Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Ολοκληρώνονται οι προετοιμασίες στους κόλπους της κυβέρνησης εν όψει της ομιλίας του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, αλλά και της έλευσης των θεσμών στην Αθήνα για την πρώτη μεταμνημονιακή διαβούλευση.
Ο υπουργός Οικονομικών έχει παραδώσει στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα τις εισηγήσεις του για τις βασικές κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής κατά το επόμενο έτος, ενώ είναι πολύ πιθανό ο Αλέξης Τσίπρας να δώσει ένα πρώτο στίγμα κατά τη σημερινή ομιλία του στην πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου μετά τον ανασχηματισμό.
Έχοντας εξασφαλίσει την παραγωγή υπερπλεονάσματος στο 7μηνο και έχοντας ξεπεράσει τον «σκόπελο» του Ιουλίου που ήταν και ο πρώτος δύσκολος μήνας για την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, το οικονομικό επιτελείο αισθάνεται πλέον πολύ πιο ασφαλές στην πρόβλεψη για παραγωγή υπερπλεονάσματος κατά τη φετινή χρονιά.
Μάλιστα, μετά την ανακοίνωση της πορείας του ΑΕΠ κατά το β’ τρίμηνο -προγραμματίζεται για τη Δευτέρα- θα καταστεί ευκολότερη και η ποσοτική προσέγγιση του υπερπλεονάσματος, το οποίο προς το παρόν εκτιμάται σε πάνω από 700-800 εκατ. ευρώ για τη φετινή χρονιά.
Το υπερπλεόνασμα κατά την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού είναι κρίσιμο για όλα τα ανοικτά θέματα: και για το πακέτο των μέτρων ελάφρυνσης του 2019, αλλά και για την αναβολή ή ματαίωση της περικοπής των συντάξεων.
Το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς θα είναι ότι από τη στιγμή που μπορεί να παραχθεί πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 4% του ΑΕΠ σε μια χρονιά που προβλέπεται ανάπτυξη της τάξεως του 1,9%-2%, γιατί να μην μπορεί να επαναληφθεί η ίδια δημοσιονομική επίδοση σε μια χρονιά που ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να ξεπεράσει το 2,3%.
Με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, η ομιλία του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης δεν θα περιέχει συγκεκριμένα και ποσοτικοποιημένα μέτρα, καθώς η ελληνική πλευρά δεν θέλει να δεσμευτεί πριν ολοκληρωθούν οι διαβουλεύσεις με τους θεσμούς.
Επιδίωξη του Αλέξη Τσίπρα θα είναι, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, να δώσει το περίγραμμα της οικονομικής πολιτικής του επόμενου έτους, προαναγγέλλοντας σειρά παρεμβάσεων με, αλλά και χωρίς δημοσιονομικό κόστος.
Ποιες είναι οι εισηγήσεις για φοροελαφρύνσεις
Όλες τις προηγούμενες ημέρες το οικονομικό επιτελείο επεξεργαζόταν σενάρια φορολογικών ελαφρύνσεων και κοινωνικών παροχών μόνιμης διάρκειας και όχι εφάπαξ απόδοσης, προκειμένου να ενσωματωθούν στο πρώτο μεταμνημονιακό κοινωνικό πακέτο της κυβέρνησης.
Το ζητούμενο ήταν -και παραμένει- οι διαθέσιμοι πόροι να μοιραστούν σε όσο το δυνατόν περισσότερους.
Υπό αυτό το δεδομένο, τις περισσότερες πιθανότητες να προχωρήσουν έχουν τα ακόλουθα μέτρα:
1 Η μείωση του βασικού συντελεστή της φορολογικής κλίμακας από το επίπεδο του 22% που είναι σήμερα, πιθανότατα κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται περίπου στα 385-400 εκατ. ευρώ, ενώ το όφελος για τους φορολογούμενους θα γίνει άμεσα αντιληπτό, καθώς θα μειωθεί η παρακράτηση φόρου από το τέλος Ιανουαρίου οπότε και θα καταβληθεί ο πρώτος μισθός ή η πρώτη σύνταξη του χρόνου. Το μηνιαίο όφελος μπορεί να κυμανθεί από τα 6,7 ευρώ για έναν μισθωτό ή έναν συνταξιούχο που εισπράττει 800 ευρώ τον μήνα μικτά και να φτάσει μέχρι τα 14,3 ευρώ τον μήνα για έναν μισθωτό ή συνταξιούχο με μηνιαίες μικτές αποδοχές της τάξεως των 1.800 ευρώ και πάνω.
2 Η μείωση του συνολικού λογαριασμού του ΕΝΦΙΑ κατά περίπου 200 εκατ. ευρώ, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα ο συνολικός λογαριασμός να περιοριστεί για πρώτη φορά το 2019 κάτω από το όριο των 3 δισ. ευρώ.
Ένας από τους τρόπους διάθεσης αυτού του ποσού είναι να γίνει μια οριζόντια ελάφρυνση 30% -κάτι που επίσης θα ωφελήσει οριζόντια και τα 6,3 εκατομμύρια των ιδιοκτητών που παραλαμβάνουν χρεωστικό ειδοποιητήριο- αλλά με πλαφόν στο ποσό της μείωσης, ώστε να μην ξεφύγει το δημοσιονομικό κόστος. Τα 200 εκατ. ευρώ επαρκούν αν το συνολικό όφελος «συγκρατηθεί» στα 70 ευρώ. Το όφελος από αυτή την αλλαγή θα φανεί κατά την επόμενη εκκαθάριση, είτε αυτή γίνει το φθινόπωρο του 2019 είτε νωρίτερα.
3 Η μείωση του ανώτατου πλαφόν επιβολής ασφαλιστικών εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες και στους επιτηδευματίες. Με το ισχύον καθεστώς, οι επιτηδευματίες πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές ακόμη και αν το συνολικό ετήσιο εισόδημά τους ανέρχεται στα 70.000 ευρώ. Μείωση του πλαφόν σημαίνει και ετήσιο οικονομικό όφελος τουλάχιστον 270 ευρώ για κάθε 1.000 ευρώ μείωσης του πλαφόν.
Το όφελος είναι μεγάλο ανά επιτηδευματία αλλά το δημοσιονομικό κόστος διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα λόγω του ότι έχει απομείνει μικρός αριθμός ασφαλισμένων που εμφανίζουν υψηλά εισοδήματα στη φορολογική τους δήλωση. Το μέτρο θεωρείται ότι θα είναι μια πρώτη «απάντηση» στους δυσαρεστημένους του νόμου Κατρούγκαλου που ήρθαν αντιμέτωποι με μεγάλες αυξήσεις στις ασφαλιστικές τους εισφορές αλλά και μια πρώτη λύση στο να σταματήσει η μείωση των δηλωθέντων εισοδημάτων.
Και η φετινή επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων κατέγραψε περαιτέρω μείωση του δηλωθέντος εισοδήματος των αυτοαπασχολουμένων κατά 400 εκατ. ευρώ.
4 Η ανακοίνωση ευνοϊκών μέτρων για τις επιχειρήσεις, τα οποία πιθανότατα θα αφορούν τα αφορολόγητα αποθεματικά.
Κατώτατος μισθός και οφειλές στο Δημόσιο
Εκτός από τα μέτρα με δημοσιονομικό κόστος, ο πρωθυπουργός αναμένεται να αναφερθεί στην αύξηση του κατώτατου μισθού και στην εξάλειψη του υποκατώτατου μισθού. Επίσης, είναι πιθανό να υπάρξει εξαγγελία διευκολύνσεων για την αντιμετώπιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο, οι οποίες -αν προστεθούν χρέη στην εφορία και στα ασφαλιστικά ταμεία- προσεγγίζουν τα 140 δισ. ευρώ. Οι θεσμοί είχαν αντισταθεί σθεναρά στην προοπτική μαζικών διευκολύνσεων για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών και το μόνο που αποδέχτηκαν ήταν οι τροποποιήσεις στον εξωδικαστικό συμβιβασμό, ο οποίος όμως καλύπτει μόνο ενεργούς επαγγελματίες, εξαιρώντας και ανθρώπους που έχουν διακόψει την επαγγελματική τους δραστηριότητα, αλλά και το σύνολο των φυσικών προσώπων που δεν διαθέτουν επαγγελματική ιδιότητα. Σε μείζον πρόβλημα έχει εξελιχθεί και η μαζική δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών, με τα αναγκαστικά μέτρα να έχουν υποστεί μέχρι τώρα τουλάχιστον 1,2 εκατ. οφειλέτες του Δημοσίου.
Τα όποια μέτρα ανακοινωθούν -έστω και ως περίγραμμα- εκτιμάται ότι θα συμβαδίζουν με τις αντοχές του προϋπολογισμού, καθώς το ζητούμενο θα είναι να σταλεί το μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν θα υπαναχωρήσει από τα συμφωνηθέντα και από την υποχρέωση παραγωγής πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ. Έτσι, ο «λογαριασμός» των ανακοινώσεων Τσίπρα θα περιορίζεται στα όρια του υπερπλεονάσματος του 2018 (το οποίο θα διανεμηθεί ως έκτακτο μέρισμα μέχρι το τέλος του χρόνου), αλλά και του υπερπλεονάσματος που εκτιμάται ότι μπορεί να παραχθεί κατά το επόμενο οικονομικό έτος.
