Δεν είναι μόνο οι μεταρρυθμίσεις, αλλά και τα νέα πρόσωπα σε θέσεις-κλειδιά που προβληματίζουν τους ιθύνοντες της ευρωζώνης. Το μεγάλο ερώτημα είναι ποιος θα διαδεχθεί τον Μάριο Ντράγκι στην ΕΚΤ.
Το "γαϊτανάκι" των αλλαγών σε κορυφαία πόστα έχει ήδη αρχίσει. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επικυρώνει την εκλογή του Λουίς ντε Γκίντος σε θέση αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ακολουθώντας σχετική σύσταση του Γιούρογκρουπ. Ο ντε Γκίντος, μέχρι πρότινος υπουργός Οικονομικών της Ισπανίας στη συντηρητική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι, δεν ανήκει σε κανένα πολιτικό κόμμα και από τα τέλη Μαΐου διαδέχεται στην αντιπροεδρία της ΕΚΤ τον Πορτογάλο Βίτορ Κονστάνσιο. Πολλοί ευρωβουλευτές επικρίνουν την κίνηση αυτή, επισημαίνοντας ότι κατ΄αυτόν τον τρόπο οι υπουργοί Οικονομικών τοποθετούν έναν "δικό τους" σε σημαντικό πόστο, υπονομεύοντας ουσιαστικά την ανεξαρτησία της ΕΚΤ.
Αλλά αυτή η εξέλιξη θα έχει ευρύτερες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή σκακιέρα. Πολλοί θεωρούν ότι η μετακίνηση ντε Γκίντος στην αντιπροεδρία αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες του Γενς Βάιντμαν, σημερινού προέδρου της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, να αναλάβει εκείνος τα ηνία της ΕΚΤ το 2019, οπότε αποχωρεί ο Μάριο Ντράγκι. Ούτως ή άλλως ο Βάιντμαν θεωρείται ένας από τους επικρατέστερους υποψήφιους. Ήδη την άνοιξη του 2016 ο τότε υπουργός Οικονομικών (και σημερινός πρωθυπουργός) της Βαυαρίας, Μάρκους Ζέντερ, είχε δηλώσει ότι "όταν ολοκληρωθεί η θητεία του Μάριο Ντράγκι, ο διάδοχός του θα πρέπει να είναι Γερμανός", διότι η ΕΚΤ χρειάζεται πιο έντονο "γερμανικό αποτύπωμα". Κατά την άποψη πολλών Γερμανών η πολιτική της ΕΚΤ τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα οι παρεμβάσεις στην αγορά ομολόγων και η πολιτική των μηδενικών επιτοκίων είχαν ως αποτέλεσμα μία αναγκαστική απαλλοτρίωση των αποταμιευτών, αλλά και την έμμεση χρηματοδότηση υπερχρεωμένων χωρών και τραπεζών στη νότια Ευρώπη.
Ο Βάιντμαν ως «αντι-Ντράγκι»;
Οι σημερινοί επικριτές της ΕΚΤ ευελπιστούν ότι ο Βάιντμαν, στην οκταετή θητεία του στο τιμόνι της Τράπεζας, θα εξελιχθεί σε ένα είδος "αντι-Ντράγκι", ανεβάζοντας αισθητά τα επιτόκια και τερματίζοντας την παρέμβαση στην αγορά ομολόγων, την οποία άλλωστε και ο ίδιος έχει επικρίνει δημοσίως. Ωστόσο έχει γίνει πιο διακριτικός και δεν επαναλαμβάνει την αιχμηρή κριτική που διετύπωσε το καλοκαίρι του 2012, όταν έλεγε ότι "η χρηματοδότηση κεντρικών τραπεζών μπορεί να προκαλέσει εθισμό, όπως ένα ναρκωτικό, και δεν πρέπει να υποτιμούμε αυτόν τον κίνδυνο". Μάλιστα τον τελευταίο καιρό άρχισε να υποστηρίζει τη χαλαρή νομισματική πολιτική της Φραγκφούρτης.
Κρίνοντας με νηφαλιότητα τις πιθανές υποψηφιότητες για την προεδρία της ΕΚΤ διαπιστώνει κανείς ότι ο Γενς Βάιντμαν διαθέτει εξαιρετικά διαπιστευτήρια: θεωρείται κορυφαίος οικονομολόγος με σπουδές στο πανεπιστήμιο της Βόννης, έχει διατελέσει σύμβουλος της Άγκελα Μέρκελ, είναι πολύ καλά δικτυωμένος. Και δεν έχει έρθει άραγε το πλήρωμα του χρόνου, ώστε να αναλάβει και ένας Γερμανός το κορυφαίο αυτό αξίωμα μετά τον Ολλανδό Βιμ Ντούιζενμπεργκ, τον Γάλλο Ζαν Κλωντ Τρισέ και τον Ιταλό Μάριο Ντράγκι; Η Γερμανία ειναι η μόνη από τις μεγάλες χώρες της ευρωζώνης, στην οποία μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί θέση προέδρου ή αντιπροέδρου της ΕΚΤ. "Η εκπροσώπηση της Γερμανίας στην κορυφή της ΕΚΤ είναι μάλλον πενιχρή για το οικονομικό μέγεθος της χώρας" δηλώνουν αναλυτές της UBS στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Υπάρχει όμως και ο αντίλογος που λέει ότι η Γερμανία έχει ήδη καταλάβει άλλα αξιώματα με σημαντική επιρροή στην ευρωπαϊκή οικονομία: ο Βέρνερ Χόιερ διευθύνει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ο Κλάους Ρέγκλινγκ προίσταται του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), η Έλκε Κένιγκ είναι επικεφαλής του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης των ευρωπαϊκών τραπεζών (SRB).
Ένας διακριτικός υποψήφιος
Προς το παρόν ο Γενς Βάιντμαν κρατάει κλειστά τα χαρτιά του. Απαντώντας, τον περασμένο Νοέμβριο, στο ερώτημα της γαλλικής εφημερίδας Les Echos αν θα υποβάλει υποψηφιότητα για τη διαδοχή του Μάριο Ντράγκι απάντησε αινιγματικά ότι είναι "τραπεζίτης και όχι πολιτικός". Κατά τα άλλα, πρόσθεσε, δεν έχει νόημα να εξετάζει κανείς υποψηφιότητες με κριτήριο την εθνικότητα των πιθανων διαδόχων.
Τι λέει όμως ο σημερινός κάτοχος του αξιώματος για όλα αυτά; Σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου ο Μάριο Ντράγκι εκλήθη να απαντήσει στο ερώτημα «τί θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά ο διάδοχός του στο τιμόνι της ΕΚΤ». Για να δώσει μία ιδιαίτερα διπλωματική απάντηση: «Έχω πολύ χρόνο ακόμη, μέχρι να ολοκληρωθεί η θητεία μου...».
