη να είναι επίσης σε bear market, σε διεθνές επίπεδο η αιμορραγία έχει υπερβεί τα 7 τρισ. δολάρια.
Κανείς δεν περίμενε τόσο ζοφερή εικόνα έως και πριν από λίγους μήνες. Και σίγουρα όχι ο Τραμπ, ο οποίος διαλαλούσε τα ρεκόρ του αμερικανικού χρηματιστηρίου στο Twitter ως απόδειξη της επιτυχίας των δικών του πολιτικών. Τώρα βεβαίως δεν είναι σε καμία περίπτωση δεν είναι έτοιμος να μοιραστεί την ευθύνη της αποτυχίας. Φταίει η «γελοία», «ανόητη», «καταστροφική» πολιτική της Fed. Οι αυξήσεις επιτοκίων, που σημαίνουν το τέλος της εποχής του φθηνού δανεισμού, έχουν σίγουρα εντείνει τις πιέσεις στις διεθνείς αγορές. Οι ρευστοποιήσεις εξάλλου έλαβαν νέα ορμή όταν στην τελευταία συνεδρίασή της η αμερικανική κεντρική τράπεζα έδωσε σήμα ότι οι αυξήσεις θα συνεχιστούν και το 2020.
Ωστόσο οι επενδυτές δεν θα ανησυχούσαν για την αύξηση του κόστους δανεισμού, εάν αυτό δεν ερχόταν σε μία περίοδο οξύτατων εμπορικών αντιπαραθέσεων και γεωπολιτικών εντάσεων- τις οποίες ο Τραμπ είτε πυροδοτεί, είτε τροφοδοτεί με τις δικές του επιλογές, δηλώσεις και τα συνεχή τιτιβίσματα στο Twitter. Οι επίμονες επιθέσεις του στη FED και οι πληροφορίες για τη βούλησή του να απολύσει τον Πάουελ επιδεινώνουν περαιτέρω το κλίμα, ενώ οι συνεχείς παραιτήσεις στο Λευκό Οίκο και η μερική παράλυση των κρατικών υπηρεσιών εξαιτίας της διαμάχης για τον προϋπολογισμό λειτουργούν επίσης ως βαρίδια.
Ακόμη και μετά την πτώση του κατά 17% το τελευταίο τρίμηνο, πάντως, ο δείκτης S&P 500 εξακολουθεί να είναι 18% υψηλότερα σε σχέση με την ημέρα των προεδρικών εκλογών του 2016 στις ΗΠΑ. Όσο για τον Nasdaq στο ίδιο διάστημα έχει προσφέρει απόδοση (μαζί με τα μερίσματα) 25% στους επενδυτές.
Δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η αμερικανική οικονομία ύστερα από εννέα διαδοχικά έτη δυναμικής ανάπτυξης, είναι λογικό να ετοιμάζεται να κατεβάσει ταχύτητα. Όπως και ότι ένα ράλι, που κράτησε σχεδόν δέκα χρόνια και προσέφερε εντυπωσιακά κέρδη στους επενδυτές, διαψεύδοντας όλα τα σενάρια τρόμου, που ήρθαν στο φως, είναι λογικό να φτάσει στο τέλος του. Ίσως τελικά κανείς δεν «σκότωσε» τους ταύρους. Πέθαναν από... γηρατιά.
