Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Όταν η Βρετανία εξέλθει επισήμως από την κοινότητα, η ίδια θα βρεθεί μόνη σε μία παγκόσμια σκηνή, στην οποία οι ισορροπίες ισχύος είναι αμείλικτες, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση ξαφνικά θα... μικρύνει. Αν δεχθούμε ότι η απόφαση για Brexit δεν αλλάζει, τότε η μορφή, που θα έχει αυτό θα είναι καθοριστικής σημασίας για την οικονομία και το εμπόριο και των δύο πλευρών. Ένα no deal θα έφερνε ανατροπές για τις οποίες είναι αμφίβολο εάν έχουν προετοιμαστεί πλήρως Λονδίνο και 27.
Μετά την έξοδο- που επισήμως έχει οριστεί για τον Μάρτιο του 2019, αλλά μετά τις τελευταίες εξελίξεις θα μπορούσε να μετατεθεί για λίγο αργότερα- το μερίδιό της κοινότητας στον παγκόσμιο πληθυσμό θα υποχωρήσει από το 7% στο 6,1%. Η συμβολή της στο παγκόσμιο ΑΕΠ σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης θα μειωθεί στο 14,6% από 17% και σε όρους δολαρίων στο 20% από 23,8%, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για αλλαγές, που επηρεάζουν τους πάντες. Στη μακροχρόνια ιστορία της άλλωστε η κοινότητα έχει αποχαιρετήσει μόνο την Αλγερία το 1966, όταν η βορειοαφρικανική χώρα κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία και τη Γροιλανδία το 1985 (που αποφάσισε έξοδο από την τότε ΕΟΚ), αν και διατηρεί σχέση με την Ε.Ε., μέσω της Δανίας, στην οποία ανήκει ως αυτόνομη περιοχή. Τo Βrexit, όσο και εάν αναλύονται τα σενάριά του την τελευταία διετία, θα είναι μία πρωτόγνωρη κατάσταση. Και ένα Brexit χωρίς συμφωνία θα είναι μία επώδυνη και γεμάτη ρίσκο εξέλιξη.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στους διεθνείς οργανισμούς λήψης αποφάσεων, ότι η Βρετανία είναι ένα από τα δύο κράτη-μέλη της Ε.Ε. που συμμετέχουν στην ομάδα του G7 και ένα από τα τέσσερα του G20, διαθέτει μία από τις 24 θέσεις εκτελεστικών διευθυντών στην Παγκόσμια Τράπεζα (4,11% των δικαιωμάτων ψήφου), είναι ένα από τα έξι μέλη της Ε.Ε. στο Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ενώ είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Στο μέτωπο του εμπορίου το πλήγμα αναμένεται να είναι βέβαια κατά πολύ ισχυρότερο για τη Βρετανία από ό,τι για την Ένωση, από τη στιγμή μάλιστα που το Λονδίνο θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί εκ νέου, σε διμερές επίπεδο, όλες τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου που έχει συνάψει η Κοινότητα με τρίτες χώρες. Όσοι υπόσχονταν συμφωνίες για χρόνο ρεκόρ διαψεύδονται από τη σκληρή πραγματικότητα.
Η συμμετοχή της Βρετανίας στην Ε.Ε. υπολογίζεται ότι έχει ενισχύσει το εμπόριο βρετανικών αγαθών με άλλα κράτη-μέλη κατά 55%, σύμφωνα με έκθεση της Global Council. Τα επίσημα στοιχεία της βρετανικής στατιστικής υπηρεσίας δείχνουν ότι το 2016 η Βρετανία εξήγαγε αγαθά και υπηρεσίες ύψους 223 δισ. λιρών προς τα άλλα 27 κράτη-μέλη, όταν οι ξαγωγές της προς τις ΗΠΑ ήταν μόλις 95,1 δισ. λίρες και προς την Κίνα μόλις 15,9 δισ. λίρες.
Τι σημαίνει no deal; Εφαρμογή των κανόνων του Παγόσμιου Οργανισμού Εμπορίου τόσο στις εξαγωγές της όσο και στις εισαγωγές ύψους 255 δισ. λιρών από την κοινότητα. Υπολογίζεται ότι 3.660 προϊόντα θα έρθουν αντιμέτωπα με δασμούς. Οι μεγαλύτερες επιβαρύνσεις αναμένεται να έρθουν στα προϊόντα καπνού, ωστόσο τρόφιμα, φάρμακα, αλλά και βιομηχανικά αγαθά όπως τα αυτοκίνητα θα είναι επίσης πιο ακριβά για τους Βρετανούς. Υπολογίζεται ότι κατά μέσο όρο οι ανατιμήσεις στα εισαγόμενα αγαθά θα είναι 4,2% και ο συνολικός ετήσιος λογαριασμός για τη χώρα 10,6 δισ. στερλίνες.
Για τα αυτοκίνητα οι δασμοί θα ανέρχονται στο 10% και για τα ανταλλακτικά οχημάτων στο 4%. Ενώ το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αναμένεται να εξαιρεθούν από δασμούς, τα προϊόντα πετρελαίου και τα καύσιμα θα επιβαρυνθούν κατά μέσο όρο με δασμό 6,5%. Tο 30% των τροφίμων που καταναλώνονται ημερησίως στη Βρετανία προέρχεται από την Ε.Ε. Εδώ οι δασμοί θα κυμαίνονονται από 2% έως και 10%.
Οι δασμοί είναι το κυριότερο αγκάθι για το εμπόριο, αλλα όχι το μόνο ή σοβαρότερο πρόβλημα για την καθημερινότητα των Βρετανών. Έλεγχοι στα τελωνεία, καθυστερήσεις και προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα θα βρίσκονται στο μενού. Υπολογίζεται ότι έως και 10.000 φορτηγά την ημέρα θα απαιτείται να περνούν από τελωνειακούς ελέγχους. Σύμφωνα με τους Financial Times η κυβέρνηση φοβούμενη χάος στα σύνορα έχει καταρτίσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Στο πλαίσιο αυτού ο αυτοκινητόδρομος M26 μήκους 10 μιλίων στη νοτιοανατολική Αγγλία μπορεί να κλείσει και να μετατραπεί σε «πάρκο στάθμευσης» για φορτηγά μεταφοράς εμπορευμάτων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ουρές των τελωνειακών ελέγχων από το λιμάνι του Ντόβερ.
Υπό τις συνθήκες αυτές αρκετές επιχειρήσεις- με πρώτες τις βιομηχανίες φαρμάκων- σπεύδουν να γεμίσουν από τώρα τις αποθήκες τους στη χώρα. Ήδη η γαλλική Sanofi, η ελβετική Novartis και η AstraZeneca έχουν ανακοινώσει ότι φροντίζουν να αυξήσουν τα αποθέματά τους στη χώρα, προκειμένου να είναι έτοιμες σε περίπτωση άτακτης εξόδου. Η Roche, η μεγαλύτερη παραγωγός αντικαρκινικών φαρμάκων, λαμβάνει επίσης «κατάλληλα μέτρα».
Ανησυχία επικρατεί και στις τάξεις των αεροπορικών εταιρειών, καθώς η χώρα θα βρεθεί ξαφνικά εκτός όλων των ευρωπαϊκών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA). Χωρίς συμφωνία κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί και τα δικαιώματα πτήσεων των αερομεταφορέων.
Όσο για το Σίτι παρακολουθεί πιο νευρικό από όλους τις εξελίξεις. Σε περίπτωση no deal χάνει όχι μόνο τα δικαιώματα διαβατηρίου, δηλαδή την ελεύθερη πρόσβαση στην ενιαία εσωτερική αγορά, αλλά ενδεχομένως ίσως και την σχέση ισοδυναμίας, που διασφαλιζόταν στη συμφωνία. Η σχέση πρέπει να τεθεί σε διαπραγμάτευση από μηδενική βάση.
Με πληροφορίες από Reuters, Financial Times, Wall Street Journal, BBC
