Τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη διενέργεια δραστηριότητας των πλοίων κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα για σκοπούς χορήγησης απαλλαγών από το φόρο προστιθέμενης αξίας, καθόρισαν με κοινή τους εγκύκλιο ο υπουργός Ναυτιλίας Φώτης Κουβέλης και η υφυπουργός Οικονομικών Αικατερίνη Παπαναστασίου.
Ειδικότερα στην ΠΟΛ 1177/19/09/2018 ορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για τον προσδιορισμό της έννοιας «διενέργεια δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα» ως αναγκαίας προϋπόθεσης για την απαλλαγή από το ΦΠΑ της παράδοσης και εισαγωγής πλοίων που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στην ναυσιπλοία ανοιχτής θαλάσσης, καθώς και της παράδοσης και εισαγωγής αντικειμένων και υλικών που προορίζονται να ενσωματωθούν ή να χρησιμοποιηθούν στα πλοία αυτά κατά τον εφοδιασμό τους.
Η εγκύκλιος:
Άρθρο 1
Πεδίο εφαρμογής
1. Για τα πλοία που εκτελούν μεταφορά επιβατών με κόμιστρο ή με τα οποία ασκείται εμπορική, ή βιομηχανική, ή αλιευτική δραστηριότητα, τυγχάνουν εφαρμογής οι απαλλαγές των περιπτώσεων α', γ', δ' και ε' της παρ. 1 του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ, εφόσον διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα απόφαση, καθώς και τις λοιπές προϋποθέσεις της περ. α' της παρ. 1 του ίδιου άρθρου σχετικά με τα πλοία αυτά.
2. Ως εμπορική ή βιομηχανική ή αλιευτική δραστηριότητα νοείται και η επαγγελματική χρήση του πλοίου για ιδία χρήση χωρίς την ύπαρξη αντιπαροχής για το έργο που εκτελεί το πλοίο.
Άρθρο 2
Ορισμοί
Για την εφαρμογή της παρούσας απόφασης νοούνται ως:
1. «Ανοιχτή θάλασσα»: Θαλάσσιος χώρος πέραν των 6 ναυτικών μιλίων από τη φυσική ακτογραμμή της ηπειρωτικής ή νησιωτικής Χώρας- εύρος αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας.
2. «Προκαθορισμένος πλους»: Ταξίδι για το οποίο ο λιμένας άφιξης έχει προσδιοριστεί πριν την έναρξη αυτού.
3. «Δρομολογημένο πλοίο»: Πλοίο που δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε τακτική ή έκτακτη γραμμή εσωτερικού, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2932/2001, όπως ισχύει.
4. «Ταξίδι στην ανοιχτή θάλασσα»: Προκαθορισμένος πλους εσωτερικού που η διανυθείσα απόσταση μεταξύ του λιμένα αναχώρησης και του λιμένα άφιξης, ή μεταξύ δύο διαδοχικών λιμένων στην περίπτωση που μεσολαβούν ενδιάμεσοι λιμένες, είναι μεγαλύτερη των 12 ναυτικών μιλίων.
Ειδικά στην περίπτωση δρομολογημένων πλοίων ή ημερόπλοιων του ν. 4256/2014 θεωρείται ως ταξίδι στην ανοιχτή θάλασσα ο πλους που η διανυθείσα απόσταση από το λιμένα αναχώρησης έως και την επιστροφή του σε αυτόν είναι μεγαλύτερη των 24 ναυτικών μιλίων, ανεξαρτήτως της ύπαρξης ενδιάμεσων λιμένων.
Τα ανωτέρω ισχύουν, εφόσον το πλοίο δεν παραμένει για το σύνολο της διανυθείσας απόστασης στα εγχώρια ύδατα. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο λιμένας αναχώρησης και ο λιμένας άφιξης και όλοι οι τυχόν ενδιάμεσοι λιμένες βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα, ή στο ίδιο νησί.
Άρθρο 3
Διενέργεια δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα
1. Τα πλοία που εκτελούν αποκλειστικά προκαθορισμένους πλόες θεωρείται ότι διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοικτή θάλασσα για μια συγκεκριμένη ημερολογιακή περίοδο, εφόσον εκτελούν ταξίδια στην ανοιχτή θάλασσα και σε διεθνείς προορισμούς, σε ποσοστό άνω του 70% των συνολικών ταξιδιών τους για την περίοδο αυτή, χωρίς να εξετάζεται καμία άλλη προϋπόθεση αναφορικά με το σύνολο των μιλίων που διανύονται στην ανοιχτή θάλασσα.
2. Τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής του ν. 4256/2014 θεωρείται ότι διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, για μία συγκεκριμένη ημερολογιακή περίοδο, εφόσον άνω του 50% της συνολικά διανυόμενης απόστασης για την εν λόγω περίοδο, βάσει των ναύλων που πραγματοποιούν, διενεργείται στην ανοιχτή θάλασσα. Στην περίπτωση που τα πλοία αυτά χρησιμοποιούνται και ως επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια, βάσει του ίδιου νόμου, στον ανωτέρω υπολογισμό λαμβάνονται υπόψη και οι διανυόμενες αποστάσεις που διενεργούνται από την δραστηριότητά τους αυτή.
3. Θεωρείται ότι διενεργούν σε κάθε περίπτωση δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα τα πλοία που διενεργούν κυρίως διεθνείς πλόες (εξωτερικού) καθώς και τα αλιευτικά πλοία.
4. Θεωρείται ότι δεν διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα:
α) Τα πλοία που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά ως ημερόπλοια του ν. 4256/2014. Κατ' εξαίρεση, με την επιφύλαξη της παρ. 1 του άρθρου 3 και του άρθρου 4 της παρούσας, τα πλοία αυτά θεωρείται ότι μπορεί να διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, εάν από τη δήλωση της περ. δ' της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4256/2014 προκύπτει ότι διενεργούν πλόες στην ανοιχτή θάλασσα σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. 4 του άρθρου 2.
β) Οι λέμβοι (λάντζες) του Γεν. Κανονισμού Λιμένα αρ. 17.
γ) Οι βυθοκόροι και τα συναφή με αυτά πλοία.
δ) Τα πλωτά εφοδιαστικά μέσα, ανεξαρτήτως χωρητικότητας, καυσίμων, λιπαντικών και πετρελαιοειδών αποβλήτων, που δραστηριοποιούνται εντός και πέριξ λιμένων.
ε) Τα θαλάσσια ταξί του Γεν. Κανονισμού Λιμένα αρ. 16.
στ) Τα πλοία που χρησιμοποιούνται σε λίμνες ή ποτάμια.
ζ) Τα οστρακοκαλλιεργητικά πλοία καθώς και τα πλοία υποστήριξης ιχθυοκαλλιεργιών και βατραχοτροφίας.
η) Τα φουσκωτά σκάφη ανεξαρτήτως μήκους, πλην των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής του ν.4256/2014.
θ) Τα πλοία αναψυχής εκτός των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής του ν. 4256/2014, τα πλοία που χρησιμοποιούνται για αναψυχή ή αθλητισμό, τα εκπαιδευτικά πλοία που ανήκουν σε ναυτικούς ομίλους, ναυτικά σωματεία ή άλλες ενώσεις που προωθούν την ναυσιπλοία αναψυχής, καθώς και τα συναφή με αυτά.
5. Για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου λαμβάνονται υπόψη οι πλόες που διενεργούνται για ιδία επαγγελματική χρήση του πλοίου χωρίς την ύπαρξη αντιπαροχής για το έργο που εκτελεί, ενώ δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα οι πλόες που πραγματοποιούνται για ιδιωτική χρήση ή για τις ανάγκες μετακίνησης, επισκευής, συντήρησης, κατασκευής ή άλλων εργασιών που κρίνονται αναγκαίες για την ασφαλή πλεύση και λειτουργία του πλοίου.
Άρθρο 4
Απόδειξη της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα
1. Η απόδειξη πραγματοποίησης ταξιδιού ή χρήσης του πλοίου στην ανοιχτή θάλασσα πραγματοποιείται με χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων αυτόματης αναγνώρισης (AIS) (κατηγορίας Α), το οποίο ανταποκρίνεται στα πρότυπα απόδοσης του ΙΜΟ, όπως αναφέρεται στα άρθρα 6 και 6α της Οδηγίας 2002/59/ΕΚ, η οποία έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με το π.δ. 49/2005 (ΦΕΚ Α' 66), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
2. Οι υποκείμενοι στο φόρο που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας, έχουν υποχρέωση εγκατάστασης, σε κάθε πλοίο που εκμεταλλεύονται, συστημάτων αυτόματης αναγνώρισης (AIS) σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 προκειμένου να αποδεικνύεται η πραγματοποίηση δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, ανεξάρτητα εάν εμπίπτουν ή όχι στο πεδίο εφαρμογής του π.δ. 49/2005. Το AIS πρέπει να διατηρείτε πάντοτε σε λειτουργία, εκτός από τις περιπτώσεις για τις οποίες διεθνείς συμφωνίες, κανόνες ή πρότυπα προβλέπουν την προστασία των σχετικών με τη ναυσιπλοία πληροφοριών ή την ασφάλεια από έκνομες ενέργειες.
3. Υπό την επιφύλαξη τήρησης των προβλέψεων τήρησης της εμπιστευτικότητας σύμφωνα με το άρθρο 24 του π.δ. 49/2005 (ΦΕΚ Α' 66) όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, στα πλαίσια αρμοδιοτήτων του ως Εθνική Αρμόδια Αρχή για το SafeSeaNet, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 22a και το Παράρτημα 111 του ανωτέρω διατάγματος, παρέχει πρόσβαση στα στοιχεία της παραγράφου 1 στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων η οποία αποθηκεύει και επεξεργάζεται τα στοιχεία αυτά σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
4. Στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) δημιουργείται ηλεκτρονική εφαρμογή αποθήκευσης και επεξεργασίας των στοιχείων της παραγράφου 1, προκειμένου για την διαπίστωση της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1, 2 και 3 του άρθρου 3, ανά ημερολογιακή περίοδο. Η εφαρμογή χρησιμοποιείται από τις αρμόδιες φορολογικές, τελωνειακές και ελεγκτικές αρχές της Α.Α.Δ.Ε. για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της δραστηριότητας αυτής.
Άρθρο 5
Διαλειτουργική Πλατφόρμα Ανταλλαγής Δεδομένων
Για την εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 4 χρησιμοποιείται από την Α.Α.Δ.Ε., πέραν από τα συστήματα αυτόματης αναγνώρισης (AIS) και η Διαδικτυακή Πλατφόρμα Ανταλλαγής Δεδομένων (IMDatE- lntergrated Maritime Data Environment) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA), ως περιγράφεται στην παρ. 2.2 του Παραρτήματος 111 του π.δ. 49/2005 (ΦΕΚ Α' 66), όπως ισχύει, κατόπιν χορήγησης παροχής πρόσβασης από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
Άρθρο 6
Διαδικασία απόδειξης της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα
1. Ο υποκείμενος που κάνει χρήση των απαλλαγών του άρθρου 1 της παρούσας για μια συγκεκριμένη ημερολογιακή περίοδο, έχει υποχρέωση να υποβάλλει στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) δήλωση, απολογιστικά, για κάθε πλοίο, με την οποία δηλώνει ότι για την εν λόγω ημερολογιακή περίοδο πραγματοποίησε δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1, 2 και 3 του άρθρου 3. Εξαιρούνται από την ανωτέρω υποχρέωση οι μη εγκατεστημένοι στο εσωτερικό της Χώρας υποκείμενοι στο φόρο οι οποίοι δεν έχουν υποχρέωση απόκτησης ΑΦΜ/ΦΠΑ για την διενεργούμενη δραστηριότητά τους στο εσωτερικό της Χώρας.
Από την δήλωση αυτή πρέπει να προκύπτει εάν για ολόκληρη την ημερολογιακή περίοδο το σκάφος χρησιμοποιήθηκε με τον ίδιο τρόπο ή αντίστοιχα προέκυψε διαφορετική χρήση του σκάφους σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1, 2 και 3 του άρθρου 3.
2. Ειδικά για τα πλοία της παρ. 3 του άρθρου 3 της παρούσας που πραγματοποιούν κυρίως διεθνείς πλόες συνυποβάλλεται με την ανωτέρω δήλωση αντίγραφο του ΦΕΚ της εγκριτικής πράξης νηολόγησης των πλοίων που έχουν νηολογηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13 του ν.δ. 2687/1953 (Α'317) ή, σχετική βεβαίωση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής όσον αφορά πλοία τα οποία φέρονται διαχειριζόμενα από γραφεία εταιρειών εγκατεστημένων στην Ελλάδα σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 27/1975 (Α'77), ενώ για τα αλιευτικά πλοία συνυποβάλλεται η σχετική άδεια αλιείας με τη διάκριση εάν αφορά υπερπόντια αλιεία.
Ως πλοία που ενεργούν κυρίως διεθνείς πλόες θεωρούνται τα πλοία τα οποία νηολογούνται με εγκριτική πράξη κοινή υπουργική απόφαση στη βάση του αρ. 13 του ν.δ. 2687/1953 (Α' 317) ή διαχειρίζονται από γραφεία εταιριών εγκατεστημένων στην Ελλάδα βάσει του αρ. 25 του ν. 27/1975 (Α '77), τα οποία διενεργούν αποκλειστικά διεθνείς πλόες, καθώς και τα πλοία που έχουν εφοδιασθεί με πιστοποιητικά αξιοπλοΐας διεθνών πλόων, βάσει των αντίστοιχων Διεθνών Συμβάσεων (SOLAS, MARPOL, Load Lines).
Ως πλοία υπερπόντιας αλιείας θεωρούνται τα αλιευτικά πλοία που διαθέτουν άδειες αλίευσης εκτός χωρικών υδάτων του άρθρου 59 του ν. 4235/2014 και της κοινής υπουργικής απόφασης 4023/64557/16.5.2014. Από την ανωτέρω βεβαίωση καθώς και την άδεια αλιείας ή υπερπόντιας αλιείας πρέπει να προκύπτει η ημερομηνία που αυτές αφορούν.
3. Ειδικά για τα πλοία της παρ. 1 του άρθρου 3 συνυποβάλλεται με την ανωτέρω δήλωση «κατάσταση πραγματοποιηθέντων ταξιδιών» για ολόκληρη την ημερολογιακή περίοδο, στην οποία θα αναγράφονται, ανά ταξίδι, η ημερομηνία, ο λιμένας αναχώρησης, ο λιμένας προορισμού και η διανυθείσα απόσταση, ενώ για το σύνολο της ημερολογιακής περιόδου θα αναγράφονται το σύνολο των ταξιδιών που πραγματοποιήθηκαν καθώς και ο αριθμός αυτών που πραγματοποιήθηκαν στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2.
Τα πλοία αυτά εάν διενεργούν αποκλειστικά δραστηριότητα βάσει συμβατικών υποχρεώσεων τους αντί της ανωτέρω κατάστασης συνυποβάλλουν τα παραστατικά που εκδίδονται ή τις συμβάσεις συμβολαίων - ναυλοσυμφώνων που συνάπτονται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων τους αυτών. Ειδικά τα επιβατηγά και επιβατηγά - οχηματαγωγά πλοία τα οποία είναι δρομολογημένα, αντί της ανωτέρω κατάστασης συνυποβάλλουν τη δήλωση δρομολόγησής τους καθώς και τυχόν σύμβαση ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας.
4. Οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή του άρθρου 27 του Κώδικα ΦΠΑ, μεταξύ των οποίων ο τρόπος, ο χρόνος και η διαδικασία υποβολής των ανωτέρω δηλώσεων και καταστάσεων, η ημερολογιακή περίοδος που αυτές αφορούν, καθώς και ο τρόπος ελέγχου της διενεργούμενης δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, ορίζονται με απόφαση του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε., σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου.
Άρθρο 7
Μεταβατικές Διατάξεις
1. Για το ημερολογιακό έτος 2018, προκειμένου για την απόδειξη της διενέργειας δραστηριότητας κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, λαμβάνεται υπόψη η δραστηριότητα που πραγματοποιείται από κάθε πλοίο από την έναρξη ισχύος της παρούσας και έως την 31 η Δεκεμβρίου 2018. Ο υποκείμενος ωστόσο έχει δικαίωμα να συνυπολογίσει το σύνολο της δραστηριότητάς που πραγματοποίησε από την έναρξη του ημερολογιακού έτους και έως την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας, εφόσον είναι σε θέση να αποδείξει την διενέργεια της δραστηριότητάς του κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα.
2. Ειδικά για το ημερολογιακό έτος 2018 τα πλοία της παραγράφου 2 του άρθρου 3 τα οποία δεν έχουν υποχρέωση χρησιμοποίησης ηλεκτρονικών συστημάτων αυτόματης αναγνώρισης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 κατά το χρόνο δημοσίευσης της παρούσας, θεωρείται ότι διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα για το ημερολογιακό έτος αυτό, εφόσον προσκομίζουν αναφορές, ανά ναύλο, από ηλεκτρονικά συστήματα αυτόματης αναγνώρισης θαλάσσιου στίγματος (AIS) άλλων από αυτών του άρθρου 4, ή λοιπά στοιχεία, από τα οποία να αποδεικνύεται ότι, το 70% των πραγματοποιηθέντων ναύλων έχει διενεργηθεί στην ανοιχτή θάλασσα, ήτοι για καθένα από τους ναύλους αυτούς έχει διενεργηθεί ταξίδι στην ανοιχτή θάλασσα.
3. Για την ημερολογιακή περίοδο από 1.4.2018 έως την έναρξη ισχύος της παρούσας και για τις χορηγηθείσες απαλλαγές του άρθρου 27 παρ. 1περ. α' υποπερ. αα εντός της περιόδου αυτής θεωρούνται ως πλοία που διενεργούν δραστηριότητα κυρίως στην ανοιχτή θάλασσα τα πλοία της περίπτωσης (i) της παραγράφου 1 του άρθρου 27 που διενήργησαν πλόες στην ανοιχτή θάλασσα.
Άρθρο 8
Λοιπά θέματα
Η αποθήκευση των δεδομένων που απαιτούνται για την απόδειξη της χρήσης στην ανοιχτή θάλασσα, σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 5 της παρούσας, πραγματοποιείται για χρονική περίοδο που δεν μπορεί να υπερβαίνει αυτή του χρόνου παραγραφής της αξίωσης του Δημοσίου για τη βεβαίωση του φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.
Άρθρο 9
Έναρξη ισχύος
Η παρούσα απόφαση ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
