Από την έντυπη έκδοση
Των Νίκου Μπέλλου και Θάνου Τσίρου
H εξέταση των δημοσιονομικών περιθωρίων που θα έχει η Ελλάδα εάν δεν περικόψει τις συντάξεις συνεχίζεται, ενώ σαφέστερη εικόνα για τις περαιτέρω εξελίξεις αναμένεται να προκύψει και από τις μεθαυριανές προβλέψεις για την πορεία των οικονομιών των κρατών-μελών που θα δημοσιοποιήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στη χθεσινή συνεδρίαση του Εurogroup, το ελληνικό αίτημα για μη περικοπή των συντάξεων μπορεί να μην ήταν στην ημερήσια διάταξη, ωστόσο όσο πλησιάζει ο καιρός για τη λήψη της απόφασης, τόσο εντείνονται και οι διεργασίες σε επίπεδο θεσμών, αλλά και σε πολιτικό επίπεδο.
Ερωτηθείς σχετικά, ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί απάντησε ότι η Κομισιόν αξιολογεί στην παρούσα φάση τα δημοσιονομικά περιθώρια που υπάρχουν, ενώ στη συνέχεια θα πρέπει, όπως είπε, η ελληνική κυβέρνηση να πείσει τους εταίρους στην Ευρωζώνη να υποστηρίξουν τα μέτρα που προβλέπονται στον προϋπολογισμό του 2019 (εννοεί προφανώς τα αντίμετρα). Αυτό που θέλουν να διασφαλίσουν οι εταίροι πριν αποφασίσουν οτιδήποτε, είναι η επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
Για την Ελλάδα η πρώτη σημαντική ημερομηνία είναι η 8η Νοεμβρίου, κατά την οποία η Επιτροπή θα δημοσιοποιήσει τις προβλέψεις για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και των οικονομιών των κρατών-μελών φέτος και τα δύο επόμενα χρόνια. Κι αυτό γιατί οι Βρυξέλλες θα δώσουν πρόβλεψη για την ανάπτυξη το 2019, από την οποία θα φανεί κατά πόσο αυτή είναι σύμφωνη με τη βασική υπόθεση εργασίας της κυβέρνησης στην κατάρτιση του προϋπολογισμού.
Υπενθυμίζεται ότι ανώτερος αξιωματούχος της Ευρωζώνης είχε δηλώσει τις προηγούμενες μέρες στις Βρυξέλλες ότι οι συζητήσεις γίνονται σε καλό κλίμα και πως η απόφαση για την Ελλάδα θα ληφθεί μέσα στον Νοέμβριο. Επικρατέστερη ημερομηνία είναι η 19η Νοεμβρίου, που αναμένεται να συνεδριάσει το Εurogroup εκτάκτως προκειμένου να προετοιμάσει τις αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγετών τον Δεκέμβριο για την εμβάθυνση της Ευρωζώνης.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να ληφθεί η απόφαση για την Ελλάδα στην τακτική συνεδρίαση του Εurogroup της 3ης Δεκεμβρίου μαζί με τους προϋπολογισμούς όλων των χωρών της Ευρωζώνης. Ωστόσο η κυβέρνηση ζήτησε την επίσπευση, προκειμένου να υποβληθεί το τελικό σχέδιο προϋπολογισμού με ενσωματωμένες τις αποφάσεις του Εurogroup για τις συντάξεις και τα όποια αντίμετρα στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής πριν από το τέλος Νοεμβρίου.
Στο πλαίσιο αυτό, καθοριστικές για την εξέλιξη της «ελληνικής υπόθεσης» θα είναι οι επόμενες δύο εβδομάδες. Με τη δημοσίευση των φθινοπωρινών προβλέψεων της Κομισιόν, τη δημοσίευση της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους προϋπολογισμούς των χωρών-μελών της Ευρωζώνης (μεταξύ των οποίων και του ελληνικού), την έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup, αλλά και τη δημοσίευση της 1ης μεταμνημονιακής έκθεσης για την Ελλάδα, θα κλείσουν όλες οι εκκρεμότητες και το μόνο που θα απομένει θα είναι η λήψη των οριστικών αποφάσεων τόσο για το θέμα των συντάξεων όσο και για το θέμα των μέτρων που θα ενεργοποιηθούν μέσα στο 2019.
Δεδομένου ότι υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες -κυρίως σε ό,τι αφορά τον προσδιορισμό του δημοσιονομικού χώρου για το 2019- απώτατο χρονικό όριο λήψης των τελικών αποφάσεων είναι η 3η Δεκεμβρίου και η τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup.
Για να κερδίσει χρόνο -και ενώ θα εξελίσσονται οι διαβουλεύσεις- η κυβέρνηση προγραμματίζει να στέλνει στη Βουλή (αρχής γενομένης από αυτή την εβδομάδα) όλα τα θέματα που απαιτούν έγκριση του Κοινοβουλίου και θεωρούνται ως «κλεισμένα».Η αρχή αναμένεται να γίνει με την κατάθεση της διάταξης για τα αναδρομικά στους ένστολους και στα ειδικά μισθολόγια, όπως επίσης και με τις διατάξεις για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών οι οποίες θεωρούνται «κλειδωμένες», λόγω και του περιορισμένου δημοσιονομικού κόστους του μέτρου (σ.σ.: περίπου 180 εκατ. ευρώ συνολικά, ποσό που σε μεγάλο βαθμό εξουδετερώνεται από την ενεργοποίηση του νέου τρόπου υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών).
Το χρονοδιάγραμμα
Φθινοπωρινές προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Για να «συμβαδίσει» με τις ελληνικές εκτιμήσεις, η Κομισιόν θα πρέπει να αναθεωρήσει προς τα πάνω τις προβλέψεις της για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τουλάχιστον συγκριτικά με αυτές που είχε κάνει τον περασμένο Μάιο. Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν είχε εκτιμήσει στο 1,9% τον πήχη της ανάπτυξης για φέτος, ενώ για το 2019 μιλούσε περί ρυθμού της τάξεως του 2,3%. H ελληνική κυβέρνηση έχει συντάξει τον προϋπολογισμό πάνω στην πρόβλεψη ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει με ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 2,1% και ότι το 2019 ο πήχης θα φτάσει στο 2,5%.
Αυτή η διαφορά του 0,2% -η οποία μεταφράζεται σε περίπου 400 εκατ. ευρώ σε όρους ΑΕΠ- είναι σημαντική από τη στιγμή που ελληνική κυβέρνηση και θεσμοί παζαρεύουν εκατομμύριο-εκατομμύριο τον δημοσιονομικό χώρο του 2019, προκειμένου να συμφωνηθούν τα μέτρα που θα ενεργοποιηθούν την επόμενη χρονιά. Οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να ανακοινωθούν μέσα στην εβδομάδα και έτσι θα κλείσει ο κύκλος των προβλέψεων για την επόμενη χρονιά, καθώς το ΔΝΤ έχει ήδη δημοσιεύσει τις δικές του, οι οποίες μάλιστα δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τις αντίστοιχες της ελληνικής κυβέρνησης. Άλλα επίσημα στοιχεία που θα καταδείξουν την ακρίβεια των προβλέψεων δεν αναμένεται να υπάρξουν μέσα στο επόμενο κρίσιμο διάστημα, καθώς η πορεία του ΑΕΠ για το 3ο τρίμηνο θα δημοσιευτεί στις 4 Δεκεμβρίου, δηλαδή μετά την καθοριστική συνεδρίαση του Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου.
Έκτακτο Eurogroup: Αν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή, η έκτακτη συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί στις 19 Νοεμβρίου, δηλαδή δύο ημέρες πριν από την κατάθεση του προϋπολογισμού στην ελληνική Βουλή. Το ελληνικό ζήτημα είναι δεδομένο ότι θα συζητηθεί, αλλά δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα υπάρξουν οριστικές αποφάσεις. Μέχρι τις 19 Νοεμβρίου είναι πιθανό ότι θα έχει υπάρξει η τελική σύγκλιση ανάμεσα στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες όσον αφορά τον «δημοσιονομικό χώρο» του 2019 (σ.σ.: από τον δημοσιονομικό χώρο εξαρτάται το ποιες εξαγγελίες θα ενεργοποιηθούν από την επόμενη χρονιά). Αυτό που θα απομένει ως εκκρεμότητα είναι η πολιτική διάσταση του θέματος, δηλαδή το αν θα υπάρξει χώρα που θα επιμείνει στην τήρηση των συμφωνηθέντων (δηλαδή στην περικοπή των συντάξεων, στο αν θα χρειαστεί να περάσει το ζήτημα από ευρωπαϊκά κοινοβούλια προκειμένου να εγκριθεί οριστικά κ.λπ.).
Κατάθεση προϋπολογισμού στη Βουλή: Στο υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζουν ότι δεν μπορεί να κατατεθεί ο προϋπολογισμός στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου και να εξακολουθήσουν να υπάρχουν αποτυπωμένα και το «σενάριο βάσης» αλλά και το σενάριο με τα μέτρα που θέλει να περάσει η κυβέρνηση. Έτσι, μέχρι τη συνταγματικά καθορισμένη ημερομηνία θα πρέπει να έχει υπάρξει μια καταρχήν πολιτική απόφαση επί των δημοσιονομικών μεγεθών, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο στη συνέχεια το υπουργείο Οικονομικών να χρειαστεί να αλλάξει βασικά μεγέθη λίγες ημέρες πριν από την ψήφιση.
Δημοσίευση έκθεσης για τον προϋπολογισμό και τη μεταμνημονιακή περίοδο: Δύο εκθέσεις αναμένεται να εκδοθούν το επόμενο διάστημα για την Ελλάδα. Η πρώτη εντάσσεται στο πλαίσιο των διαδικασιών του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και αφορά την τελική θέση της Κομισιόν επί του ελληνικού προϋπολογισμού, ενώ η δεύτερη έκθεση αφορά την τήρηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει να υλοποιήσει η ελληνική πλευρά στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής παρακολούθησης. H έκθεση της Κομισιόν επί των προϋπολογισμών των χωρών-μελών της Ευρωζώνης αναμένεται να δημοσιευτεί στις 21 Νοεμβρίου, ανήμερα της κατάθεσης του ελληνικού προϋπολογισμού στη Βουλή. Δεν είναι γνωστό ακόμη το πότε θα δημοσιευτεί η έκθεση στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας, αλλά είναι δεδομένο ότι και αυτή θα δημοσιευτεί μέσα στο τελευταίο 10ήμερο του Νοεμβρίου.
Δεδομένου ότι στην επικαιρότητα κυριαρχεί το θέμα των συντάξεων και του προϋπολογισμού, τα υπόλοιπα θέματα που έχει δεσμευτεί να προωθήσει η ελληνική πλευρά έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα, ωστόσο είναι ουσιαστικά. Υπάρχουν εκκρεμότητες στα ενεργειακά, στο θέμα της διευθέτησης των κόκκινων δανείων, στην ανακοίνωση του σχεδίου απεμπλοκής του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από το μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών κ.λπ.
Eurogroup Δεκεμβρίου: Είναι το απώτατο χρονικό όριο για την οριστική λήψη αποφάσεων επί του ελληνικού θέματος, καθώς στη συνέχεια θα πρέπει να ψηφιστεί ο ελληνικός προϋπολογισμός. Και όχι μόνον αυτό: Ο ΕΦΚΑ θα πρέπει να γνωρίζει οριστικά και αμετάκλητα ποιες συντάξεις θα καταβάλλει στους συνταξιούχους.
