Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Τη σύνδεση των επιστροφών των ANFAs με την επίτευξη των στόχων των πλεονασμάτων θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, το μεταμνημονιακό πλαίσιο εποπτείας, το οποίο μαζί με το κλείσιμο της δ’ αξιολόγησης και το πακέτο των μέτρων για την ελάφρυνση του χρέους θα βρεθούν στην ατζέντα του Eurogroup της 21ης Ιουνίου.
Η υπό διαμόρφωση ατζέντα θα είναι ασφυκτικά γεμάτη, καθώς μέσα σε μια συνεδρίαση θα πρέπει να εγκριθεί το κλείσιμο της 4ης αξιολόγησης, να αποφασιστεί το ποσό της τελευταίας δόσης που θα δώσει ο ESM, να συζητηθεί η έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους που συνέταξαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, να οριστικοποιηθούν τα μέτρα διευθέτησης του ελληνικού χρέους, να συμφωνηθεί η μεταμνημονιακή εποπτεία και να κλείσει η συζήτηση για την αξιοποίηση των αδιάθετων κεφαλαίων της 3ης δανειακής σύμβασης συνολικού ύψους περίπου 27-28 δισ. ευρώ.
Η επίτευξη οριστικής συμφωνίας για το ελληνικό ζήτημα προϋποθέτει ότι θα υπάρξει κοινός τόπος σε όλα αυτά τα θέματα. Το ενδεχόμενο να υπάρξει συμφωνία αντιμετωπίζεται προς το παρόν ως εφικτό, χωρίς όμως να μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπάρξουν εκκρεμότητες οι οποίες θα πρέπει να κλείσουν στο Eurogroup της 12ης Ιουλίου.
Η ατζέντα της συνεδρίασης
Το «πακέτο» της συνεδρίασης της 21ης Ιουνίου περιλαμβάνει:
Κλείσιμο των προαπαιτούμενων
* Την εκπλήρωση όλων των προαπαιτούμενων από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης. Παρά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου και τη δημοσίευσή του στο ΦΕΚ από το βράδυ της Πέμπτης, εξακολουθούν να υπάρχουν εκκρεμότητες οι οποίες θα πρέπει να κλείσουν μέσα στα επόμενα 24ωρα, ώστε η ολοκλήρωση της 4ης και τελευταίας αξιολόγησης να επικυρωθεί αρχικά από το Euro Working Group, το οποίο θα συνεδριάσει εκτάκτως μέσα στα επόμενα 24ωρα, και στη συνέχεια από το Eurogroup. H δημοσίευση σειράς αποφάσεων είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να συνταχθεί το «κείμενο συμμόρφωσης» (compliance report) από τους θεσμούς.
* Την οριστικοποίηση του ποσού της τελευταίας δόσης που θα εκταμιεύσει η Ελλάδα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Το ποσό δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη αλλά θα κυμαίνεται στα επίπεδα που έχουν προσδιοριστεί κατά την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης, δηλαδή περίπου στα 10-12 δισ. ευρώ. Αυτό το ποσό θα διατεθεί σχεδόν στο σύνολό του για τον «κουμπαρά ασφαλείας» (cash buffer), καθώς οι άμεσες δανειακές ανάγκες της χώρας για το 2018 θεωρούνται καλυμμένες.
Δημοσιονομικοί στόχοι
* Τον προσδιορισμό των δημοσιονομικών στόχων της Ελλάδας για την περίοδο και μετά το 2022. Η συμφωνία του Ιουνίου του 2017 ορίζει ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα πρέπει να διαμορφωθούν στο 3,5% για την περίοδο μέχρι και το 2022. Για το χρονικό διάστημα μετά το 2022, η αναφορά είναι γενική: «γύρω στο 2%». Εν όψει και της ολοκλήρωσης του 3ου προγράμματος, η γενική αναφορά θα πρέπει να γίνει συγκεκριμένη, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι το ποσοστό που θα συμφωνηθεί θα είναι πολύ πιο κοντά στο 2% (ενδεχομένως και ακριβώς 2%) παρά θα πλησιάζει στο 2,5%. Η μείωση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος για την περίοδο μετά το 2022 σημαίνει ότι αυτομάτως από το 2022 και μετά θα προκύψει ένας πολύ μεγάλος «δημοσιονομικός χώρος» (άνω των 3 δισ. ευρώ ετησίως) για τη χρηματοδότηση περαιτέρω μείωσης των φορολογικών συντελεστών αλλά και της αύξησης των κοινωνικών δαπανών.
27-28 δισ. ευρώ τα αδιάθετα
* Την αξιοποίηση των αδιάθετων κονδυλίων της 3ης δανειακής σύμβασης. Με την προχθεσινή εκταμίευση της υποδόσης του ενός δισ. ευρώ αλλά και την επικείμενη αποδέσμευση 10-12 δισ. ευρώ με το που θα ολοκληρωθεί η 4η αξιολόγηση, θα παραμείνει ως αδιάθετο ένα ποσό της τάξεως των 27-28 δισ. ευρώ από την 3η δανειακή σύμβαση (σ.σ.: ανάλογα με το ποιο θα είναι το τελικό ποσό της τελευταίας δόσης). Πληροφορίες φέρουν τους εμπλεκόμενους «παίκτες» ναι μεν να εξετάζουν το ενδεχόμενο αξιοποίησης μέρους των αδιάθετων κεφαλαίων στο πλαίσιο των μέτρων για την αναδιάρθρωση του χρέους (π.χ. για την αποπληρωμή βραχυπρόθεσμων ή «ακριβών» δανείων όπως είναι αυτό της ΕΚΤ ή αυτό του ΔΝΤ ή ακόμη και για την περαιτέρω ενίσχυση του cash buffer), αλλά και να αφήνουν επίσης ένα πολύ μεγάλο ποσό ως «αδιάθετο». Θα ακολουθηθεί δηλαδή το παράδειγμα της Κύπρου (η οποία αξιοποίησε τα 6,5 δισ. ευρώ από τα 9 δισ. ευρώ που είχαν διατεθεί αρχικά), αλλά και της Ισπανίας (η οποία πήρε τα 41 από τα 100 δισ. ευρώ).
Αυστηρότερη επιτήρηση
* Την οριστικοποίηση της μεταμνημονιακής επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας. Στην ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη σταλεί το μήνυμα ότι η επιτήρηση θα είναι αυστηρότερη σε σχέση με τις υπόλοιπες τέσσερις χώρες που εξήλθαν των μνημονίων. Το επιχείρημα των δανειστών είναι ότι η Ελλάδα έχει τύχει ήδη σημαντικής ελάφρυνσης του χρέους (σ.σ.: μέσα από το πρόγραμμα PSI αλλά και από την ενεργοποίηση των βραχυπρόθεσμων μέτρων διευθέτησης του χρέους) και ότι θα τύχει κάποιας επιπλέον ελάφρυνσης στο πλαίσιο ενεργοποίησης των μεσοπρόθεσμων μέτρων. Στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας αναμένεται να αποφασιστεί στο Eurogroup και η σύνδεση συγκεκριμένων ελαφρύνσεων του χρέους με την προώθηση των μεταρρυθμίσεων αλλά και την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων για την περίοδο μέχρι και το 2022 τουλάχιστον. Ένα από αυτά τα μέτρα που θα μπορούσαν να συνδεθούν με την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, είναι η επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών που αποκόμισαν Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και εθνικές κεντρικές τράπεζες από την κατοχή των ελληνικών ομολόγων. Τα κέρδη εκτιμώνται στο επίπεδο των τεσσάρων δισ. ευρώ και το σενάριο ορίζει ότι θα επιστραφούν στην Ελλάδα με ρυθμό 1 δισ. ευρώ τον χρόνο, υπό την προϋπόθεση εκπλήρωσης των δημοσιονομικών στόχων. Μένει να φανεί αν τα κέρδη από τα ANFAs και τα SMPs είναι το μοναδικό «αντάλλαγμα» που θα εισπράττει η Ελλάδα αν επιτυγχάνει τους δημοσιονομικούς στόχους.
Μεσοπρόθεσμα μέτρα
* Την οριστικοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος. Όλα συγκλίνουν στο ότι το Eurogroup θα καταλήξει τελικώς σε συγκεκριμένες αποφάσεις, ωστόσο ο πήχης ως προς την έκταση που θα λάβουν αυτά τα μέτρα παραμένει χαμηλά. Οι εναλλακτικές που βρίσκονται πάνω στο τραπέζι αφορούν την επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής αλλά και τη μείωση του επιτοκίου όσον αφορά το δάνειο του EFSF, την αξιοποίηση μέρους των αδιάθετων κεφαλαίων του 3ου προγράμματος για την πρόωρη αποπληρωμή «ακριβών» τμημάτων του ελληνικού χρέους, αλλά και την ενίσχυση του «μαξιλαριού ασφαλείας». Αν και παραμένει πάνω στο τραπέζι, σε δεύτερη μοίρα φέρεται να έχει περάσει ο περίφημος «γαλλικός μηχανισμός» ο οποίος προβλέπει την ενεργοποίηση των μέτρων ανάλογα με την πορεία του ΑΕΠ. Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν ότι το «γαλλικό κλειδί» δεν θα εξειδικευτεί τώρα, αλλά θα ενσωματωθεί στα «μακροπρόθεσμα μέτρα». Στο Eurogroup αναμένεται να παρουσιαστεί η έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους την οποία έχει συντάξει ο ESM. H έκθεση αυτή θα προβλέπει διαφορετικά σενάρια, ενώ η έκθεση θα επικαιροποιηθεί με την οριστικοποίηση των μέτρων για το χρέος.
