Συνέντευξη στην Αγγελική Κοτσοβού
Οι σύγχρονοι αγρότες και ειδικότερα οι μικροί παραγωγοί θα πρέπει να προετοιμασθούν για ακραίες κλιματικές συνθήκες, που τείνουν να καταστούν πιο συχνό φαινόμενο, τονίζει ο head of Crop Strategy & Portfolio Management, του τμήματος Επιστήμης Γεωργίας της Bayer, Φρανκ Τέρχοστ. Στη συνέντευξη, ο κ. Τέρχορστ συζητά τα υπέρ και κατά της συμβατικής έναντι της οργανικής γεωργίας, αλλά και για την πρόκληση μιας νέας επισιτιστικής κρίσης.
Με την κλιματική αλλαγή και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, όπως το κύμα καύσωνα που έπληξε το καλοκαίρι πολλές περιοχές της Ευρώπης ή την πρόσφατη επέλαση του «Ξενοφώντα» και του «Ζορμπά» στην Ελλάδα, να συνεπάγονται πολλούς κινδύνους για την αγροτική παραγωγή και να προκαλούν ζημιές στις καλλιέργειες, ποιες επιλογές έχουν οι αγρότες, ειδικά οι μικροί παραγωγοί, ώστε να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες, που συμβαίνουν ολοένα και πιο συχνά;
Πράγματι, έχετε δίκιο. Η Ευρώπη βίωσε τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 20 με 25 ετών και νομίζω ότι οι ακραίες κλιματικές συνθήκες θα καταστούν πιο συχνό φαινόμενο, οπότε θα πρέπει όλοι να προετοιμασθούμε γι’ αυτό. Φυσικά, τα ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν πρώτα τους αγρότες και ειδικότερα τους μικρούς παραγωγούς. Φυσικά, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον καιρό, υπάρχουν όμως άλλα πράγματα που μπορούν να γίνουν από τον αγροτικό κλάδο και ειδικότερα πράγματα που η Bayer μπορεί να κάνει. Ένα από αυτά είναι η προσφορά ενός πακέτου προσαρμοσμένου στις ανάγκες των καλλιεργητών, όπως για παράδειγμα τη σωστή ποικιλία σπόρων που είναι περισσότερο ανθεκτική στην ξηρασία και την εφαρμογή του κατάλληλου προϊόντος φυτοπροστασίας. Αυτές είναι κάποιες ενέργειες που θα μπορούσαν να μετριάσουν το ρίσκο. Νομίζω ότι μια από τις σημαντικές διαφορές εν συγκρίσει με το παρελθόν είναι ότι τώρα με ορισμένα από τα ψηφιακά εργαλεία και δυνατότητες έχουμε περισσότερες πιθανότητες να κάνουμε προβλέψεις και να προβούμε σε συστάσεις προς τον παραγωγό.
Όλα τα παραπάνω είναι βραχυπρόθεσμα προς όφελος του παραγωγού, μειώνοντας τους κινδύνους, και προχωρώντας με ορισμένες από τις νέες τεχνολογίες και καινοτομίες που είδαμε (στο συνέδριο της Bayer «διάλογος για το Μέλλον της Γεωργίας), δίνεται η ευκαιρία στους Ευρωπαίους αγρότες και φυσικά στους αγρότες της Ελλάδας να έχουν πολύ καλύτερες ποικιλίες σπόρων, που πράγματι αντεπεξέρχονται υπό αυτές τις συνθήκες πολύ καλύτερα από ό,τι οι υφιστάμενες ποικιλίες.
Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι καλύτερες πρακτικές διαχείρισης(όπως η εναλλαγή καλλιεργειών) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παραγωγούς μικρής κλίμακας, ώστε να βελτιώσουν την παραγωγή τους και να επιτύχουν καλύτερη περιβαλλοντική βιωσιμότητα;
Πρόκειται για πολύ ευρεία ερώτηση και υπάρχουν μεγάλες διαφορές εάν πρόκειται για παραγωγό βάμβακος στην Ελλάδα ή καλλιεργητή ελιάς ή αμπελουργό. Σε γενικές γραμμές, νομίζω ότι υπάρχουν κάποιες παλαιές οικονομικές πρακτικές, που παραμένουν ακόμη και σήμερα πολύ σημαντικές. Ακούσαμε στο συνέδριο κάποιους από τους αγρότες να μιλούν για εναλλαγή καλλιεργειών. Για παράδειγμα, στο μέλλον θα είναι πιο σημαντικό να είναι κανείς καλός διαχειριστής της φάρμας, της γης, αλλά φυσικά κι εδώ η τεχνολογία μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο. Σε γενικές γραμμές, προχωρώντας στο μέλλον, θα δούμε ότι θα έχουμε πιο στοχευμένα προϊόντα, μυκητοκτόνα και φυτοφάρμακα που θα αντιμετωπίζουν την ασθένεια ή το παράσιτο που προκαλεί το πρόβλημα και επίσης με τα ψηφιακά εργαλεία που θα καταστούν σημαντικό στοιχείο στην Ευρώπη, οι αγρότες θα γνωρίζουν πολύ περισσότερα για το τι πράγματι συμβαίνει κάθε στιγμή στο χωράφι τους και θα τους βοηθήσει να λαμβάνουν καλύτερες και πιο έγκαιρες αποφάσεις. Και νομίζω ότι εάν κοιτάξετε αυτό το νέο σύστημα, έχουμε την ευκαιρία να μειώσουμε σημαντικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα χρησιμοποιώντας λιγότερα και έχοντας όμως καλύτερα αποτελέσματα.
Ποιες διεθνείς αγορές προσφέρουν εξαιρετικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη και εφαρμογή προηγμένων γεωργικών λύσεων;
Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι για όλες τις αγορές και για το τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να σημειωθεί πρόοδος στη γεωργία. Φυσικά υπάρχουν ορισμένοι πρωτοπόροι, όσον αφορά τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών. Στις καινοτόμες αγορές συγκαταλέγονται οι ΗΠΑ, Καναδάς, αλλά επίσης ολοένα και περισσότερο η Βραζιλία, αλλά φυσικά ορισμένες ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Γερμανία, Γαλλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Οπότε, πολύ διαφορετικές αγορές, πολύ διαφορετικές αγροτικές συνθήκες, αλλά αυτές είναι οι αγορές όπου φέρνουμε μαζί όλες αυτές τις σύγχρονες τεχνολογίες και εκεί όπου πιθανότατα θα δούμε πρώτα αυτές τις διαφορετικές τεχνολογικές πλατφόρμες που δείξαμε.
Πιστεύετε ότι οι αγρότες στην Ελλάδα και στην περιοχή της Μεσογείου γενικότερα θα πρέπει να επενδύσουν στην οργανική γεωργία αντί στη συμβατική, δεδομένου ότι το κλίμα στη Νότια Ευρώπη είναι θερμότερο από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη;
Έζησα οκτώ χρόνια στην Ιταλία και ειδικότερα στη Νότια Ιταλία ο καιρός είναι παρόμοιος με την Ελλάδα και οι σοδειές που καλλιεργούνται εκεί και επίσης οι γεωργικές συνθήκες, πολύ μικρές φάρμες. Κατά συνέπεια, η απόφαση για το εάν ή όχι οι αγρότες θα πρέπει να χρησιμοποιούν απολύτως οργανικές δραστηριότητες ή συστήματα είναι κατ’ αρχήν μια επιχειρηματική απόφαση του αγρότη, διότι μπορεί να διακρίνει ευκαιρίες να εισπράξει περισσότερα για την παραγωγή του, αλλά φυσικά χρειάζεται να αντιμετωπίσει και περισσότερους κινδύνους, διότι δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία για να παράγει.
Προσωπικά δεν πιστεύω ότι είναι τόσο ζήτημα θερμοκρασίας, διότι μπορεί κανείς να καλλιεργήσει οργανικά προϊόντα στη Γερμανία, αλλά επίσης στην Ελλάδα και την Ιταλία. Πολλοί αγρότες επιλέγουν και τα δύο. Έχουν μέρος της φάρμας τους που εξυπηρετεί την αγορά οργανικών προϊόντων και έχουν και το άλλο μέρος όπου καλλιεργούν με συμβατικές μεθόδους. Επίσης πιστεύω ότι υπάρχουν πολλές καλές πρακτικές οργανικής γεωργίας που συνδράμουν στη συμβατική γεωργία και το αντίθετο.
Η Bayer δίνει μεγάλη έμφαση στην έρευνα και τεχνολογία. Δυστυχώς, πολλοί μικροί παραγωγοί, όπως οι Έλληνες αγρότες, δεν είναι σε θέση να ακολουθήσουν τέτοιες πρακτικές. Τι προτείνετε να κάνουν;
Νομίζω ότι πρέπει να γίνει διαφοροποίηση μεταξύ ορισμένων τεχνολογιών ή προϊόντων, τα οποία για λόγους ρυθμιστικών αρχών δεν είναι διαθέσιμα στην Ευρώπη ή στην Ελλάδα, και φυσικά είναι περισσότερο ερώτημα του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού συστήματος και αυτό ισχύει για τους σπόρους, αλλά επίσης και για ορισμένα προϊόντα φυτοπροστασίας και στη συνέχεια τίθεται ζήτημα για το κατά πόσον είναι προσιτά ορισμένα προϊόντα φυτοπροστασίας. Βρήκα πολύ ενδιαφέροντα ορισμένα από αυτά που μας είπαν ορισμένοι μικροί παραγωγοί-πελάτες μας που συμμετείχαν στο πάνελ του συνεδρίου, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις, η τεχνολογία αποφέρει αποτελέσματα στα τέλη της σεζόν. Οπότε, η εισαγωγή σύγχρονων προϊόντων φυτοπροστασίας συνήθως αποφέρει υψηλότερες αποδόσεις, μεγαλύτερη σοδειά και κατά συνέπεια περισσότερα έσοδα και, εν τέλει, μεγαλύτερο κέρδος για τους αγρότες. Νομίζω ότι είναι ένα επίπεδο εμπιστοσύνης και εκεί επίσης μπορούμε να βοηθήσουμε και στηρίξουμε στην έναρξη της σεζόν, ώστε να ληφθεί αυτή η απόφαση, ώστε να κατανοήσει ο αγρότης ότι λίγο περισσότερη επένδυση αποφέρει περισσότερα κέρδη, για τον ίδιο και την οικογένειά του.
Πιστεύετε ότι η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει την πρόκληση μιας νέας επισιτιστικής κρίσης, παρόμοιας με την κρίση του 2008; Γνωρίζουμε όλοι το γεγονός ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός καταναλώνει και χρειάζεται περισσότερα τρόφιμα από ό,τι παράγει.
Ανήκω στους αισιόδοξους, ειδικά τώρα που έμαθα ότι οι αισιόδοξοι ζουν επτά χρόνια περισσότερο. Φυσικά, οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι σημαντικές: Το 2050 θα έχουμε 2,5 δισεκατομμύρια περισσότερους ανθρώπους πάνω στη Γη, θα έχουμε αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, οι άνθρωποι στην Ασία καταναλώνουν περισσότερο κρέας και αυτό θα ωθήσει περισσότερο τη ζήτηση, αλλά πιστεύω επίσης ότι οι αγροτικοί φορείς έχουν ακόμη πολλές δυνατότητες να βελτιώσουν τη συνεργασία τους, ώστε να καταστήσουν πιο παραγωγικό ολόκληρο το σύστημα, επίσης πιο βιώσιμο και ειλικρινά πιστεύω ότι εάν μπορέσουμε μαζί να συνεργασθούμε καλύτερα, ο αγροτικός κλάδος στο σύνολό του, θα έχουμε πολλά εργαλεία, ώστε να αποφύγουμε μια νέα επισιτιστική κρίση. Η Bayer είναι απολύτως δεσμευμένη σε περαιτέρω επενδύσεις στην καινοτομία και νέες τεχνολογίες που είναι αναγκαίες, αλλά επίσης επενδύσεις και σε συνεργασίες, ώστε να συνεισφέρει σημαντικά στη βελτιστοποίηση ολόκληρης της τροφικής αλυσίδας. Εάν όλοι έχουμε αυτόν ως κοινό στόχο, θα παραμείνω αισιόδοξος και ας ελπίσουμε ότι θα είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε σε αυτές τις υποσχέσεις και να διασφαλίσουμε ότι παρέχουμε αρκετή αλλά και ταυτόχρονα υγιεινή τροφή στους ανθρώπους που θα έλθουν στον κόσμο τα επόμενα χρόνια.
