Αύριο, Πέμπτη, στο υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), θα μονογραφούν οι συμβάσεις παραχώρησης έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων για τα δύο θαλάσσια «οικόπεδα», νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και για το θαλάσσιο μπλοκ 10 στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, από τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Γιώργο Σταθάκη, τον πρόεδρο της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, Ιωάννη Μπασιά, και εκπροσώπους των εταιρειών που έχουν επιλεχθεί.
Το κοινοπρακτικό σχήμα για την Κρήτη περιλαμβάνει τις εταιρείες Total (40%, διαχειριστής), ExxonMobil (40%) και ΕΛΠΕ (20%), ενώ για το μπλοκ 10 μοναδικός επιλεγείς αιτών είναι τα ΕΛΠΕ (100%).
Για τις δύο θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης προηγήθηκε, στις αρχές Ιουλίου, η απόφαση του υπουργού για τον ορισμό της εν λόγω κοινοπραξίας ως επιλεγείσας αιτούσης (μετά από την ολοκλήρωση του σχετικού διεθνούς διαγωνισμού που προκηρύχθηκε στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου), καθώς και η οριστικοποίηση της σύμβασης παραχώρησης έπειτα από τις διαπραγματεύσεις της κοινοπραξίας με την ΕΔΕΥ και το ΥΠΕΝ.
Οι συμφωνίες που θα μονογραφηθούν, μαζί με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) θα προωθηθούν στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον προσυμβατικό έλεγχο. Θα ακολουθήσει η οριστική υπογραφή των συμβάσεων, οι οποίες αμέσως μετά θα κατατεθούν για κύρωση στη Βουλή. Την ίδια διαδρομή θα ακολουθήσει και η σύμβαση παραχώρησης για το θαλάσσιο μπλοκ 10, καθώς οριστικοποιήθηκε η σύμβαση παραχώρησης έπειτα από τις διαπραγματεύσεις των ΕΛΠΕ και το ΥΠΕΝ.
Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες αναμένεται να ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία και για το υπεράκτιο μπλοκ του Ιονίου, έπειτα από την απόφαση του Γ. Σταθάκη, στα τέλη Αυγούστου, για τον ορισμό της κοινοπραξίας, των εταιρειών (Repsol 50%, διαχειριστής) και ΕΛΠΕ (50%), ως επιλεγείσας αιτούσης.
Το επόμενο βήμα είναι να οριστικοποιηθεί η σύμβαση παραχώρησης ύστερα από τις διαπραγματεύσεις της κοινοπραξίας με την ΕΔΕΥ και το ΥΠΕΝ, ώστε να μονογραφεί από τους εμπλεκομένους και να πάρει τον ίδιο δρόμο που καταλήγει στην κύρωση από τη Βουλή. Υπενθυμίζεται ότι ο διεθνής διαγωνισμός για τη συγκεκριμένη περιοχή έγινε παράλληλα με αυτόν της Κρήτης.
Επενδυτικό ενδιαφέρον
Στο πεδίο ανάπτυξης του τομέα των υδρογονανθράκων υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον ενεργειακών ομίλων παγκόσμιου βεληνεκούς, που έχουν προσελκύσει οι διεθνείς διαγωνισμοί για την παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης σε χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές. Πηγές του υπουργείου σημειώνουν ότι το ΥΠΕΝ έχει συγκεκριμένη στρατηγική για να αξιοποιηθούν όλες οι υπάρχουσες δυνατότητες στον τομέα, με μεθοδικότητα, σοβαρότητα, νηφαλιότητα, διαφάνεια και ιδιαίτερη μέριμνα για την αυστηρή προστασία του περιβάλλοντος.
Όπως επισημαίνουν, δύο βασικές εξελίξεις δίνουν το στίγμα:
- Η σημαντική βελτίωση της τεχνολογίας εντοπισμού και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, με όρους πλήρους ασφάλειας για το περιβάλλον και τους εργαζομένους, καθώς και
- Ο εντοπισμός μεγάλων κοιτασμάτων, στα νότια της χώρας (κοίτασμα Ζορ στην Αίγυπτο) και στα δυτικά (στην ιταλική ΑΟΖ).
Υπενθυμίζεται ότι συμβάσεις δικαιωμάτων παραχώρησης έχουν κλείσει, με κύρωση από τη Βουλή, σε μια σειρά από περιοχές της Δυτικής Ελλάδας:
- Πατραϊκός Κόλπος (ΕΛΠΕ 50% διαχειριστής, Edison 50%).
- Δυτικά της Κέρκυρας (Total 50% διαχειριστής, ΕΛΠΕ 25% και Edison 25%), θαλάσσιο μπλοκ 2.
- Άρτα - Πρέβεζα (ΕΛΠΕ 100%) και Βορειοδυτική Πελοπόννησος (ΕΛΠΕ 100%), χερσαίες περιοχές.
- Αιτωλοακαρνανία και Ιωάννινα (Repsol 60% διαχειριστής, Energean 40%), χερσαίες περιοχές.
Επίσης,
- Κατάκολο, υπεράκτιο μπλοκ στη δυτική Πελοπόννησο, (Energean 100%): Έχει ολοκληρωθεί η οριοθέτησή του και το επόμενο διάστημα αναμένεται η έναρξη της εκμετάλλευσής του.
- Πρίνος-Καβάλα, η μόνη εκμετάλλευση που υπάρχει επί δεκαετίες (Energean 100%).
Βήμα-βήμα
Σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΕΝ, σε αντίθεση με το παρελθόν, όταν η σπουδή για άμεσα αποτελέσματα οδήγησε στη μαζική προκήρυξη περιοχών, χωρίς τα αναμενόμενα αποτελέσματα, σήμερα η διαδικασία προχωρά βήμα-βήμα, με την απόκτηση νέων σεισμικών δεδομένων και την εκ νέου επεξεργασία παλαιότερων σε επιλεγμένες περιοχές. Θα ακολουθήσει η σταδιακή επαναπροκήρυξη κι άλλων θαλάσσιων και χερσαίων περιοχών. Συνολικά, οι 17 περιοχές, για τις οποίες δεν είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον στην προηγούμενη διαγωνιστική διαδικασία, θα επαναπροκηρυχθούν, με νέα διάσταση και δομή.
Βελτιώσεις στη νομοθεσία
Την ίδια ώρα, προχωρά η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου υδρογονανθράκων, ώστε αφενός να διαμορφωθεί ένα ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον, αφετέρου να διασφαλιστεί το δημόσιο συμφέρον. Για τον λόγο αυτόν, συστάθηκε ήδη σχετική ομάδα εργασία.
Παράλληλα, ολοκληρώθηκε η θεσμική αναβάθμιση της ΕΔΕΥ Α.Ε., που ανέλαβε την παρακολούθηση όλων των σχετικών με τους υδρογονάνθρακες διαδικασιών: διαχείριση του αρχείου υδρογονανθράκων, προκηρύξεις διαγωνισμών, παρακολούθηση των φάσεων ερευνών και εκμετάλλευσης, ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες.
Ανταποδοτικά οφέλη στην κοινωνία
Το θεσμικό πλαίσιο προβλέπει σημαντικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και το Δημόσιο, τόσο στη φάση της έρευνας, όσο και σε πιθανή μελλοντική φάση εκμετάλλευσης κοιτασμάτων:
- Οι ανάδοχοι υποχρεούνται στην καταβολή τιμήματος ήδη από την υπογραφή της σύμβασης (signature bonus).
- Στη συνέχεια, κατά τις τρεις φάσεις της έρευνας (διαρκεί 7-8 χρόνια) καταβάλλεται στρεμματική αποζημίωση (surface fees).
- Παράλληλα, υποχρεούνται να συμβάλλουν στην εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη του προσωπικού του Δημοσίου/ΕΔΕΥ.
- Οι ανάδοχοι επιβαρύνονται με τις δαπάνες και φέρουν τον κίνδυνο των εργασιών σε όλη τη διάρκεια της σύμβασης.
- Ανοίγουν δυνατότητες ενίσχυσης των τοπικών θέσεων απασχόλησης, λόγω των άμεσων ή έμμεσων θέσεων εργασίας που θα προκύψουν.
- Στο στάδιο της παραγωγής τα κέρδη του αναδόχου θα επιβαρύνονται με φόρο 20% υπέρ του Δημοσίου και 5% υπέρ των περιφερειών.
- Το Δημόσιο θα λαμβάνει μπόνους παραγωγής και σταθερά μισθώματα (Royalties) επί του τζίρου της εκμετάλλευσης.
- Θα εξασφαλιστεί η λειτουργία του Ταμείου Γενεών, στο οποίο θα κατευθύνονται τα έσοδα από την αξιοποίηση.
