Από την έντυπη έκδοση
Των Θάνου Τσίρου και Νίκου Μπέλλου
Δύο σενάρια, ένα με την περικοπή των συντάξεων και ένα με την ακύρωση του μέτρου, περιέχει το σχέδιο του προϋπολογισμού του 2019 που υποβλήθηκε χθες στην Κομισιόν στο πλαίσιο της πρωτόγνωρης για την Ελλάδα διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Το κείμενο έχει οριακές αλλαγές σε σχέση με το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε την 1η Οκτωβρίου στη Βουλή και προβλέπει πως η μη περικοπή των συντάξεων και η ενεργοποίηση των εξαγγελιών του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ θα έχουν ως αποτέλεσμα το πρωτογενές πλεόνασμα το 2019 να διαμορφωθεί στο 3,6% του ΑΕΠ αντί για 4,2% που θα φτάσει αν δεν γίνει καμία αλλαγή στο «βασικό σενάριο του προϋπολογισμού». Δηλαδή, το μήνυμα που στέλνει η κυβέρνηση στην Κομισιόν είναι πως και χωρίς την περικοπή των συντάξεων και με την υλοποίηση κάποιων παροχών το πλεόνασμα του προϋπολογισμού θα υπερβεί οριακά τον μνημονικό στόχο του 3,5%.
Ωστόσο, στο κείμενο θέτει και την υποσημείωση που αναφέρει ότι η ποσοτικοποίηση των μέτρων που θέλει να υλοποιήσει η ελληνική πλευρά θα οριστικοποιηθεί μόλις ολοκληρωθούν οι διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ειδικότερα, η ελληνική κυβέρνηση εμφάνισε το σενάριο «μηδενικών αλλαγών» (no change policy scenario), το οποίο ανεβάζει το πρωτογενές πλεόνασμα στο 4,2%, αλλά και τον πίνακα με τις προτεινόμενες από την Ελλάδα αλλαγές πολιτικής, οι οποίες έχουν δημοσιονομικό κόστος 1,1 δισ. ευρώ με βάση τις εκτιμήσεις της ελληνικής πλευράς.
Σε σχέση με το προσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή παραμένουν σταθερές οι εκτιμήσεις για τις μακροοικονομικές προβλέψεις. Έτσι, εκτιμάται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί στο 2,5% το 2019 και ότι ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου θα αυξηθεί με ρυθμό 11,9%. Για την ανεργία προβλέπεται μείωση στο 18,2% (από 19,9% το 2018), ενώ το χρέος εκτιμάται ότι θα αποκλιμακωθεί στο 170,2% του ΑΕΠ (σε όρους γενικής κυβέρνησης).
Το 1,1 δισ. ευρώ που είναι το δημοσιονομικό κόστος των προτεινόμενων από την Ελλάδα παρεμβάσεων προκύπτει από τις ακόλουθες προβλέψεις:
1. Η διατήρηση των συντάξεων στα ίδια επίπεδα επιφέρει δημοσιονομικό κόστος 2,065 δισ.
2. Η μη ενεργοποίηση των αντίμετρων εξασφαλίσει 1,73 δισ.
3. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ κοστίζει 263 εκατ. ευρώ και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών 177 εκατ. ευρώ.
4. Ο προϋπολογισμός του επιδόματος στέγασης έχει ανέβει στα 200 εκατ. ευρώ (σ.σ.: ήταν 150 εκατ. ευρώ στο προσχέδιο και η διαφορά εξασφαλίζεται από την αύξηση της πρόβλεψης του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 4,56% στο 4,6%), ενώ για την επιδότηση των εισφορών των νέων δαπανώνται 103 εκατ. ευρώ (συν 22 εκατ. ευρώ για τις προσλήψεις δασκάλων ειδικής αγωγής).
Η ελληνική κυβέρνηση προβλέπει ότι το 2019 θα υπάρξει κατακόρυφη μείωση των «κόκκινων» δανείων, με αποτέλεσμα αυτά να φτάσουν στα 64,6 δισ., από 81,5 δισ. το 2018. Επίσης, ο προϋπολογισμός στηρίζεται στο ότι η τιμή του πετρελαίου θα υποχωρήσει το 2019 στα 68,99 δολ. το βαρέλι έναντι 70,23 δολ. που είναι η πρόβλεψη για τη φετινή χρονιά, στο ότι η Ε.Ε. θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2% και στο ότι η ισοτιμία του δολαρίου με το ευρώ θα υποχωρήσει στο 1,14.
Η υποβολή του σχεδίου του προϋπολογισμού στην Κομισιόν είναι μέρος της διαδικασίας του λεγόμενου Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Για τη χώρα μας, που βρισκόταν από το 2010 σε μνημόνιο, η συμμετοχή στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου γίνεται για πρώτη φορά, δεδομένου ότι μέχρι τις 20 Αυγούστου την οικονομική πολιτική καθόριζαν οι δανειστές, δηλαδή η τρόικα, η οποία στο τρίτο μνημόνιο διευρύνθηκε με την προσθήκη και του ΕSM.
Όπως ανέφερε χθες κοινοτική πηγή, μετά την υποβολή των σχεδίων προϋπολογισμού, η Επιτροπή έχει μία εβδομάδα στη διάθεσή της προκειμένου να εξετάσει το καθένα χωριστά και να αποφασίσει εάν χρειάζονται ή όχι διευκρινίσεις. Στην περίπτωση που ζητηθούν διευκρινίσεις, το κράτος-μέλος θα πρέπει να απαντήσει εντός δύο εβδομάδων. Με βάση τις απαντήσεις που θα πάρει και τις συνεννοήσεις με τα κράτη-μέλη η Επιτροπή θα είναι έτοιμη να κάνει τις συστάσεις για κάθε χώρα στο Εurogroup, εντός του δεύτερου 15νθήμερου του Νοεμβρίου.
Με δεδομένο ότι η επόμενη συνεδρίαση του Εurogroup έχει οριστεί για τις 5 Νοεμβρίου, η συζήτηση και οι αποφάσεις μεταφέρονται στη μεθεπόμενη τακτική συνεδρίαση στις 3 Δεκεμβρίου, εκτός κι αν ο πρόεδρος Μάριο Σεντένο αποφασίσει να καλέσει έκτακτη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης για την εξέταση των προϋπολογισμών μέσα στο δεύτερο 15νθήμερο του επόμενου μήνα. Μέχρι στιγμής, πάντως, μπορεί να φημολογείται αλλά δεν επιβεβαιώνεται κάτι τέτοιο.
Yπερπλεόνασμα με φρένο δαπανών και αύξηση εσόδων
Με υπερπλεόνασμα 2,289 δισ. ευρώ, το οποίο κατά κύριο λόγο οφείλεται στην περικοπή των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και στη συσσώρευση πρόσθετων εκκρεμοτήτων από επιστροφές φόρων έκλεισε το εννεάμηνο. Οι δύο αυτοί παράγοντες συνέβαλαν με 1,745 δισ. ευρώ στο υπερπλεόνασμα του εννεαμήνου, ενώ με 555 εκατ. ευρώ συνέβαλαν τα έσοδα προ επιστροφών φόρου, και με 185 εκατ. ευρώ η συγκράτηση των εξοπλιστικών δαπανών.
Τα στοιχεία για την πορεία του Σεπτεμβρίου αναμένονταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από το οικονομικό επιτελείο αλλά και από τους εκπροσώπους των θεσμών, λόγω των αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων στις οποίες θα έπρεπε να ανταποκριθούν φυσικά και νομικά πρόσωπα. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι τα έσοδα κινήθηκαν τον Σεπτέμβριο χαμηλότερα από τον συμφωνημένο στόχο, με το «άνοιγμα» να είναι μεγαλύτερο σε επίπεδο κρατικού προϋπολογισμού (σ.σ.: ο κρατικός προϋπολογισμός περιλαμβάνει και τις επιδόσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων).
Πάντως, η πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο εννεάμηνο δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι η εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού θα δημιουργήσει «δημοσιονομικό χώρο». Αρμόδιες κυβερνητικές πηγές το τοποθετούν ανάμεσα στα 500 και στα 900 εκατ. ευρώ.
Το πρωτογενές πλεόνασμα στο εννεάμηνο διαμορφώθηκε τελικώς στα 4,809 δισ. ευρώ έναντι στόχου 2,521 δισ. ευρώ. Δηλαδή, σε επίπεδο κρατικού προϋπολογισμού σχηματίζεται ένα «μαξιλάρι» 2,289 δισ. ευρώ. Επίσης για την ίδια περίοδο, παρουσιάζει πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 293 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για έλλειμμα 1,841 δισ. ευρώ.
Από τα αναλυτικά στοιχεία του ΥΠΟΙΚ προκύπτει ότι οι βασικές «πηγές» του πλεονάσματος, είναι οι εξής:
1. Τα έσοδα προ επιστροφών φόρου εμφανίζονται 555 εκατ. ευρώ πάνω από τον στόχο, καθώς διαμορφώνονται στα 38,38 δισ., έναντι στόχου 37,824 δισ. ευρώ για τη συγκεκριμένη περίοδο.
2. Οι επιστροφές φόρου συγκρατήθηκαν στα 2,951 δισ., ενώ ο στόχος ήταν 3,458 δισ. ευρώ.
3. Οι πρωτογενείς δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού εμφανίζονται μειωμένες κατά 460 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, καθώς διαμορφώθηκαν στα 30,747 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 31,207 δισ. ευρώ. Μόνο στα εξοπλιστικά προγράμματα (σ.σ.: σε ταμειακή βάση) έχει καταγραφεί υστέρηση 185 εκατ. ευρώ.
4. Οι δαπάνες του ΠΔΕ διαμορφώνονται στο 1,672 δισ. ευρώ, με τον στόχο να έχει οριστεί για φέτος στα 2,91 δισ. ευρώ.
Τον Σεπτέμβριο το σύνολο των καθαρών εσόδων σε επίπεδο κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 5,36 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 346 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, ενώ σε επίπεδο καθαρών εσόδων τακτικού προϋπολογισμού τα έσοδα έφτασαν στα 5,225 δισ. ευρώ εμφανίζοντας υστέρηση κατά 79 εκατ. ευρώ.
Συνολικά στο εννεάμηνο τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 37,228 δισ., παρουσιάζοντας αύξηση κατά 591 εκατ. ευρώ. Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 35,660 δισ., αυξημένα κατά 1,023 δισ. ευρώ ή 3,0% έναντι του στόχου. Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 1,569 δισ., μειωμένα κατά 433 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι δαπάνες
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2018 ανήλθαν στα 36,936 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1,543 δισ. ευρώ έναντι του στόχου (38,479 δισ. ευρώ). Ειδικότερα, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 35,264 δισ. ευρώ και είναι μειωμένες κατά 305 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
