Από την έντυπη έκδοση
Της Ειρήνης Σακελλάρη
[email protected]
Με το βλέμμα στραμμένο στον ευρωπαϊκό Νότο βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η στάση των νότιων χωρών και κυρίως η ταχύτητα ευθυγράμμισης των «κόκκινων» δανείων σε Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρο, Ισπανία, Πορτογαλία με τα μεγέθη στις βορειοευρωπαϊκές χώρες θα αποτελέσει τον καταλύτη που θα επιτρέψει την κοινή τραπεζική εγγύηση σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις.
Το σκεπτικό των χωρών του Βορρά παραμένει πάντα ίδιο: η Γερμανία είναι έτοιμη να δημιουργήσει ένα ταμείο για την εκκαθάριση των τραπεζών, δεν είναι ωστόσο καθόλου έτοιμη να χρηματοδοτήσει μια κοινή τραπεζική εγγύηση για τις καταθέσεις. Το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι εμπνευσμένο σε σημαντικό βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο λειτούργησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στις χώρες του Νότου, όπου απαιτήθηκε τραπεζική διάσωση.
Ο ESM θα λειτουργεί σαν δικλίδα ασφαλείας σε περιπτώσεις πτωχεύσεων και εκκαθάρισης τραπεζών, παρέχοντας χρηματοδότηση στο ευρωπαϊκό ταμείο εκκαθάρισης τραπεζών (Resolution Fund).
Η λειτουργία του ESM θα συμπληρωθεί από το Ενιαίο Ταμείο Εκκαθάρισης, το οποίο θα χρηματοδοτείται με εισφορές από τις τράπεζες. Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα των περιορισμένων πόρων του Ταμείου, ο ESM θα παρέχει χρηματοδότηση ώστε να μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά ως ένας μηχανισμός αποτελεσματικής εκκαθάρισης προβληματικών τραπεζών.
Ωστόσο, μείζον είναι το θέμα οι ευρωπαϊκές τράπεζες να παρέχουν μια αποτελεσματική ασφάλεια στους καταθέτες τους. Το γεγονός αυτό κατέστη απολύτως κατανοητό σε χώρες όπως η Ελλάδα ή η Κύπρος που υπέστησαν και υφίστανται βαθιά τραπεζική κρίση.
Η μετάθεση της ευθύνης στους καταθέτες για την επιλογή μιας τράπεζας αποτελεί μια παράμετρο που δεν βοηθάει καθόλου τη διαδικασία ανάκτησης της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου οι τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί τρεις φορές και κάποιες από αυτές αντιμετωπίζουν εκ νέου προβλήματα. Έτσι αναπτύσσονται και εξελίσσονται παράλληλα και συχνά ανεξέλεγκτα τραπεζικά συστήματα.
Επομένως ο τρόπος με τον οποίο θα αντιμετωπιστεί το όλο θέμα έχει μεγάλη αξία για τη χώρα μας.
Οι κινήσεις των τραπεζών
Στην Ελλάδα θα πρέπει να σημειωθεί πως παρά το κλείσιμο πολλών πιστωτικών ιδρυμάτων κανένας καταθέτης δεν έχασε ούτε ένα ευρώ σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στην Κύπρο. Η εγγύηση ωστόσο των καταθέσεων προβλέπει πως το εγχώριο ταμείο διασφαλίζει 100.000 ανά καταθέτη ανά τράπεζα. Άλλωστε έτσι αντιμετωπίστηκε το θέμα και σε ό,τι αφορά τις κυπριακές τράπεζες.
Οι ελληνικές τράπεζες επιχειρούν να αντιμετωπίσουν εμπροσθοβαρώς τα «κόκκινα» δάνειά τους. Κάποιες εξ αυτών προχώρησαν ήδη σε κινήσεις με αυτό το αντικείμενο (Eurobank). Κάποιες άλλες εξετάζουν τις λύσεις που διαμόρφωσαν γι’ αυτές η Τράπεζα της Ελλάδος και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και ζητούν να τους δοθούν όλες οι επιλογές ανοιχτές ώστε να αποφασίσουν. Κάποιες τρίτες ακολουθούν δικό τους πρόγραμμα καθώς αντιμετωπίζουν πιο περιορισμένο θέμα σε σχέση με τα «κόκκινα» δάνεια του παρελθόντος.
Καθώς όμως η οικονομία δεν προχωρά αποφασιστικά σε μια χωρίς επιστροφή ανάπτυξη και καθώς οι τράπεζες χρηματοδοτούν πολύ περιορισμένα τις ελληνικές επιχειρήσεις, τα «κόκκινα» δάνεια δεν μπορούν να βοηθηθούν από τις τραπεζικές εργασίες.
Συγχρόνως τράπεζες και πολιτικοί βρίσκονται ενώπιον μιας κοινωνικής αναταραχής, όπως αυτή που προκαλείται από τους επικείμενους πλειστηριασμούς σε σχέση με τον νόμο Κατσέλη.
Οι συζητήσεις στο περιθώριο του Eurogroup κατατείνουν να συμπιέσουν το όριο προστασίας της πρώτης κατοικίας (75.000-100.000) και κατά τα λοιπά να ισχύσει το κυπριακό μοντέλο που θα δίνει τη δυνατότητα προσφυγής στα δικαστήρια, αλλά και θα προβλέπει επιδότηση της δόσης για πραγματικά αδύναμες κοινωνικές ομάδες.
