Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Από την κρίση στις αναδυόμενες αγορές και τον κατήφορο της λίρας έως τα σενάρια νέου doom loop, που έχουν την Ιταλία στο επίκεντρο, και από την επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας έως την αβεβαιότητα για τον αντίκτυπο του Brexit, οι προκλήσεις δεν έλειψαν αυτό το τρίμηνο για τις τράπεζες της γηραιάς ηπείρου. Αν μάλιστα προσθέσουμε επίμονα εμπόδια των τελευταίων ετών, όπως τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια, οι ολοένα και αυστηρότεροι κεφαλαιακοί κανόνες και τα πάσης φύσεως σκάνδαλα, που συνοδεύονται από τσουχτερά πρόστιμα, αντιλαμβανόμαστε ότι ο ευρωπαϊκός τραπεζικός τομέας έχει μπροστά του έναν μαραθώνιο μετ' εμποδίων. Αυτός αποτυπώνεται στα οικονομικά τους αποτελέσματα, αλλά και μεταφράζεται σε ραγδαία οπισθοχώρηση για την χρηματιστηριακή τους αξία.
Οι ισχυροί και οι ... αδυναμίες τους
To χορό των αποτελεσμάτων τρίτου τριμήνου ανοίγει αύριο, Τετάρτη, η Deutsche Bank, που έχει δει την κεφαλαιοποίησή της να συρρικνώνεται κατά 42,6% από τις αρχές του έτους. Η κορυφαία γερμανική τράπεζα έχει αποφασίσει υπό τη νέα διοίκησή της να πει αντί στο όνειρο της Wall Street, να περιορίσει αισθητά την έκθεσή της σε δραστηριότητες επενδυτικής τραπεζικής και να εστιάσει την προσοχή της στους εταιρικούς πελάτες και στην Ευρώπη. Τα σενάρια, που τη θέλουν είτε να συγχωνεύεται με το Νο. 2 της Γερμανίας, την Commerzbank, είτε να γίνεται στόχος εξαγοράς μη γερμανικών χρηματοπιστωτικών κολοσσών, δίνουν και παίρνουν. Έχουν δε φουντώσει από τότε, που έγινε γνωστή η αποχώρηση του μεγαλύτερου μετόχου της, της κινεζικής HNA.
Τη σκυτάλη θα λάβoυν στη συνέχεια η Barclays και άλλες βρετανικές τράπεζες. Για αυτές η κυριότερη πρόκληση είναι η αβεβαιότητα, που προκαλεί το Brexit. Mε τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν επικίνδυνα, το σενάριο τoυ no deal παραμένει στο προσκήνιο. Ακόμη και σε περίπτωση συμφωνίας, όμως, οι πιέσεις για το Σίτι δεν θα λείψουν. Όπως εξηγούν αναλυτές στο Bloomberg μία ένδειξη του πόσο ισχυρό είναι ένα χρηματοοικονομικό κέντρο είναι η ποσότητα της διασυνοριακής χρηματοδότησης που πηγάζει από αυτό. Για μία παράδειγμα μία βρετανική ή και γερμανική, αμερικανική τράπεζα μπορεί να παράσχει δάνειο σε έναν ιρλανδικό οργανισμό μέσω των δραστηριοτήτων της στο Λονδίνο. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, από τον Ιούνιο του 2016 έως και τον Μάρτιο του 2018 ο διασυνοριακός δανεισμός από τη Βρετανία συνέχισε να αυξάνεται. Το τρίμηνο Απριλίου- Ιουνίου, ωστόσο, συρρικνώθηκε κατά 129 δισ. δολάρια, στη μεγαλύτερη πτώση του εδώ και περισσότερο από τρία χρόνια. Όλες οι μεγάλες επενδυτικές (και μη) τράπεζες επηρεάζονται από το Brexit, αλλά οι βρετανικές σε μεγαλύτερο βαθμό.
To ιταλικό doom loop
Με ακόμη εντονότερο ενδιαφέρον αναμένονται τα αποτελέσματα των ιταλικών τραπεζών. Η κορυφαία τράπεζα της Ιταλίας, η Unicredit, έχει δει την κεφαλαιοποίησή της να μειώνεται περίπου 26% φέτος, ενώ ο τραπεζικός δείκτης στο Μιλάνο κινείται σε χαμηλά δύο ετών. Οι πιέσεις στις ιταλικές τραπεζικές μετοχές εντάθηκαν το τελευταίο διάστημα, καθώς τα ιταλικά σχέδια για επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και το άλμα στις αποδόσεις των ομολόγων επανέφεραν στο προσκήνιο το φάντασμα του doom loop. Τράπεζες, που έχουν στην κατοχή τους κρατικά ομόλογα, δέχονται ισχυρές πιέσεις όταν τα δημοσιονομικά του κράτους επιδεινώνονται και τα ομόλογα θεωρούνται υψηλού ρίσκου. Εξελίσσονται έτσι με τη σειρά τους σε νέο πρόβλημα για το κράτος, του οποίου η δημοσιονομική θέση κινδυνεύει με νέα επιδείνωση. Οι ιταλικές τράπεζες, ενώ έχουν περιορίσει το βάρος των κόκκινων δανείων από τα 360 στα 264 δισ. ευρώ, έχουν στην κατοχή τους ιταλικά κρατικά ομόλογα ;άνω των 350 δισ. ευρώ ύψους. Τον Μάιο, όταν κορυφωνόταν η φυγή των ξένων επενδυτών από τα ιταλικά ομόλογα, εκείνες αύξαναν την έκθεσή τους κατά 11 δισ. ευρώ, για να στηρίξουν την τοπική αγορά. Τώρα όσο οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων ανεβαίνουν, τόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα.
Οι «ειδικές περιπτώσεις»
Όσον αφορά στις ελληνικές τράπεζες είναι ο βραχνάς των κόκκινων δανείων και οι φόβοι ότι θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση είναι οι παράγοντες, που πυροδοτούν το σφυροκόπημα των μετοχών. Οι συστημικές τράπεζες δίνουν μάχη να ανοίξουν και πάλι τη στρόφιγγα της χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις. Αλλά οι φιλόδοξοι στόχοι μείωσης των κόκκινων δανείων, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια. Να θυμίσουμε ότι πρόσφατη έκθεσή της EBA αποκάλυπτε ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ένωση της οποίας το τραπεζικό σύστημα εμφανίζει Δείκτη Κάλυψης Ρευστότητας (LCR) χαμηλότερο του 100%. Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 145%. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι βεβαίως ειδική περίπτωση. Η οξεία κρίση χρέους ανάγκασε τις ελληνικές τράπεζες να νομισματοποιήσουν το μαξιλάρι ρευστότητας, με αποτέλεσμα ο δείκτης LCR να βυθιστεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Και το σκάνδαλο
Αν μία ευρωπαϊκή τράπεζα έχει συζητηθεί περισσότερο από κάθε άλλη το τελευταίο τρίμηνο αυτή είναι η Danske Bank. H αποκάλυψη για τεράστιες ροές μαύρου χρήματος (υπολογίζονται κοντά σε 200 δισ. ευρώ, αν και δεν έχει ολοκληρωθεί η έρευνα) από την εσθονική θυγατρική της προκάλεσαν τριγμούς ανά την Ε.Ε. και να κινητοποιήσουν τις αρχές σε αναζήτηση πιο αποτελεσματικών μηχανισμών κατά του μαύρου χρήματος. Ήρθαν όμως και να θυμίσουν ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν εμπλακεί σε πληθώρα σκανδάλων την τελευταία δεκαετία, με πιο σημαντικό αυτό της χειραγώγησης του διατραπεζικού επιτοκίου Libor.
