Η εγχώρια αγορά έτοιμου φαγητού ακολούθησε ανοδική πορεία την περίοδο 2000-2005 με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 16,2%, όπως προκύπτει από μελέτη της ICAP.
Όπως τονίζεται στην έρευνα, το 2005 η αγορά συνέχισε να αυξάνεται αλλά ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την περίοδο 2000-2004. Συγκεκριμένα, το 2005 η συνολική αγορά έτοιμων φαγητών αυξήθηκε κατά 4,6% σε σύγκριση με το 2004.
Σύμφωνα με την ICAP, η ανάπτυξη που παρουσίασε ο κλάδος τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, συνδέεται άμεσα με την τάση για «λιγότερο μαγείρεμα στο σπίτι». Κατά κύριο λόγο το φαινόμενο αυτό οφείλεται στις αυξημένες επαγγελματικές υποχρεώσεις των μελών της οικογένειας και στη γενικότερη επιτάχυνση των ρυθμών ζωής, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Επιπλέον, η αυξανόμενη απασχόληση των γυναικών καθιστά οξύτερο το πρόβλημα της προετοιμασίας του καθημερινού φαγητού της οικογένειας. Υπό τις συνθήκες αυτές, η μείωση του διαθέσιμου χρόνου συμβάλλει στην αυξημένη ζήτηση των νοικοκυριών για έτοιμο φαγητό, ανάγκη την οποία καλύπτουν και τα προϊόντα του εξεταζόμενου κλάδου.
¶λλος παράγοντας που επηρεάζει τη ζήτηση είναι η αύξηση του αριθμού των μονομελών νοικοκυριών. Όπως προκύπτει από την τελευταία απογραφή πληθυσμού που έγινε το Μάρτιο του 2001, τα μονομελή νοικοκυριά στο σύνολο της χώρας ανέρχονταν στο 19,8% του συνόλου, σύμφωνα με την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΣΥΕ που έγινε κατά την περίοδο 2004/05, το ποσοστό των μονομελών νοικοκυριών ήταν 20,9%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό που προέκυψε από την προηγούμενη Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών (1998/99) ήταν 16%.
Ανταγωνιστικά προς τα εξεταζόμενα προϊόντα λειτουργούν οι υπηρεσίες παράδοσης φαγητού από εστιατόρια (delivery) και η ενίσχυση της παρουσίας των εστιατορίων γρήγορης εξυπηρέτησης. Σύμφωνα με κλαδική μελέτη της ICAP, η αγορά εστίασης μέσω Αλυσίδων Καταστημάτων Γρήγορης Εξυπηρέτησης, διαμορφώθηκε τουλάχιστον σε πενταπλάσιο μέγεθος (σε αξία) σε σχέση με την αγορά τυποποιημένων έτοιμων φαγητών το 2005.
Διαχρονική εξέλιξη εγχώριας αγοράς έτοιμων φαγητών βάσει αξίας (2000=100) Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της κλαδικής μελέτης, η κατανομή της αγοράς τυποποιημένων έτοιμων φαγητών το 2005 είχε ως εξής: κατεψυγμένα 38,1%, κονσέρβες 35,0%, ψυγείου 14,6%, «ζεστή γωνιά» σούπερ μάρκετ 10,4% και αποξηραμένα 1,9%. Οι κατηγορίες των κατεψυγμένων έτοιμων φαγητών και των φαγητών ψυγείου είναι αυτές που κερδίζουν έδαφος σε βάρος των κονσερβών. Οι συγκεκριμένες κατηγορίες εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν το μεγαλύτερο ποσοστό ετήσιας αύξησης κατά την επόμενη διετία.
Παρά το γεγονός ότι οι γενικοί κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες συνηγορούν στη διάδοση των έτοιμων φαγητών, ο τομέας αυτός βρίσκεται ακόμη σε χαμηλό στάδιο ανάπτυξης σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες για τους εξής λόγους: το υψηλό ποσοστό του καταναλωτικού κοινού που τρώει εκτός σπιτιού (καφέ, εστιατόρια, ταβέρνες κλπ.), οι στενότεροι οικογενειακοί δεσμοί (η οικογένεια γευματίζει μαζί συχνότερα), η διάδοση της πρακτικής του delivery από όλες σχεδόν τις κατηγορίες εστιατορίων.
Πηγές του εξεταζόμενου κλάδου εκτιμούν ότι σύμφωνα με τις ισχύουσες συνθήκες και τάσεις, η εγχώρια κατανάλωση έτοιμων φαγητών θα εξακολουθήσει την ανοδική της πορεία τόσο κατά το τρέχον έτος όσο και κατά το 2007, αν και οι ετήσιοι ρυθμοί ανόδου (ως προς τη συνολική αξία σε τιμές χονδρικής) θα είναι σχετικά χαμηλότεροι σε σύγκριση με αυτούς των προηγούμενων ετών.
Τα τυποποιημένα έτοιμα φαγητά αποτελούν μέρος του ευρύτερου κλάδου τροφίμων και ποτών και εντάσσονται στη γενικότερη κατηγορία της «εύκολης» σίτισης (“convenience food”).
Έτοιμα φαγητά θεωρούνται εκείνα που δεν χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασία ή προσθήκη υλικών εκτός από ψήσιμο ή ζέσταμα, τα οποία δίνουν λύση στην ανάγκη άμεσης σίτισης του καταναλωτή στο σπίτι ή και στον τόπο εργασίας και τα οποία αποτελούν πλήρη γεύματα. Τα έτοιμα φαγητά διακρίνονται σε ομάδες προϊόντων ανάλογα με τον τρόπο παρασκευής ή συντήρησής τους. Οι βασικές διακρίσεις των προϊόντων είναι:
α) φαγητά σε θερμοκρασία περιβάλλοντος (ambient foods) που περιλαμβάνουν τις κονσέρβες και τα αποξηραμένα,
β) φαγητά ψυγείου και
γ) φρεσκοκατεψυγμένα φαγητά (fresh frozen).
