Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Παρουσιάζοντας το σχέδιό της για την προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης, η Κομισιόν ομολόγησε ουσιαστικά αυτό που όλοι γνωρίζαμε: Η Ε.Ε. έχει μείνει πολύ πίσω στην κούρσα για τα πρωτεία στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία κομίζει πλήθος προκλήσεων, αλλά και άνευ προηγουμένου ευκαιρίες. Υπόσχεται επαναστατικές λύσεις σε κάθε είδους τομέα και θα μπορούσε να προσφέρει στους πρωταγωνιστές της ισχύ (οικονομική και στρατιωτική) και επιρροή. Η μάχη μεταξύ των μεγάλων του πλανήτη, αλλά και μικρότερων παικτών κλιμακώνεται. Ποιος προηγείται μέχρι στιγμής και ποιος θα μπορούσε να κάνει την έκπληξη;
Σε πρόσφατη έκθεσή της η PwC υπολόγιζε ότι η τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence - A.I.) θα μπορούσε να προσθέσει στο παγκόσμιο ΑΕΠ 15,7 τρισ. δολάρια έως το 2030. Αν και, όπως επισημαίνεται, η πίτα είναι αρκετά μεγάλη, ώστε να εξασφαλίσουν όλοι ένα κομμάτι, τα σημαντικότερα -με διαφορά- οφέλη θα καρπωθεί πιθανότατα η Κίνα, με την A.I. να δίνει ώθηση έως και 26% στο ΑΕΠ της σε αυτό το διάστημα, ενώ θα ακολουθήσει η Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ και Καναδάς), με ώθηση 14,5% στο ΑΕΠ της. Η συνολική συμβολή γι’ αυτές τις τρεις χώρες θα είναι 10,7 τρισ. δολάρια, με το ποσό να καλύπτει σχεδόν το 70% του αντίκτυπου παγκοσμίως. Στη Βόρεια Ευρώπη η συμβολή στο ΑΕΠ της θα είναι 9,9% ή 1,8 τρισ. δολάρια και στη Νότια 11,5% ή 0,7 τρισ. δολ.
Ο δράκος βγάζει φωτιές
Η PwC δεν είναι η μόνη που βλέπει την Κίνα να πρωταγωνιστεί. Πρόσφατα η Credit Suisse προέβλεψε ότι η ασιατική οικονομία θα κερδίσει το παιχνίδι, ενδεχομένως με άνεση. Προς το παρόν η Κίνα βρίσκεται πίσω από τις ΗΠΑ σχεδόν σε όλους τους τομείς ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης: έρευνα, αλγόριθμους, hardware, εμπορευματοποίηση. Εξαίρεση αποτελεί ο χώρος των μεγάλων δεδομένων (big data), όπου κρατάει τα ηνία, σύμφωνα με έκθεση του Oxford University. Και αυτό είναι το βασικό όπλο της.
Όπως εξηγεί η Credit Suisse, ο «δράκος» μπορεί να κάνει άλματα, χάρη στο εξαιρετικά χαλαρό (έως ανύπαρκτο) πλαίσιο προστασίας δεδομένων, το οποίο προσφέρει μεγάλη ευελιξία. Το Πεκίνο προωθεί ένα άκρως επιθετικό πρόγραμμα ανάπτυξης των τεχνολογιών νέας γενιάς, το οποίο χαρακτηρίζει «εθνική προτεραιότητα στρατηγικής σημασίας». Η αξία των βασικών δραστηριοτήτων τεχνητής νοημοσύνης στη χώρα προορίζεται να υπερβεί τα 150 δισ. γουάν (22,15 δισ. δολάρια) ως το 2020 και τα 400 δισ. γουάν (59,07 δισ. δολάρια) ως το 2025.
Η Κίνα κάνει πράξη το όραμά της με μικρά ή μεγάλα βήματα σε κάθε είδους τομέα. Έχει ζητήσει από την Baidu να δημιουργήσει ένα εθνικό «εργοστάσιο deep learning» σε συνεργασία με τα κορυφαία πανεπιστήμια της χώρας και φέρεται να έχει επενδύσει αρκετά δισεκατομμύρια σε αυτό το project. Διάφορα προγράμματα A.I. τρέχουν επίσης οι Tencent και Alibaba, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη έχει μπει ακόμη και στην κτηνοτροφία, με ειδικό πρόγραμμα A.I. που βοηθά τους νεογέννητους χοίρους σε φάρμες να επιβιώσουν τους πρώτους μήνες της ζωής τους. Στο στρατιωτικό πεδίο καταβάλλονται προσπάθειες για την εξέλιξη προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης που θα επιτρέπουν σε επανδρωμένα αεροσκάφη να επιχειρούν συνεργαζόμενα με μη επανδρωμένα (drones).
Οι ΗΠΑ έχουν τις εταιρείες
Η χώρα φιλοξενεί περισσότερους από 850.000 ειδικούς τεχνητής νοημοσύνης (όσους καμία άλλη στον πλανήτη), Οι τεχνολογικοί γίγαντες Google, Αmazon, Facebook, Microsoft, IBM, Αpple δαπανούν τεράστια ποσά σε πάσης φύσεως εφαρμογές A.I., αλλά και τα venture capitals έχουν διοχετεύσει σε σχετικές επενδύσεις περισσότερα από 10 δισ. δολ. Έχουν να επιδείξουν προς το παρόν περισσότερα επιτεύγματα από κάθε άλλη χώρα. Πώς λοιπόν μπορούν να χάσουν την κούρσα; Πολλά θα εξαρτηθούν από τη στάση της κυβέρνησης. Το 2016, επί Ομπάμα, οι ΗΠΑ παρουσίασαν το σχέδιό τους για ανάδειξη της χώρας σε ηγέτιδα δύναμη A.I., τονώνοντας την οικονομία και ενισχύοντας την εθνική ασφάλεια.
Το σχέδιο προέβλεπε αυξημένα κονδύλια από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο ένταξης της A.I. στα προγράμματα κυβερνοασφάλειας, όπως και σε προγράμματα του Πενταγώνου. Η κυβέρνηση Ντόναλντ Τραμπ έχει εν πολλοίς εγκαταλείψει το σχέδιο και έχει περικόψει τις δαπάνες για έρευνα. Από την άλλη, όμως, οι τεράστιες φοροελαφρύνσεις και τα κίνητρα για επαναπατρισμό κεφαλαίων θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση στις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.
Η Ρωσία τρέχει να προλάβει
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει υπογραμμίσει ότι η χώρα που θα κατακτήσει τα πρωτεία στο μέτωπο αυτό θα κυριαρχήσει και στον πλανήτη. Φιλοδοξία του Κρεμλίνου είναι το 30% του στρατιωτικού εξοπλισμού της χώρας έως το 2025 να ενσωματώνει τεχνολογίες ρομποτικής. Οι δημόσιες επενδύσεις της Ρωσίας σε A.I. -τουλάχιστον με βάση τα επίσημα στοιχεία, που δημοσιοποιούνται- είναι μερικές δεκάδες εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο προωθούνται μία σειρά προγραμμάτων συνεργασίας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, που εστιάζουν πρωτίστως στον αμυντικό εξοπλισμό. Ξεχωρίζει πρόγραμμα της United Instrument Corporation, στο οποίο συμμετέχει η Ρωσική Ακαδημία Επιστημών και περισσότερες από 30 ιδιωτικές επιχειρήσεις. Παράλληλα το υπουργείο Άμυνας έχει προκηρύξει διαγωνισμούς νέων ταλέντων για σχεδιασμό ρομποτικών εφαρμογών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει κανόνες
Η Κομισιόν παρουσίασε προ ημερών σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αυξήσει τις επενδύσεις της στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης κατά 20 δισ. ευρώ έως το 2020 εάν θέλει να μείνει στο παιχνίδι. Το βάρος, όμως, θα σηκώσουν οι εθνικές κυβερνήσεις και ο ιδιωτικός τομέας.
Η συμβολή των Βρυξελλών θα είναι 1,5 δισ. ευρώ. Το σχέδιο έχει τρεις άξονες. Πέραν της χρηματοδότησης, οι άλλοι δύο είναι η προετοιμασία για τις κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές, που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη και το κατάλληλο δεοντολογικό, νομικό πλαίσιο. Με λίγα λόγια η Ε.Ε. θέλει πρωτίστως να αντιμετωπίσει τις τεράστιες αλλαγές που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη στην αγορά εργασίας. Επιδιώκει δε να πρωτοστατήσει στην υιοθέτηση κανόνων, που θα βάζουν όρια, ώστε να μη φτάσουμε να γίνουν πραγματικότητα οι ζοφερές προειδοποιήσεις του Ίλον Μασκ για μετεξέλιξη της Α.Ι. σε έναν «αθάνατο δικτάτορα».
Στη Βρετανία, πάντως, γίνεται προσπάθεια για επιτάχυνση του βηματισμού. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες τηλεπικοινωνιών, αμερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί, ιαπωνικά venture capitals και η βρετανική κυβέρνηση επενδύουν από κοινού 1 δισ. στερλίνες (1,14 δισ. ευρώ) στη βιομηχανία της τεχνητής νοημοσύνης.
Τα αουτσάιντερ
Δεν είναι μόνο οι μεγάλες οικονομίες που αναγνωρίζουν τη δύναμη της A.I. και θέλουν να την εκμεταλλευθούν. Αρκετές μικρές χώρες δίνουν το δικό τους αγώνα, με τα παραδείγματα του Ισραήλ και της Εσθονίας να ξεχωρίζουν. Στο Ισραήλ οι startups που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη έχουν τριπλασιαστεί από το 2014. Στην Εσθονία, που είναι τρίτη μεταξύ των 28 κρατών της Ένωσης στον αριθμό των startups ως προς τον πληθυσμό της, έχουν γίνει περισσότερα βήματα απ’ ό,τι σε κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα για την αντιμετώπιση νομικών ζητημάτων, που αφορούν τη χρήση των ρομπότ και τις απειλές που αυτή ενέχει.
