Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Τη διεύρυνση της χρήσης δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή του δημόσιου τομέα προβλέπει η κοινή θέση του Συμβουλίου, η οποία βασίζεται σε πρόταση οδηγίας της Κομισιόν, ενώ τώρα θα αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης με την Ευρωβουλή (διαδικασία συναπόφασης).
Η προωθούμενη μεταρρύθμιση εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας που καταβάλλει η Ε.Ε. με σκοπό να αυξηθεί η παροχή δεδομένων για τη στήριξη της οικονομίας και να εξασφαλιστεί η χρήση τους προς το κοινό όφελος. Οι νέοι κανόνες χαρακτηρίζονται ως ένα σημαντικό βήμα προκειμένου να καταστούν τα ανοικτά δεδομένα ευρύτερα διαθέσιμα στην Ε.Ε.
Η νέα νομοθεσία
Βάσει της ισχύουσας σήμερα νομοθεσίας σχετικά με τη χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα (PSI), κάθε περιεχόμενο που είναι διαθέσιμο στο κοινό βάσει της εθνικής νομοθεσίας σχετικά με την πρόσβαση στα έγγραφα μπορεί, κατ' αρχήν, να χρησιμοποιείται περαιτέρω για οποιονδήποτε σκοπό, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών. Με τη νέα νομοθεσία που προωθείται μέσω της κοινής θέσης του Συμβουλίου, το πεδίο εφαρμογής των κανόνων θα επεκταθεί και πέρα από τους φορείς του δημόσιου τομέα προκειμένου να συμπεριλαμβάνονται και οι δημόσιες επιχειρήσεις των τομέων των μεταφορών και των υπηρεσιών κοινής ωφελείας.
Ειδικότερα, δεν θα υπάρχει καμία υποχρέωση των εν λόγω τομέων να καθιστούν διαθέσιμα τα δεδομένα, εκτός αν απαιτείται σε εθνικό επίπεδο, αλλά σε περίπτωση που δημοσιεύσουν δεδομένα θα πρέπει να σέβονται τις ίδιες αρχές με τους δημόσιους φορείς, μεταξύ άλλων για τη διαφάνεια, τη μη διακριτική μεταχείριση και τους αποκλειστικούς διακανονισμούς.
Ευρύτερη διάδοση
Επιπλέον, οι κανόνες θα επεκταθούν ώστε να περιλάβουν τα ερευνητικά δεδομένα που λαμβάνουν δημόσια χρηματοδότηση και είναι ήδη διαθέσιμα σε δημόσια αποθετήρια. Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να καθίστανται περαιτέρω χρησιμοποιήσιμα, παραδείγματος χάριν με τον καθορισμό κατάλληλων όρων αδειοδότησης. Τα κράτη-μέλη θα πρέπει επίσης να θεσπίσουν εθνικές πολιτικές ανοικτής πρόσβασης για να στηρίξουν τη διαθεσιμότητα των ερευνητικών δεδομένων.
Η νέα νομοθεσία ενθαρρύνει τη διάδοση των δυναμικών δεδομένων, όπως τα μεταφορικά ή μετεωρολογικά δεδομένα πραγματικού χρόνου τα οποία προέρχονται από αισθητήρες ή δορυφόρους. Οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να καθιστούν τα δεδομένα αυτά διαθέσιμα μέσω διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών (API).
Το κείμενο που συμφωνήθηκε ορίζει ότι τα σύνολα δεδομένων μεγάλης αξίας (σύνολα δεδομένων μεγάλης κοινωνικοοικονομικής σπουδαιότητας) θα χαρακτηρισθούν ως το δεύτερο βήμα μετά την έκδοση της οδηγίας. Τα εν λόγω σύνολα δεδομένων θα πρέπει να διατίθενται δωρεάν σε ολόκληρη την Ε.Ε., θα πρέπει δε να είναι μηχανικώς αναγνώσιμα και αυτομάτως μεταβιβάσιμα μέσω API. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταρτίσει κατάλογο συγκεκριμένων τύπων συνόλων δεδομένων μεγάλης αξίας σε χωριστή εκτελεστική πράξη, η οποία θα ισχύει τόσο για τους δημόσιους φορείς όσο και τις δημόσιες επιχειρήσεις.
Φθηνότερο κόστος
Επίσης τα δεδομένα του δημόσιου τομέα θα γίνουν γενικά φθηνότερα. Θα πρέπει κανονικά να διατίθενται είτε δωρεάν είτε με οριακό κόστος. Ωστόσο, οι κανόνες λαμβάνουν υπ' όψιν ότι είναι αναγκαίο ορισμένοι δημόσιοι φορείς να παράγουν έσοδα και γι' αυτό επιτρέπουν περιορισμένη χρέωση για τα δεδομένα σε ορισμένες περιπτώσεις.
Το κείμενο του Συμβουλίου ενισχύει επίσης την έννοια των ανοικτών δεδομένων ως δεδομένων ανοικτών μορφοτύπων με ελεύθερη χρήση και ανταλλαγή για οποιονδήποτε σκοπό. Γι' αυτό, μάλιστα, προστέθηκε η έννοια των ανοικτών δεδομένων στον τίτλο της πρότασης, προκειμένου να είναι εμφανής αυτή η ενίσχυση.
Τα επόμενα βήματα
Αναφορικά με τα επόμενα βήματα, η αυστριακή προεδρία θα ξεκινήσει τώρα διαπραγματεύσεις με την Ευρωβουλή για την οριστικοποίηση της συμφωνίας για τη χρήση δεδομένων, η οποία στη συνέχεια θα επικυρωθεί τυπικά από τα δύο θεσμικά όργανα και θα τεθεί σε ισχύ 24 μήνες αργότερα. Σύμφωνα με την αυστριακή προεδρία, με τη νέα νομοθεσία οι μικρότερες επιχειρήσεις και οι νεοφυείς που έχουν περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες θα έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν δεδομένα του δημόσιου τομέα σε μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και με το χαμηλότερο κόστος.
