Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Τι οδήγησε τον Κιμ Γιονγκ Ουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων; Η επίσημη αναγνώριση, την οποία συνοδεύει μία πρόσκληση σε Σύνοδο Κορυφής, από τον πρόεδρο της ισχυρότερης οικονομίας του πλανήτη, ήταν σίγουρα ισχυρότατο κίνητρο. Οι προειδοποιήσεις των Αμερικάνων για στρατιωτική δράση έπαιξαν επίσης το ρόλο τους. Πολλοί πιστεύουν, ωστόσο, ότι είναι η οικονομική ασφυξία, που βιώνει μία χώρα στην απομόνωση, ο παράγοντας που άλλαξε τη στάση της Πιονγιανγκ. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, άλλωστε, ανάμεσα σε απειλές και προσβολές, υποσχέθηκε στον Κιμ ότι η χώρα του θα γίνει «πολύ πλούσια», με τη στήριξη αμερικανικών επενδύσεων, εάν προβεί σε αποπυρηνικοποίηση.
Αναλυτές σχολίαζαν σε αμερικανικά μέσα ότι οι προοπτικές επενδύσεων στη Βόρεια Κορέα είναι τεράστιες. Πρόκειται για μία οικονομία με σοβαρές ελλείψεις σε κάθε είδους υποδομές, αλλά και φιλοδοξίες να ενισχύσει τα εμπορικά δίκτυά της και γιατί όχι να αναδειχθεί σε τουριστικό προορισμό. Από την άλλη είναι σαφές πως σε μία οικονομία, στην οποία επί δεκαετίες κάθε είδος δραστηριότητας παραμένει απολύτως ελεγχόμενη από το κράτος, το επιχειρείν δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Εφόσον υπάρξει στο πολιτικό πεδίο πρόοδος, η οικονομική ανάκαμψη θα έρθει, αλλά θα είναι μία μακρά διαδικασία.
Πόσο μεγάλη είναι η οικονομία;
Για τι μεγέθη, όμως, μιλάμε ακριβώς; Η Πιονγιανγκ σταμάτησε να δημοσιεύει αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για την οικονομία από τη δεκαετία του 1960, περιοριζόμενη σε δεδομένα για τα έσοδα και τις δαπάνες του κράτους. Από τις αρχές του 21ου αιώνα αποφεύγει να δημοσιοποιήσει ακόμη και αυτά τα βασικά στοιχεία του προϋπολογισμού, με αποτέλεσμα κανείς να μην μπορεί να είναι σίγουρος για το μέγεθος της βορειοκορεατικής οικονομίας. Υπολογίζεται ότι το ΑΕΠ της κινείται μεταξύ 10 και 15 δισ. δολαρίων, ενώ το χρέος της προσεγγίζει τα 12 δισ. δολάρια, παρά το γεγονός ότι μέρος του είχε διαγραφεί από τη Ρωσία. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι δραματικά χαμηλό, με τις εκτιμήσεις να κυμαίνονται από 571 δολάρια (ΟΗΕ, στοιχεία 2011) έως τα 1780 δολάρια (Maddison Project). H κεντρική τράπεζα της Νότιας Κορέας υπολογίζει ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Β. Κορέας κυμαίνεται κοντά στα 1.100 με 1.200 δολάρια. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι εξαιρετικά δύσκολες και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τη δεκαετία του 1990 η χώρα ήρθε αντιμέτωπη με λιμό.
Οι εμπορικοί εταίροι
Παρά τις διεθνείς κυρώσεις η Βόρεια Κορέα εξάγει άνθρακα και σε μικρότερο βαθμό άλλες πρώτες ύλες, όπως σιδηρομετάλλευμα και χαλκό, ενώ σημαντικό μερίδιο των εξαγωγών της καταλαμβάνουν και τα θαλασσινά είδη. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, που αναφέρονται στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Προώθησης Εμπορίου και Επενδύσεων της χώρας, το 2016 η Πιονγιανγκ είχε εμπορικές συναλλαγές με 80 χώρες, συνολικής αξίας περίπου 6,5 δισ. δολαρίων. Η λίστα περιλαμβάνει ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Πορτογαλία. Ο μεγαλύτερος- με διαφορά- όμως εμπορικός εταίρος δεν είναι άλλος από την Κίνα, η απορροφά το 87% των βορειοκορεατικών εξαγωγών. Αν η Κίνα έκοβε τους οικονομικούς δεσμούς με τη χώρα, θα οδηγείτο στην κατάρρευση. Ακολουθούν η Ρωσία, η Ινδία και το Πακιστάν.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι βάσει των στοιχείων για το 2016, οι εμπορικές συναλλαγές της Σιγκαπούρης, που φιλοξενεί την ιστορική Σύνοδο, έκαναν "βουτιά" 90%. Αντιθέτως των Φιλιππίνων απογειώθηκαν 171%, αν και παραμένουν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.
Να σημειωθεί ότι υπάρχουν αρκετές ενδειξεις για παράνομη εμπορία όπλων από τη χώρα, η οποία και είναι και πιθανότατα η σημαντικότερη πηγή εσόδων της, αν και δεν προσμετράται στα επίσημα στοιχεία.
Το ξένο συνάλλαγμα
Οι εμπορικές συναλλαγές της χώρας δεν αρκούν βεβαίως. Για να αυξήσει τις εισροές ξένου συναλλάγματος επιτρέπει σε εργαζομένους- που αποδεικνύουν την πίστη τους στο καθεστώς- να εργάζονται σε χώρες του εξωτερικού και κυρίως στην Κίνα, τη Ρωσία και σε αφρικανικές χώρες. Σύμφωνα με πληροφορίες αυτοί είναι συνήθως άντρες παντρεμένοι με παιδιά, ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος να επιχειρήσουν να μείνουν στο εξωτερικό. Είναι δε υποχρεωμένοι να στέλνουν πίσω στην πατρίδα τα 2/3 του μισθού τους.
