Από την έντυπη έκδοση
Αναλυτικές οδηγίες με παραδείγματα για την εφαρμογή των ρυθμίσεων που αφορούν ασφαλισμένους -παλαιούς και νέους- οι οποίοι είχαν μέχρι 31/12/2016 παράλληλη ασφάλιση σε δύο ή περισσότερα Ταμεία περιέχει η νέα υπουργική απόφαση, η οποία εκδόθηκε χθες προκειμένου να διευκρινιστούν ερωτήματα που είχαν υποβάλει οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, αλλά και ασφαλισμένοι. Στην απόφαση που υπογράφει ο αρμόδιος υφυπουργός Αναστάσιος Πετρόπουλος επισημαίνεται ότι η βασική διαφοροποίηση που επέρχεται στο προϊσχύον νομοθετικό καθεστώς με τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου (παρ. 7 του άρθρου 36 του ν. 4387/2016) αφορά την κατάργηση του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, το οποίο προέβλεπε ότι στην περίπτωση ασφαλισμένων από 1/1/1993 και εφεξής που ασκούσαν περισσότερες της μιας επαγγελματικές δραστηριότητες, η υποχρεωτική ασφάλιση χωρούσε σε έναν μόνο φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο.
Πότε θεμελιώνεται το συνταξιοδοτικό δικαίωμα
Δικαίωμα για τη λήψη σύνταξης θεμελιώνεται εφόσον ο ασφαλισμένος κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησής του πληροί τις σχετικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης τουλάχιστον σε έναν από τους πρώην φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο, χωρίς να ελέγχεται εάν πληρούνται ταυτόχρονα και οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του δεύτερου πρώην φορέα. Εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις θεμελίωσης και δεύτερου συνταξιοδοτικού δικαιώματος τότε ο χρόνος του δεύτερου φορέα μέχρι 31/12/2016 αξιοποιείται με τη χορήγηση της προσαύξησης της ανταποδοτικής κύριας σύνταξης.
Σημειώνεται ότι ο χρόνος ασφάλισης από 1/1/2017 και μετά είναι χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ και χρησιμοποιείται για τη λήψη και τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των συντάξιμων αποδοχών για το διάστημα αυτό.
Παράδειγμα μηχανικού με ασφάλιση σε ΤΣΜΕΔΕ και ΟΑΕΕ
Μηχανικός ασφαλισμένος στο πρώην ΕΤΑΑ- ΤΣΜΕΔΕ και ιδιοκτήτης ξενοδοχείου ασφαλισμένος στον πρώην ΟΑΕΕ υποβάλλει στις 12/1/2018 αίτηση συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ. Για να λάβει σύνταξη πρέπει να πληροί τις σχετικές προϋποθέσεις είτε του πρώην ΕΤΑΑ- ΤΣΜΕΔΕ είτε του πρώην ΟΑΕΕ. Εάν πληροί τις προϋποθέσεις μόνο του ΕΤΑΑ-ΤΣΜΕΔΕ, τότε για το χρόνο ασφάλισής του στον πρώην ΟΑΕΕ μέχρι 31/12/2016 θα χορηγηθεί προσαύξηση σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 30, ενώ ο χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ από 1/1/2017 έως 11/1/2018, κατά τον οποίο καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές από πολλαπλές αιτίες, θα χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των συντάξιμων αποδοχών για το διάστημα αυτό.
Πώς υπολογίζεται η σύνταξη
Για τον υπολογισμό της σύνταξης εφαρμόζονται τα εξής:
α) Εάν ο ασφαλισμένος πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης σε έναν από τους πρώην φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο στους οποίους έχει παράλληλο ή μη χρόνο ασφάλισης, τότε λαμβάνει:
* εθνική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης στον φορέα ή το Δημόσιο με τις προϋποθέσεις του οποίου θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2017 στον ΕΦΚΑ,
* ανταποδοτική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης στον φορέα ή το Δημόσιο με τις προϋποθέσεις του οποίου θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2017 και μετά στον ΕΦΚΑ,
* προσαύξηση σύνταξης από τον πρώην φορέα ή το Δημόσιο που δεν θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα για τον παράλληλο ή μη χρόνο ασφάλισης μέχρι 31/12/2016.
β) Εάν ο ασφαλισμένος πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και στους δύο πρώην φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο στους οποίους έχει παράλληλο ή μη χρόνο ασφάλισης, τότε μπορεί να λάβει:
* μία εθνική σύνταξη, ανταποδοτική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης στον ένα πρώην φορέα ή στο Δημόσιο μέχρι 31/12/2016 και για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2017 και μετά στον ΕΦΚΑ, και προσαύξηση σύνταξης για τον χρόνο ασφάλισης μέχρι 31/12/2016 από τον άλλο πρώην φορέα ή το Δημόσιο, ή
* το αντίστροφο, ή
* μία εθνική σύνταξη και δύο ανταποδοτικές συντάξεις. Στον αιτούντα τη σύνταξη χορηγείται το συμφερότερο ποσό, όπως αυτό προκύπτει μετά τους ανωτέρω υπολογισμούς.
Παράδειγμα θεμελίωσης δικαιώματος σύνταξης σε ένα από τα δύο Ταμεία
Ιδιωτικός υπάλληλος και ιδιοκτήτης εμπορικής επιχείρησης, παλαιός ασφαλισμένος.
Χρόνος ασφάλισης στον πρώην ΟΑΕΕ:
* Από 1/1/1990 έως 31/12/2016 ως ιδιοκτήτης εμπορικής επιχείρησης Συνολικός χρόνος ασφάλισης στον ΟΑΕΕ: 27 έτη
Χρόνος ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ:
* Από 1/1/2005 έως 31/12/2016 ως μισθωτός σε ιδιωτική επιχείρηση Συνολικός χρόνος ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ: 12 έτη
Χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ:
Από 1/1/2017 έως 31/12/2017 ως μισθωτός σε ιδιωτική επιχείρηση και ως ιδιοκτήτης εμπορικής επιχείρησης.
Ο χρόνος ασφάλισης από 1/1/2017 είναι χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ. Ο ασφαλισμένος με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης το έτος 2018 για λήψη σύνταξης με τις συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις του πρώην ΟΑΕΕ καθώς στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ δεν έχει θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Θα λάβει:
* εθνική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης στον πρώην ΟΑΕΕ και στον ΕΦΚΑ ως ιδιοκτήτης εμπορικής επιχείρησης για 28 έτη,
* ανταποδοτική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης στον πρώην ΟΑΕΕ και στον ΕΦΚΑ για 28 έτη. Για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού ποσού της σύνταξής του από 1/1/2017 θα ληφθούν υπόψη το σύνολο των αποδοχών επί των οποίων κατέβαλε ασφαλιστικές εισφορές (ως μισθωτός και ως αυτοαπασχολούμενος),
* προσαύξηση σύνταξης για τον χρόνο ασφάλισης στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για 12 έτη, ήτοι μέχρι 31/12/2016.
Παράδειγμα θεμελίωσης σε δύο ή περισσότερους πρώην φορείς
Ιδιωτικός υπάλληλος και ιδιοκτήτης εμπορικής επιχείρησης, παλαιός ασφαλισμένος, έχει 20 παράλληλα έτη ασφάλισης στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στον ΟΑΕΕ έως 31/12/2016 και ένα έτος ασφάλισης από 1/1/2017 στον ΕΦΚΑ ως μισθωτός και ως ιδιοκτήτης εμπορικής επιχείρησης. Ο ασφαλισμένος με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης το έτος 2018 για λήψη σύνταξης. Ο ασφαλισμένος μπορεί να λάβει:
* μία εθνική σύνταξη και δύο ανταποδοτικές συντάξεις ή,
* μία εθνική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης που έχει διανύσει στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και στον ΕΦΚΑ, μία ανταποδοτική σύνταξη για τον χρόνο ασφάλισης στο πρώην ΙΚΑ- ΕΤΑΜ και στον ΕΦΚΑ για 21 έτη, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των συντάξιμων αποδοχών από το 2002 έως 31/12/2016 των εισοδημάτων του ως μισθωτού επί των οποίων καταβλήθηκαν οι εισφορές καθώς και όλων των εισοδημάτων του από 1/1/2017 (ελεύθερου επαγγελματία και μισθωτού) και προσαύξηση για τον χρόνο ασφάλισης στον πρώην ΟΑΕΕ μέχρι 31/12/2016, ή το αντίστροφο. Στον αιτούντα τη σύνταξη χορηγείται το συμφερότερο ποσό, όπως αυτό προκύπτει μετά τους ανωτέρω υπολογισμούς.
Γιατροί με διπλή ασφάλιση στον ίδιο φορέα
Ο ασφαλισμένος στον ίδιο φορέα ως μισθωτός και ως αυτοαπασχολούμενος για τον χρόνο ασφάλισης που έχει έως 31/12/2016 και εφόσον θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα δικαιούται μία εθνική σύνταξη και μία ανταποδοτική σύνταξη. Δεν χορηγείται προσαύξηση γιατί στον ίδιο φορέα δεν προβλεπόταν καταβολή δύο ασφαλιστικών εισφορών μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία. Στην περίπτωση καταβολής από 1/1/2017 ασφαλιστικών εισφορών ως αυτοτελώς απασχολούμενος και ως μισθωτός στον ΕΦΚΑ, επίσης δεν χορηγείται προσαύξηση, αλλά με δεδομένο ότι ο χρόνος ασφάλισης είναι ένας χρόνος (χρόνος ΕΦΚΑ), η ανταποδοτική σύνταξη υπολογίζεται επί του συνόλου των αποδοχών (ως μισθωτού και ως αυτοαπασχολούμενου).
Παράδειγμα: Γιατρός παλαιός ασφαλισμένος, ο οποίος έχει ιδιωτικό ιατρείο και παράλληλα εργάζεται και σε ιδιωτική κλινική. Μέχρι 31/12/2016 κατέβαλε μία ασφαλιστική εισφορά στο πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ. Από 1/1/2017 καταβάλλει υποχρεωτικά τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές και ως ανεξάρτητα απασχολούμενος και ως μισθωτός υπέρ ΕΦΚΑ.
Ο ασφαλισμένος υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης στις 31/1/2018 έχοντας θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του πρώην ΕΤΑΑ- ΤΣΑΥ. Ο ασφαλισμένος θα λάβει μία εθνική σύνταξη, μία ανταποδοτική σύνταξη για τον συνολικό χρόνο ασφάλισης στο πρώην ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ και στον ΕΦΚΑ. Κατά τον υπολογισμό του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης θα ληφθεί υπόψη το σύνολο των συντάξιμων αποδοχών από το 2002 έως 31/01/2018 επί των οποίων καταβλήθηκαν οι εισφορές (ως ανεξάρτητα απασχολούμενου και ως μισθωτού).
Σύστημα τριών πυλώνων προτείνουν τα Επιμελητήρια
Μέσα από τη συνδυασμένη εφαρμογή όλων των διαθέσιμων υποχρεωτικών και προαιρετικών μεθόδων ασφάλισης, αλλά και τη δημιουργία ενός δομημένου πλαισίου αποταμίευσης πρέπει να εξασφαλιστεί επαρκής προστασία για όλους τους ασφαλισμένους, με ένα συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης της τάξης του 75%.
Η θέση αυτή του προέδρου της ΚΕΕΕ και του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνου Μίχαλου αποτελεί την επικεφαλίδα της συνολικής πρότασης των Επιμελητηρίων για ένα νέο ασφαλιστικό σύστημα κοινωνικής συνοχής.
Το ΕΒΕΑ τάσσεται υπέρ της σταδιακής μετάβασης σε ένα σύστημα τριών πυλώνων, προσαρμόζοντας στις εθνικές ανάγκες τις εμπειρίες των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Ειδικότερα, όσον αφορά αναλυτικότερα τους τρεις πυλώνες, παρουσιάζονται ως εξής:
* Αλληλεγγύη της κοινωνίας (κρατικός - διανεμητικός): Προσαρμόζεται για να αποδίδει περί το 40%-50% συνολική αναπλήρωση, ως προς το κρατικό σκέλος, για 40 χρόνια ασφάλισης (αντί 80%-100% σήμερα). Ανακατεύθυνση 3-4 ποσοστιαίων μονάδων εργοδοτικών και εργατικών εισφορών στο δεύτερο πυλώνα. Εθνική σύνταξη - αποδίδεται σε όλους στα 67 με έλεγχο πόρων (καλύπτει και άτομα με <15 χρόνια ασφάλισης). Χρηματοδοτείται από τη φορολογία. Ανταποδοτικό τμήμα. Ανταποδίδει εισφορές με βάση τη νοητή κεφαλαιοποίηση (σύστημα ατομικών λογαριασμών - δικαίωμα επιλογής του ασφαλισμένου ως προς τον χρόνο συνταξιοδότησης του), δηλαδή χωρίς αποθεματικά.
* Αλληλεγγύη της επαγγελματικής ομάδας (κεφαλαιοποιητικός): Συντάξεις καθορισμένων εισφορών με αποθεματικά. Υποχρεωτική ασφάλιση. Τα αποθεματικά προικοδοτούνται από την περιουσία των παλαιών ταμείων.
* Αλληλεγγύη των φάσεων ζωής: Ατομικές αποταμιεύσεις με φορολογικά κίνητρα. Πιθανή αξιοποίηση ακινήτων των ασφαλισμένων.
