Από τις ζούγκλες του Κονγκό έως τα υψίπεδα της Ινδονησίας μία σκληρή μάχη βρίσκεται σε εξέλιξη ανάμεσα στις κυβερνήσεις και τους μεταλλευτικούς κολοσσούς για τον έλεγχο των πρώτων υλών, που χρησιμοποιούνται από τη βαριά βιομηχανία έως τα έξυπνα κινητά. Σε ρεπορτάζ της η Wall Street Journal περιγράφει το πώς εξελίσσεται η μάχη αυτή.
Οι τιμές των ορυκτών ακολουθούν την ανιούσα και οι κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων και αναδυόμενων οικονομιών δεν θέλουν να χάσουν την ευκαιρία να γεμίσουν τα ταμεία τους. Κάποιες βρίσκουν τη χρυσή τομή με τις βιομηχανίες εξόρυξης και άλλες έρχονται σε μετωπική σύγκρουση. Συνολικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο καταγράφονται οι πλέον αυστηρές απαιτήσεις προς τις επιχειρήσεις της Δύσης εδώ και δεκαετίες: Υψηλότερο κόστος δικαιωμάτων, αύξηση της φορολογίας, υποχρέωση για επεξεργασία των εμπορευμάτων σε τοπικό επίπεδο, αλλά και αφαίρεση του ελέγχου των ορυχείων, που περνούν στο κράτος.
Οι μεταλλευτικές διαμαρτύρονται, οι ενώσεις εργαζομένων επισημαίνουν ότι οι αυστηρότερες απαιτήσεις θα έπρεπε να έχουν τεθεί προ πολλού προκειμένου το κέρδος να μοιράζεται δίκαια και οι περιβαλλοντικές ζητούν η αυστηρότητα να περάσει και στους περιβαλλοντικούς κανόνες. Υπάρχουν πάντως και οι περιπτώσεις λαϊκιστικών κυβερνήσεων, που φτάνουν σε τέτοιο σημείο επίθεσης εναντίον των επιχειρήσεων, ώστε τελικά να βγαίνει χαμένη και η ίδια η οικονομία της χώρας.
Η Rio Tinto και η Freeport McMoRan πιέστηκαν πρόσφατα να πουλήσουν πλειοψηφικό μερίδιο του Grasberg, του δεύτερου μεγαλύτερου ορυχείου χαλκού στον πλανήτη, στην κυβέρνηση της Παπούα- Νέας Γουινέας, η οποία σχεδιάζει να μεταμορφώσει τις κρατικά ελεγχόμενες μεταλλευτικές σε πρωταγωνιστές του κλάδου. Η Τανζανία πέρυσι επέβαλε φόρο- μαμούθ ύψους, 190 δισ. δολαρίων, σε θυγατρική της καναδικής Barrick Gold. Το ποσό είναι τέσσερις φορές υψηλότερο από το ΑΕΠ της χώρας. «Δεν θα διστάσω να κλείσω όλα τα ορυχεία, εάν οι επιχειρήσεις δεν μας πληρώσουν αυτά που οφείλουν» διεμήνυσε ο πρόεδρος της Τανζανίας. «Έχω εξαπολύσει οικονομικό πόλεμο» παραδέχθηκε.
Τον περασμένο Μάρτιο η Ζάμπια επέβαλε δασμούς και κυρώσεις συνολικού ύψους 8 δισ. δολαρίων στην επίσης καναδική First Quantum Minerals. To Kονγκό πέρασε νέο νόμο τον Ιούνιο, με τον οποίο αποσπά μεγαλύτεορ μερίδιο από τα κέρδη των μεταλλευτικών. Η Παπούα Νέα Γουινέα, το Μάλι και η Σιέρα Λεόνε βρίσκονται επίσης σε διαδικασία αναθεώρησης του σχετικού νομοθετικού πλαισίου.
Οι μεγάλες μεταλλευτικές επιχειρήσεις που επί χρόνια έβγαζαν τεράστια κέρδη σε Αφρική και Ασία καλούνται να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες. Και οι κυβερνήσεις καλούνται να βρουν τρόπο να εξασφαλίσουν ένα δίκαιο μερίδιο, χωρίς να οδηγήσουν στον «θάνατο» τα ορυχεία τους.
Πηγή: Wall Street Journal
