Του Κώστα Ιωαννίδη
Το διεθνές σκηνικό δεν άλλαξε στο ξεκίνημα της εβδομάδας. Την Παρασκευή, οι μετοχές της Wall Street έκλεισαν χαμηλότερα, ενώ οι παγκόσμιοι δείκτες μετοχών κατέγραψαν τις μεγαλύτερες εβδομαδιαίες μειώσεις τους σε βάθος σχεδόν έξι μήνες μετά την απειλή Trump για πρόσθετους δασμούς σε κινεζικές εισαγωγές ύψους 267 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πέραν των προηγούμενων εξαγγελιών περί είσπραξης δασμών σε κινεζικά αγαθά αξίας 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
γράφει ο Κώστας Ιωαννίδης
"Η γενική αίσθηση είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να κλιμακώνουν την πίεση μέχρι να υποταχθεί η Κίνα στις απαιτήσεις τους, κάτι που δεν φαίνεται πιθανό σύντομα. Συνολικά, οι επιπτώσεις των δασμών και τα υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας θα συνεχίσουν να επιβαρύνουν τις αγορές μέχρι το τέλος του έτους". Ανέφερε σε σημείωμα η JPMorgan.
Στο ΧΑ, οι μονάδες που απομένουν ως την ώρα που ο δείκτης των τραπεζών πιάσει τις 604 μονάδες, που είναι για αυτόν η ισχυρότερη στήριξη που διαθέτει και η μετατροπή του επιπέδου των 700 μονάδων για τον ΓΔ σε οροφή, αποτελούν ένδειξη πως η αγορά βρίσκεται σε υπερ-πουλημένη κατάσταση. Αυτό τονίζεται από τους εγχώριους αναλυτές, στο τέλος της πρώτη βδομάδας του συνήθως πτωτικού Σεπτέμβρη. Ο Απόστολος Μάνθος της Δυναμική ΑΧΕΠΕΥ σημείωνε: «Η "σαθρή" από απόψεως διαγραμματικής ματιάς περιοχή των 685 μονάδων, έχει λάβει διαστάσεις στις τελευταίες συνεδριάσεις, καθώς μεταξύ των 700 με 685 μονάδων έχει σημειωθεί αξιόλογος τζίρος συναλλαγών, ενώ την ίδια ώρα, λόγω τις βίαιης καθοδικής κίνησης από τις 744 μονάδες, οι τεχνικοί ταλαντωτές έχουν "χτυπήσει κόκκινο" προσεγγίζοντας υπερπουλημένα επίπεδα τιμών. Η ένδειξη αυτή έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον αρκετών ενεργών επενδυτών, καθώς εάν τμήσει ανοδικά τις 700 μονάδες, μπορεί να δώσει έναν γρήγορο ανοδικό στροφέα προς το επίπεδο των 725 με 730 μονάδων, τονώνοντας τις τιμές αρκετών μετοχών».
Στην πρώτη εβδομάδα του Σεπτέμβρη ο ΓΔ έχασε -5,73% και ο 25άρης -6,34%, με τον FTSEM στο -2,67%. Έτσι στο έτος ο μέσος όρος χάνει -14,28%, ο 25άρης -13,65% και ο FTSEM -3,04%. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ, από τα 52,117 δις ευρώ στις 31/8, κατέληξε στα 49,457 δις. Η αγορά μας έχει πλέον «κατακτηθεί» από αλλοδαπούς διαχειριστές κεφαλαίων, με αποτέλεσμα την τάση να τη διαμορφώνουν άνθρωποι που δεν έχουν άμεση επαφή με την δραστηριότητα στην πραγματική οικονομία. Αυτόματα, τα επενδυτικά τους κριτήρια αποκτούν μια μονομέρεια που σχετίζεται με την ισχυρότερη επίδραση των εξελίξεων σε διεθνές πεδίο.
Επίσης φαίνεται να μετρά περισσότερο από όσο το συνειδητοποιεί ένας εγχώριος επενδυτής, η τοποθέτηση του ΧΑ στις αναδυόμενες αγορές. Κάτι που πέρασε, μέσα στον πυρετό των εξελίξεων το 2015, χωρίς σοβαρή αξιολόγηση. Αλλά καταλάβαμε τη σημασία του, όταν άρχισε η περιδίνηση των χρηματιστηρίων των ΕΜ στην οποία συμμετείχε η αγορά μας, μια εποχή που «θεωρητικά» δεν ήταν αναμενόμενη. Ίσως πάλι η σύνδεση της πρόσφατης καθόδου με την δυναμική των Emerging Markets να αποτελεί μια λογικοφανή δικαιολογία των εγχώριων αναλυτών, μπροστά στην αδυναμία τους να προβλέψουν πτώση τέτοιων διαστάσεων, μετά την «καθαρή έξοδο» από τα μνημόνια. Όμως την πίεση και στα ελληνικά ομόλογα στο τέλος του Αυγούστου αρχές Σεπτέμβρη πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να την δικαιολογήσουμε;
Για να μην ξεχνιόμαστε, παρά την έξοδο από τα μνημόνια, αυτή τη βδομάδα θα βρεθούν στην Αθήνα κλιμάκια του κουαρτέτου που εκπροσωπούν τους θεσμούς όπως συνηθίσαμε να λέμε τους εκπροσώπους των ύστερων δανειστών της χώρας. Την σκυτάλη των αποτελεσμάτων εξαμήνου παίρνει την Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου η Quest, ενώ την Τετάρτη ακολουθούν οι Σαράντης, ΟΠΑΠ και Μυτιληναίος.
Η καθοδική ορμή εμφανίστηκε με απαιτήσεις και χαρακτηριστικά διατήρησης από την τελευταία βδομάδα του Αυγούστου και συνεχίστηκε την πρώτη του Σεπτέμβρη, με εντυπωσιακά ως προς τις απώλειες αποτελέσματα. Οι εβδομαδιαίες απώλειες για τον Γενικό Δείκτη έφθασαν στο -5,73% και η αμέσως μεγαλύτερη εβδομαδιαία υποχώρηση (-9,84%) έχει σημειωθεί το Φεβρουάριο του 2016. Υπήρχε ήδη η πίεση στα ελληνικά ομόλογα αναφοράς, που γέννησαν οι ανησυχίες από την πτώση της τουρκικής λίρας και την «Ιταλική αντίσταση» στις υποχρεώσεις των κρατών μελών της ευρωζώνης. Οι επενδυτές φάνηκαν επίσης ανήσυχοι για την τήρηση των συμφωνηθέντων με τα προγράμματα στήριξης, φοβούμενοι την πιθανότητα δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Αλλά σε αυτά προστέθηκε η πίεση στα Τραπεζικά blue chip, κυρίως λόγω των συμπερασμάτων που έβγαλαν οι αναλυτές από τα αποτελέσματα εξαμήνου και την μερική αναθεώρηση προς το χειρότερο, στην τάση που αφορά στα οργανικά έσοδα και κέρδη των εγχώριων Τραπεζών.
Έτσι ο Απόστολος Μάνθος της Δυναμική ΑΧΕΠΕΥ για αυτές παρατηρούσε: «Στη δυσμένεια των Ξένων Θεσμικών Επενδυτών έχουν υποπέσει για άλλη μια φορά οι Τραπεζικές μετοχές, "σπρώχνοντας" τον Τραπεζικό δείκτη, με συνοπτικές διαδικασίες, σε ένα βαρύ -18% από την περιοχή αντίστασης των 770 μονάδων. Μάλιστα η κατηφορική κίνηση ήταν τόσο προωθητική ώστε δε σταμάτησε καν στις 670 μονάδες, ανοίγοντας το βήμα για το τελευταίο ισχυρό επίπεδο στήριξης των 620 με 604 μονάδων.
Εδώ ζητούμενο για τους "buyers", είναι η δημιουργία ενός πλέγματος στήριξης μεταξύ των 630 με 650 μονάδων, στοιχείο που θα μπορούσε να δώσει ένα ανοδικό σκίρτημα άνω των 670 μονάδων».
Τεχνικά μια αντίδραση αναμένεται. Διότι οι δείκτες και οι τιμές των μετοχών που προτιμούν οι θεσμικοί έχουν περάσει σε «υπερ-πουλημένα» επίπεδα. Δεν υπάρχουν συνεπώς σημαντικές βελτιώσεις στο πεδίο των θεμελιωδών μεγεθών της οικονομίας ή των εταιριών. Η πιθανότητα αντίδρασης στην πτώση υπάρχει, γιατί οι επενδυτές το… παράκαναν στις ρευστοποιήσεις. Οι ξένοι θεσμικοί θα περιμένουν, ωσότου σχηματίσουν καθαρή άποψη για το σύνολο των θέσεων των ισχυρών κομμάτων της χώρας μέσω ΔΕΘ. Θα λάβουν υπόψη τις δημοσκοπήσεις μετά από αυτή και θα κινηθούν, γνωρίζοντας πως το 2019 είναι για τη χώρα χρονιά εκλογών.
Η επίδραση της δυναμικής της περασμένης εβδομάδας
Έφερε επιφυλάξεις στις αγορές το «Τραμπ εναντίον… όλων»
Τα αποτελέσματα των εισηγμένων στις ΗΠΑ, αλλά και η βελτίωση των μακροοικονομικών μεγεθών σχετικά με την απασχόληση και την μεταβολή του ΑΕΠ, αποκαλύπτουν τη δύναμη της ανάπτυξης στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Αυτό συνήθως άπλωνε ένα κύμα αισιοδοξίας στις αγορές μετοχών παγκόσμια και κάτι ανάλογο θα ίσχυε πάλι, αν δεν υπήρχαν, η διόγκωση του φόβου για την εμφάνιση ενός εμπορικού πολέμου διαρκείας και αντίστοιχα η διατήρηση των πιθανοτήτων για κρίση στις αναδυόμενες αγορές.
Η μέθοδος Τραμπ
Από τον Ιούνιο φάνηκε πως θα υπήρχαν μάχες στη διαπραγμάτευση των ΗΠΑ με τους εμπορικούς τους εταίρους, για να αποκατασταθούν οι αδικίες για τις ΗΠΑ, που είχαν ενσωματωθεί στις πολυμερείς συμφωνίες του παρελθόντος. Οι αγοραίοι με τις επιλογές τους απέναντι στον ολοένα και πιο πιθανό εμπορικό πόλεμο, σαν νικητές έδειξαν πως βλέπουν, έως τώρα, τις ΗΠΑ. Τοιουτοτρόπως έχει σχηματιστεί στην παγκόσμια επενδυτική κοινότητα η εντύπωση ότι σχηματίζεται ένας φαύλος κύκλος, στον οποίο η βελτίωση της οικονομίας των ΗΠΑ προκαλεί ισχυροποίηση του δολαρίου. Αυτή ακριβώς η δύναμη του αμερικανικού νομίσματος αυξάνει τις πιθανότητες γενίκευσης της κρίσης στα λεγόμενα Emerging Markets, όπου η οικονομία τους στηρίζεται σε δανεισμό με ρήτρα δολαρίου. Καθίσταται λοιπόν δυσκολότερη η εξυπηρέτηση των δανείων από εταιρίες ή και ολόκληρα κράτη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν φόβοι για μετάδοσή της, ακόμα και σε χώρες με στιβαρά θεμελιώδη, αλλά στενές σχέσεις με προβληματικές οικονομικές δυνάμεις.
Θεωρώντας τις δυνατότητές μας περιορισμένες, όσον αφορά την πολιτική ανάλυση για τη διεθνή σκηνή, δανειζόμαστε μια αναφορά στο γράμμα προς τους επενδυτές της 5/9 του Dr Ed Yardeni, γνωστού επί δεκαετίες Αμερικανού αναλυτή, αναφορικά με την πολιτική του προέδρου Τραμπ. «Το είπα σε άλλες αναλύσεις και θα το πω ξανά: "Υπάρχει μέθοδος στην τρέλα του Trump." Ο Hamlet το είπε αυτό για πρώτη φορά, το 1602: "Αν και αυτό είναι τρέλα, υπάρχει ωστόσο μέθοδος μέσα σε αυτήν." Η διαφορά με το τώρα είναι, ότι περιμένω ένα πιο ευτυχισμένο τέλος από το θεατρικό έργο του Σαίξπηρ. Οι πολιτικές του Προέδρου Donald Trump ενισχύουν την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ, παρά την κλιμάκωση στον εμπορικό πόλεμο ο οποίος καταστέλλει τις οικονομίες στον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό ασκεί πίεση σε όλες τις άλλες οικονομίες για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Trump για δίκαιες και κυρίως πιο διμερείς συμφωνίες εμπορικών συναλλαγών. Ο κίνδυνος είναι ότι οι πολιτικές του Trump ενδέχεται να προκαλέσουν μια εκτεταμένη κρίση των αναδυόμενων αγορών. Ζούμε σε ενδιαφέρουσες εποχές».
Νέα καύσιμα για εμπορικό πόλεμο
Το πλεόνασμα της Κίνας στις εμπορικές της συναλλαγές με τις Ηνωμένες Πολιτείες διευρύνθηκε σε επίπεδα ρεκόρ τον Αύγουστο, ακόμη και όταν η ανάπτυξη των εξαγωγών της χώρας επιβραδύνθηκε ελαφρά. Αυτά δημοσιεύθηκαν το Σάββατο. Ξένοι αναλυτές εκτιμούν ότι το αποτέλεσμα θα μπορούσε να ωθήσει τον Πρόεδρο Τραμπ στο να δυναμώσει τις εντάσεις στη διαμάχη με το Πεκίνο, για κακές εμπορικές συμφωνίες.
Το πλεόνασμα έφτασε τα 31,05 δις δολάρια τον Αύγουστο, σύμφωνα με στοιχεία από τα τελωνεία, από 28,09 δις δολάρια τον Ιούλιο. Είναι μέτρηση που πονάει πολιτικά, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που είχε σημειωθεί τον Ιούνιο. Κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους, το πλεόνασμα της Κίνας με τη μεγαλύτερη εξαγωγική της αγορά έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 15%, προσθέτοντας εντάσεις στις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Η ετήσια αύξηση των εξαγωγών της Κίνας τον Αύγουστο ωστόσο, περιορίστηκε ελαφρά σε 9,8%, σύμφωνα με τα στοιχεία. Είναι ο ασθενέστερος ρυθμός από το Μάρτιο, αλλά μόνο ελαφρώς κάτω από τις πρόσφατες τάσεις. Φαίνεται λοιπόν πως με τα έως τόσα ειλημμένα μέτρα πίεσης από πλευράς ΗΠΑ, αποτέλεσμα που να αποτυπώνει ζημία αισθητή δεν υπάρχει.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τρόμπ προειδοποίησε την Παρασκευή, ότι ήταν έτοιμος να επιβάλλει δασμούς για όλες σχεδόν τις κινεζικές εισαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Απειλώντας με δασμούς άλλα αγαθά αξίας 267 δις δολάρια, επιπλέον εκείνων με αξία 200 δισεκατομμύρια δολάρια σε εισαγωγές, που τις επόμενες ημέρες θα αρχίσουν να δασμολογούνται. Οι κινήσεις θα κλιμακώσουν έντονα τον εμπορικό πόλεμο του Ταρμπ με το Πεκίνο, για να αναγνωρίσουν τη σημασία που έχουν τα αιτήματά του για σημαντικές αλλαγές στην οικονομική, εμπορική πολιτική και σε αυτή για την τεχνολογία. Η Κίνα έχει απειλήσει αντίποινα, τα οποία θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν δράση εναντίον των εταιρειών των ΗΠΑ που λειτουργούν εκεί.
Λίγες ώρες μετά ο Πρόεδρος Trump, επιβιβαζόμενος στο Air Force One είπε στους δημοσιογράφους ότι: «Ήμουν ισχυρός ( έντονος) απέναντι στην Κίνα γιατί πρέπει να είμαι. Τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια για τα οποία μιλάμε θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα πολύ σύντομα, ανάλογα με το τι συμβαίνει με αυτούς. Σε κάποιο βαθμό πρόκειται να εξαρτηθούν πολλά από τι θα αποφασίσουν στην Κίνα. Και δεν μου αρέσει να το λέω αυτό, αλλά ακολουθούν μετά δασμοί για επιπλέον εισαγωγές αξίας 267 δις δολάρια έτοιμα να προχωρήσουν σύντομα, αν θέλω. Αυτό αλλάζει πλήρως την εξίσωση». Δήλωσε και μετά από τα σχόλιά του, οι τιμές των μετοχών υποχώρησαν, με τον S&P 500 να χάνει -0,2%, ενώ το γιουάν της Κίνας ως νόμισμα για συναλλαγές του εξωτερικού μειώθηκε έναντι του δολαρίου.
Την πρώτη εβδομάδα του Σεπτέμβρη, ο S&P 500, κλείνοντας στις 2871,68 μονάδες, είχε πτώση -0,77% ενώ στο 2018 διαμόρφωσε κέρδη +7,41%. Ο Dow, με μεταβολή +0,07%, έκλεισε στις 25.916,54 μονάδες, στο 2018 κερδίζει 4,84%. Ο S&P400 υποχωρώντας -0,56% διαμόρφωσε επίδοση φέτος +6,67%, ενώ ο Russell 2000 της μικρής κεφαλαιοποίησης, με μεταβολή -1,22%, εμφάνισε ετήσια απόδοση +11,57%. Ο δε Nasdaq, με βουτιά -2,34%, περιόρισε τα κέρδη του για το 2018 στο +14,47%.
Ο FTSE100 του Λονδίνου υποχώρησε -2,08% στη βδομάδα, με απώλειες -5,33% στο 2018. Ο DAX έχασε -3,27%, με ετήσια επίδοση -7,42%, ο CAC είχε μεταβολή -2,86%, απόκτησε αρνητική απόδοση στο 2018 -1,14%. Ο δείκτης IBEX της Ισπανίας έπεσε -2,42% και στο έτος αποδίδει -8,69%. Ο δείκτης FTSE MIB στην Ιταλία με μεταβολή +0,88%, στο 2018 αποδίδει πλέον -6,43% μετά τη βουτιά κατά -6% τον Αύγουστο. Ο Bovespa της Βραζιλίας έπεσε -0,34%, με +0,02% επίδοση φέτος, ενώ ο Bolsa του Μεξικού υποχώρησε -1,16%, χάνοντας τη θετική επίδοση για το 2018, με απόδοση -0,78%.
Ο Nikkei, με εβδομαδιαία μεταβολή -2,44%, στο 2018 έχει απώλειες -2,01%. Ο δείκτης Kospi στη Νότια Κορέα είχε μεταβολή -1,78% και επίδοση για φέτος -7,53%. Ο δείκτης Sensex στην Ινδία έχασε -0,66%, στο 2018 αποδίδει +12,72%. Στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ ο Hang Seng έπεσε κατά -3,28% και στο 2018 εμφάνισε επίδοση -9,85%. Πτώση -0,84% εμφάνισε ο δείκτης του χρηματιστηρίου της Σαγκάης SSE Comp. Ind., με επίδοση στο έτος -18,29%.
Ο χρυσός κινήθηκε πτωτικά, -0,49%, στα 1201,80 δολάρια η ουγκιά, με επίδοση το 2018 -7,92%. Παρόμοια κατά -2,86%, κινήθηκε το πετρέλαιο Crude. Στο 2018 γράφει κέρδη +12,91%.
Τα φθαρμένα μοντέλα
Σε ομιλία του τον περασμένο μήνα ο πρόεδρος της Federal Reserve, Jerome Powell, εξέφρασε αμφιβολίες σχετικά με τη χρησιμότητα ορισμένων από τα βασικά οικονομικά μεγέθη, που οι αξιωματούχοι της FOMC βασίζονται τα τελευταία χρόνια, για να διαμορφώσουν την πολιτική επί των επιτοκίων των ΗΠΑ.
Το κλειδί μεταξύ αυτών των εργαλείων ήταν ο «ουδέτερος ρυθμός» ανάπτυξης του πληθωρισμού, δηλαδή μια εκτίμηση του επιτοκίου της νομισματικής πολιτικής που θα κρατήσει την οικονομία σε μια σταθερή πλεύση. Νέα έρευνα από μια ομάδα κεντρικών τραπεζιτών παγκόσμια, που κυκλοφόρησε την Παρασκευή, υποδηλώνει ότι ενδέχεται να είναι λάθος ως οδηγός. Επειδή ο ουδέτερος συντελεστής μπορεί να είναι προϊόν αποφάσεων που έχει ήδη κάνει η Fed. Εάν όμως οι αποφάσεις επί της νομισματικής πολιτικής της Fed επηρεάζουν επίσης την τιμή του ουδέτερου επιτοκίου, τότε «υποτιμάται η ικανότητά του να ενεργεί ως δείκτης αναφοράς», ανέφερε ο Piti Disyatat οικονομολόγος της Κεντρικής Τράπεζας της Ταϊλάνδης.
Ο Powell, προσπαθώντας να καθορίσει την προσέγγισή του για τη λειτουργία της Fed σε μια φάση που η τράπεζα αναρωτιέται πόσο μπορεί να τραβήξει τον τρέχοντα κύκλο αύξησης των επιτοκίων, έδειξε κάποια δυσπιστία στο να καθοδηγείται πολύ αυστηρά από έννοιες όπως το ουδέτερο επιτόκιο ή εκτιμήσεις ενός θεωρητικά ορισμένου επίπεδου πλήρους απασχόλησης. Ο τρέχων κύκλος αύξησης των βασικών επιτοκίων της Fed θα καταλήξει στο χαμηλότερο άκρο του εκτιμώμενου ως ουδέτερου επιτοκίου της Fed - μεταξύ 2,5% και 3% - μέχρι το τέλος του έτους. Αυτό χρησιμοποιήθηκε ως οδηγός για να αξιολογήσουν αρμόδιοι και οι αγοραίοι εάν η πολιτική είναι σφιχτή ή χαλαρή και το πότε θα σταματήσουν οι πολιτικές χαλάρωσης της δεκαετίας που πέρασε.
Μια απομάκρυνση από το μοντέλο του ουδέτερου επιτοκίου, θα μπορούσε να στηρίξει τα επιχειρήματα εκείνων που αισθάνονται ότι η Fed πρέπει να δώσει περισσότερη προσοχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές και ιδιαίτερα στην εξέλιξη των χρηματοοικονομικών κινδύνων. Ανάμεσά τους ο Eric Rosengren, πρόεδρος της Fed στη Βοστόνη. Δήλωσε ότι η Fed σε συνεργασία με τις κρατικές και τοπικές αρχές θα πρέπει να προετοιμαστεί περισσότερο για την καταπολέμηση της επόμενης ύφεσης, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής χρήσης υψηλότερων κεφαλαιακών αποθεμάτων για τις τράπεζες.
Ο Ρότζερ Φέργκιουσον πρώην αντιπρόεδρος της Fed, νυν πρόεδρος του συνταξιοδοτικού γίγαντα TIAA, δήλωσε ότι πιστεύει ότι η υποβάθμιση της σημασίας του ουδέτερου επιτοκίου από τον πρόεδρο Πάουελ ήταν ένα σημαντικό βήμα για τη διαχείριση της τρέχουσας πολιτικής σύσφιγξης από την πλευρά της Fed. Αφού θα εμπόδιζε τις αγορές να καθορίσουν εξαιρετικά σαφώς το πού πιστεύουν ότι η κεντρική τράπεζα πρόκειται να καταλήξει. Ζήτω η δημιουργική ασάφεια.
ΧΑ
Η σκληρότερη εβδομάδα του έτους η πρώτη του Σεπτέμβρη
Η καθοδική ορμή εμφανίστηκε με απαιτήσεις και χαρακτηριστικά διατήρησης από την τελευταία βδομάδας του Αυγούστου και συνεχίστηκε την πρώτη του Σεπτέμβρη, με εντυπωσιακά ως προς τις απώλειες αποτελέσματα. Οι εβδομαδιαίες απώλειες για τον Γενικό Δείκτη έφθασαν στο -5,73% και η αμέσως μεγαλύτερη εβδομαδιαία υποχώρηση (-9,84%) έχει σημειωθεί το Φεβρουάριο του 2016. Υπήρχε ήδη η πίεση στα ελληνικά ομόλογα αναφοράς, που γέννησαν οι ανησυχίες από την πτώση της τουρκικής λίρας και την «Ιταλική αντίσταση» στις υποχρεώσεις των κρατών μελών της ευρωζώνης. Οι επενδυτές φάνηκαν επίσης ανήσυχοι για την τήρηση των συμφωνηθέντων με τα προγράμματα στήριξης, φοβούμενοι την πιθανότητα δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Αλλά σε αυτά προστέθηκε η πίεση στα Τραπεζικά blue chip, κυρίως λόγω των συμπερασμάτων που έβγαλαν οι αναλυτές από τα αποτελέσματα εξαμήνου και την μερική αναθεώρηση προς το χειρότερο, στην τάση που αφορά στα οργανικά έσοδα και κέρδη των εγχώριων Τραπεζών.
Σε αυτά αξίζει να προσθέσουμε και το φαινόμενο της υποχώρησης της διάθεσης για συναλλαγές, στην τελευταία σύνοδο της βδομάδας, που είχε μεγάλη διάρκεια συναλλαγών με άνοδο των βασικών δεικτών. Ενώ στις πτωτικές συνεδριάσεις με μεγάλο πτωτικό βηματισμό, οι όγκοι ήταν πάνω από το μέσο όρο της εποχής, με τη δικαιολογία της αναδιάρθρωσης διεθνών δεικτών που παρακολουθούν οι θεσμικοί των παθητικών αμοιβαίων. Δεν επηρέασαν επίσης προς το καλύτερο την τάση, η ανακοίνωση του ΑΕΠ του β’ τριμήνου, ή η αντίδραση που σημειώθηκε μέσα στην εβδομάδα στην απόδοση του Ελληνικού ομολόγου.
Τη Δευτέρα η κατηφόρα ξεκίνησε γλυκά, αφού ο ΓΔ οδηγήθηκε χαμηλότερα -0,48% και έφθασε στις 726,13 από 729,62 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1909,59 από 1920,65, με μεταβολή -0,58%. Μέτρησαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες (-2,98% από -3,51% την Παρασκευή 31/8). Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 59,854 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 27,483 εκατ. ευρώ. Την Τρίτη, οι πωλητές κυριάρχησαν και το χαμηλό ημέρας έπεσε, από τις 718,96 στις 708,27. Το κατώτερο έτους ήταν ακόμα οι 700 μονάδες, από το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου. Μέτρησαν αρνητικά οι μεταβολές για τις Τράπεζες -5,87% και ο ΓΔ οδηγήθηκε χαμηλότερα -2,19% και έφθασε στις 710,24 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1868,50 με μεταβολή -2,15%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 51,256 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 1,098 εκατ. Την Τετάρτη εντυπωσίασε η ευκολία με την οποία ο ΓΔ πέρασε κάτω από τον πυθμένα για το έτος. Με τον Δείκτη των Τραπεζών σε πτώση -4,56%, ο ΓΔ οδηγήθηκε χαμηλότερα -1,99% και έφθασε στις 696,09 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1823,11 με μεταβολή -2,43%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 69,570 εκατ. ευρώ, με αξία πακέτων 5,838 εκατ. Στην προτελευταία συνεδρίαση της εβδομάδας, οι θεσμικοί έδωσαν στις τιμές των βασικών δεικτών μεικτή τάση, με κίνηση σε θετικό πεδίο, αλλά σχεδόν μόνιμα σε αρνητικό πεδίο στο δεύτερο μέρος της διαπραγμάτευσης. Με εγγραφή, 5 λεπτά πριν το τέλος της ελεύθερης διαπραγμάτευσης, ως κατώτερου μέρας τις 684,82, ήτοι 15 περίπου μονάδες κάτω από τις 700 μονάδες. Αυτό είναι πλέον το κατώτερο έτους και τελευταίων 12 μηνών. Ο ΓΔ οδηγήθηκε χαμηλότερα -1,05% και έφθασε στις 688,77 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1806,64 με μεταβολή -0,90%. Ο τζίρος διαμορφώθηκε στα 61,811 εκατ. ευρώ και οι συναλλαγές με πακέτα είχαν αξία 2,762 εκατ. Την Παρασκευή οι θεσμικοί έδωσαν στις τιμές των βασικών δεικτών μεικτή τάση και κίνηση σε θετικό πεδίο. Αλλά, στην κρίσιμη για το κλείσιμο τελευταία ώρα της διαπραγμάτευσης, κυριάρχησαν οι πιέσεις. Παρά την αντίδραση του δείκτη των Τραπεζών (+0,17%), ο ΓΔ οδηγήθηκε χαμηλότερα -0,14% και έφθασε στις 687,79 μονάδες και ο 25άρης έκλεισε στις 1798,96, με μεταβολή -0,43%.
Στην πρώτη εβδομάδα του Σεπτέμβρη ο ΓΔ έχασε -5,73% και ο 25άρης -6,34%, με τον FTSEM στο -2,67%. Έτσι στο έτος ο μέσος όρος χάνει -14,28%, ο 25άρης -13,65% και ο FTSEM -3,04%. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ, από τα 52,117 δις ευρώ στις 31/8, κατέληξε στα 49,457 δις.
Η εικόνα των μεταβολών των επιμέρους μετοχών του 25άρη περιλαμβάνει ελάχιστα blue chip με άνοδο, δηλαδή τις ΜΟΗ +1,48% και τη ΣΑΡ +0,28%. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε στην ομάδα που εμφάνισαν άμυνα σε μέρες μεγάλων πιέσεων την ΜΠΕΛΑ -0,16% και τον ΟΛΠ -0,74%. Υπάρχουν επίσης πέντε με απώλειες από -1,2% ως -2,6% που θεωρούνται μικρές, σε σχέση με τη βουτιά των βασικών δεικτών. Είναι οι ΤΙΤΚ -1,21%, ΛΑΜΔΑ -1,35%, ΤΕΝΕΡΓ -1,48%, ΕΛΠΕ -1,78% και ΦΡΛΚ -2,57%. Ακολουθούν άλλες πέντε με πτώση από -3,2% ως -5% οι ΑΡΑΙΓ και ΓΡΙΒ στο -4,93%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ -4,08%, ΟΠΑΠ -3,84% και ΜΥΤΙΛ -3,24%. Με μεταβολή κοντά σε αυτή των δεικτών πάλι πέντε οι ΟΤΕ -6,64%, ΕΕΕ -6,07%, ΑΔΜΗΕ -6,06%, ΒΙΟ -6,04%, και ΕΥΔΑΠ -5,69%. Απέμειναν τα έξη blue chip με απώλειες από -7% και πάνω ήτοι οι ΕΤΕ -19,08%, ΠΕΙΡ -13,17%, ΑΛΦΑ -11,76%, ΕΥΡΩΒ -10,20%, δηλαδή οι διψήφιες απώλειες αφορούσαν τις μετοχές των συστημικών τραπεζών, και ακολούθησαν ΔΕΗ -8,71% και ΕΧΑΕ -7,04%.
Η αγοραία συναίνεση θεωρεί ότι η αγορά έχει οδηγηθεί σε επίπεδα τιμών που αντιστοιχούν σε κατάσταση υπερβολής από ρευστοποιήσεις. Ειδοποιούν, πως τότε συνήθως ακολουθεί βραχυχρόνια ανοδική ανάταση. Ο Κώστας Φέγγος της Versal ΑΕΠΕΥ στο σχόλιό του την Παρασκευή κατέληγε: «Η έξοδος από τα μνημόνια έφερε πωλητές, αντί για αγοραστές. Ίσως γιατί όλοι ήταν έτοιμοι να πουλήσουν στα καλά νέα. Αυτό οδήγησε το Χρηματιστήριο σε υπερ-πουλημένη ζώνη, που είναι αναμενόμενο να φέρει κάποια προσωρινή, έστω, ανοδική αντίδραση».
Τεχνική ανάλυση - παράγωγα
Ενίσχυσε τους όγκους η πτωτική αλυσίδα, μειώθηκαν οι θετικές προσδοκίες
Στην πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, είχαμε λόγω πτώσης διαρκείας άνοδο +57% των όγκων στα ΣΜΕ του FTSE25. Η δε αύξηση στις ανοικτές θέσεις, υπογράμμισε την αποφασιστικότητα των traders για την πρόβλεψη της βραχυπρόθεσμης τάσης. Ο 25άρης κατέληξε στις 1798,96 μονάδες, με εβδομαδιαία μεταβολή -6,34%. Στα options του οι όγκοι ανέβηκαν κατά 41,6%. Στα 19 calls αντιστοιχούσαν 5 put.
Οι όγκοι στα ΣΜΕ του δείκτη συνολικά, ανήλθαν σε 10.696 συμβόλαια, καταλήγοντας με 9.338 ανοικτές θέσεις. Ο μέσος όγκος της σειράς Σεπτεμβρίου, διαμορφώθηκε στα 1854 από 1211 ΣΜΕ. Για τη σειρά του Οκτωβρίου διαμορφώθηκε στα 285 από 151 συμβόλαια ημερησίως. Οι ανοικτές θέσεις της σειράς Σεπτεμβρίου ανήλθαν σε 8749 από 7837 και της επόμενης σε 589 από 435 ΣΜΕ. Οι τελευταίες πράξεις του ΣΜΕ Σεπτεμβρίου, έγιναν στις 1798,50 μονάδες. Οι traders έδωσαν προ-πορεία 0,46 μονάδων στον 25άρη, έναντι του ΣΜΕ τρέχουσας σειράς.
Στην τελευταία σύνοδο της εβδομάδας, οι θεσμικοί έδωσαν μεικτή δυναμική στον 25άρη με κίνηση σε θετικό αλλά στο τέλος στο δεύτερο μέρος και σε αρνητικό πεδίο. Υπήρξε ωστόσο σημαντική περίοδος ανοδικής κίνησης από τις 11:04 ως τις 12:30 που ο δείκτης των παραγώγων ανέβηκε από τις 1806,65 στις 1827,36 μονάδες. Τιμή ανοίγματος ήταν οι 1810,64 μονάδες με προηγούμενο κλείσιμο στις 1806,64, ήτοι με ανοδικό χάσμα 4,0 μονάδων. Το μέγιστο μέρας στις 1827,36 από 1845,55 μονάδες την προηγούμενη σύνοδο ήταν η τιμή στις 12:30. Το ελάχιστο στην ελεύθερη διαπραγμάτευση ήταν οι 1801,18 και σημειώθηκε στις 16:02. Οι θεσμικοί στο τέλος της ελεύθερης διαπραγμάτευσης, τον άφησαν στις 1808,89. Οι πιέσεις στις δημοπρασίες ήταν μεγάλες και όρισαν το κατώτερο ημέρας στις 1798,96 από 1794,67 μονάδες την Πέμπτη Το κλείσιμο έγινε στις 1798,96 από 1806,64 μονάδες με μεταβολή -0,43%. Ο τζίρος στα παράγωγα υποχώρησε στα 9,370 από 20,177 εκατ. ευρώ.
Η εικόνα των μεταβολών των επιμέρους μετοχών του 25άρη περιλαμβάνει ελάχιστα blue chip με άνοδο, δηλαδή τις ΜΟΗ +1,48% και τη ΣΑΡ +0,28%. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε στην ομάδα που εμφάνισαν άμυνα σε μέρες μεγάλων πιέσεων την ΜΠΕΛΑ -0,16% και τον ΟΛΠ -0,74%. Υπάρχουν επίσης πέντε με απώλειες από -1,2% ως -2,6% που θεωρούνται μικρές, σε σχέση με τη βουτιά των βασικών δεικτών. Είναι οι ΤΙΤΚ -1,21%, ΛΑΜΔΑ -1,35%, ΤΕΝΕΡΓ -1,48%, ΕΛΠΕ -1,78% και ΦΡΛΚ -2,57%. Ακολουθούν άλλες πέντε με πτώση από -3,2% ως -5% οι ΑΡΑΙΓ και ΓΡΙΒ στο -4,93%, ΓΕΚΤΕΡΝΑ -4,08%, ΟΠΑΠ -3,84% και ΜΥΤΙΛ -3,24%. Με μεταβολή κοντά σε αυτή των δεικτών πάλι πέντε οι ΟΤΕ -6,64%, ΕΕΕ -6,07%, ΑΔΜΗΕ -6,06%, ΒΙΟ -6,04%, και ΕΥΔΑΠ -5,69%. Απέμειναν τα έξη blue chip με απώλειες από -7% και πάνω ήτοι οι ΕΤΕ -19,08%, ΠΕΙΡ -13,17%, ΑΛΦΑ -11,76%, ΕΥΡΩΒ -10,20%, δηλαδή οι διψήφιες απώλειες αφορούσαν τις μετοχές των συστημικών τραπεζών, και ακολούθησαν ΔΕΗ -8,71% και ΕΧΑΕ -7,04%.
Η αγοραία συναίνεση θεωρεί ότι η αγορά έχει οδηγηθεί σε επίπεδα τιμών που αντιστοιχούν σε κατάσταση υπερβολής από ρευστοποιήσεις. Ειδοποιούν, πως τότε συνήθως ακολουθεί βραχυχρόνια ανοδική ανάταση. Ο Κώστας Φέγγος της Versal ΑΕΠΕΥ στο σχόλιό του την Παρασκευή κατέληγε: «Η έξοδος από τα μνημόνια έφερε πωλητές, αντί για αγοραστές. Ίσως γιατί όλοι ήταν έτοιμοι να πουλήσουν στα καλά νέα. Αυτό οδήγησε το Χρηματιστήριο σε υπερ-πουλημένη ζώνη, που είναι αναμενόμενο να φέρει κάποια προσωρινή, έστω, ανοδική αντίδραση».
«Στον δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης, η έντονα πτωτική κίνηση των 150 μονάδων, από την περιοχή των 1950 μονάδων, έχει οδηγήσει το τεχνικό δείκτη Σχετικής Δύναμης (RSI) σε "oversold" επίπεδα τιμών, όπου στατιστικώς ακολουθεί βραχυχρόνια ανοδική ανάταση, ενώ και διαγραμματικά ο FTSE25 θα πρέπει άμεσα να απομακρυνθεί ανοδικά από το εύρος των 1800 με 1830 μονάδων, δίνοντας μια ταλάντωση προς τα σημεία των 1860 με 1870 μονάδων». Σημείωνε ο Απόστολος Μάνθος της Δυναμική ΑΧΕΠΕΥ.
Ενώ ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta Sec παρατηρούσε: «Οι απώλειες στο πτωτικό ράλι ξεπέρασαν το 20% σε επιμέρους Τραπεζικούς τίτλους, φθάνοντας σε βραχυπρόθεσμα υπερπουλημένα επίπεδα. Η πτωτική τάση επιβραδύνθηκε προς τις 680 μονάδες, χωρίς ωστόσο η αντίδραση να δώσει πειστικές απαντήσεις ολοκλήρωσης της πτώσης. Το σκηνικό δεν βελτιώθηκε ιδιαίτερα στην τελευταία συνεδρίαση της εβδομάδας, αφού οι συναλλαγές έδειξαν μάλλον επιφυλακτικότητα για την συνέχεια.
Όλο το σετ δεικτών (κινητοί μέσοι και MACD) κινείται πλέον στην λογική της πτώσης, με τους ταλαντωτές του Γενικού Δείκτη να κινούνται στις παρυφές των υποτιμητικών ζωνών. Μια σχετικά ασφαλής πρόβλεψη για την ερχόμενη εβδομάδα είναι η διατήρηση της μεταβλητότητας, καθώς η Αγορά πληροί μεν τις τεχνικές προϋποθέσεις για μια τεχνική αντίδραση, απουσιάζει ωστόσο η δυναμική και η ένταση για να υπάρχει κάποια ικανή διάρκεια και μονάδες ανόδου».
Σήμερα
Οι ασιατικές μετοχές άρχισαν την εβδομάδα στο κόκκινο σήμερα Δευτέρα 10/9, παραπαίουν για όγδοη ημέρα στη σειρά ενώ το δολάριο ανέβηκε καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ αύξησε την ένταση στη θερμή εμπορική διαμάχη με την Κίνα.
Ο ευρύτερος δείκτης μετοχών της Asia-Pacific της MSCI εκτός της Ιαπωνίας υποχώρησε τελευταία 0,6%, επεκτείνοντας τις απώλειες από την περασμένη εβδομάδα, όταν μειώθηκε 3,5% στη χειρότερη εβδομαδιαία μεταβολή του από τα μέσα Μαρτίου.
Ο Nikkei της Ιαπωνίας άνοιξε χαμηλότερα αλλά γρήγορα μείωσε τις απώλειες μετά την αναθεώρηση των στοιχείων του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος του δεύτερου τριμήνου που έδειξε ότι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο αυξήθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό από το 2016. Στο δεύτερο μέρος εμφάνισε κέρδη +0,30%.
Οι κινεζικές μετοχές υποχώρησαν, με τον δείκτη των blue chip στο -1,56%, ενώ ο SSE Composite της Σαγκάης σκόνταψε -0,99%. Ο δείκτης Hang Seng του Χονγκ Κονγκ υποχώρησε -1,27%.
Ο Τραμπ, ο οποίος προκαλεί την Κίνα, το Μεξικό, τον Καναδά και την Ευρωπαϊκή Ένωση σε θέματα εμπορίου, έχει εκφράσει τώρα δυσαρέσκεια για το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα της χώρας του με την Ιαπωνία.
Επίσης, η Fed είναι σίγουρο ότι θα αυξήσει τα ποσοστά για τρίτη φορά φέτος στα τέλη Σεπτεμβρίου μετά από στοιχεία που έδειξαν την Παρασκευή ότι η αύξηση των θέσεων απασχόλησης στις ΗΠΑ επιταχύνθηκε τον Αύγουστο και οι μισθοί σημείωσαν τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο τους σε περισσότερα από εννέα χρόνια.
Η ισχυρή έκθεση για την απασχόληση ώθησε ψηλότερα το δολάριο, το οποίο κράτησε τα κέρδη της Παρασκευής. Ο δείκτης του έναντι των ισχυρότερων αντίπαλων νομισμάτων είναι στο +3,5% μέχρι στιγμής φέτος.
Η McPherson της Charles Schwab Australia αναμένει ότι το bull market των ΗΠΑ θα παραμείνει ανέπαφο αν και υπάρχουν βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι. "Η αβεβαιότητα ως προς το εμπόριο εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική ανησυχία για μελλοντικά επιχειρηματικά επενδυτικά σχέδια. Αυτή η αβεβαιότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αστάθεια στη χρηματιστηριακή αγορά, καθώς οι επενδυτές ανησυχούν ότι η Fed μπορεί να κινηθεί πολύ μακριά στην εκστρατεία ομαλοποίησης ".
Οι επενδυτές θα επικεντρωθούν στη συνέχεια στον πληθωρισμό των ΗΠΑ για τον Αύγουστο που έληξε την Πέμπτη και ένας ισχυρότερος αριθμός θα μπορούσε πάλι να ισχυροποιήσει και άλλο το δολάριο.
