Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Ανοικτή πολιτική συζήτηση για τις αλλαγές στην Ευρωζώνη, άμεσες και μελλοντικές, θα έχουν αύριο το πρωί στις Βρυξέλλες οι 19 ηγέτες των χωρών της Ευρωζώνης, ενώ σήμερα ο πρόεδρος του Εurogroup Mάριο Σεντένο θα τους ενημερώσει για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί έως τώρα σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών.
Στις Βρυξέλλες αποδίδουν πολύ μεγάλη πολιτική σημασία σε αυτές τις συζητήσεις, δεδομένου ότι στη Γερμανία σχηματίστηκε κυβέρνηση τετραετίας και η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ θα πρέπει πλέον να ανοίξει τα χαρτιά της σχετικά με το μέχρι πού είναι διατεθειμένη να πάει η χώρα της σε σχέση με τις αλλαγές στην Ευρωζώνη.
Στο συνοδευτικό έγγραφο για την Ευρωζώνη που κοινοποίησε στους Ευρωπαίους ηγέτες μαζί με την επιστολή για τις εργασίες της Συνόδου ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, σημειώνει ότι η σημερινή καλή οικονομική συγκυρία στην Ευρώπη αποτελεί ευκαιρία για εμβάθυνση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης. Κι αυτό, ώστε να ενισχυθεί η ανθεκτικότητά της και η ικανότητα αντιμετώπισης οικονομικών κρίσεων στο μέλλον, αλλά και να ανταποκριθεί στις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις.
Σύμφωνα με τον κ. Τουσκ, από τις συζητήσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στο Εurogroup προκύπτει ότι όλες οι χώρες δίνουν προτεραιότητα σε δύο τομείς, θεωρώντας ότι εκεί μπορούν να υπάρξουν αποφάσεις στην επόμενη προγραμματισμένη σύνοδο των ηγετών της Ευρωζώνης, στις 29 Ιουνίου. Πρόκειται για την τραπεζική ένωση και τη μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ΕΝΤ).
Ο όρος του Βορρά
Σε σχέση με την τραπεζική ένωση, η δέσμη μέτρων της Κομισιόν, που παρουσιάστηκε την περασμένη βδομάδα για την αντιμετώπιση του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), ανοίγει τον δρόμο για επίτευξη συνολικής συμφωνίας. Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης θα καταστεί δυνατή με την έγκριση του λεγόμενου τρίτου πυλώνα, που είναι η συνασφάλιση των καταθέσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι βόρειες χώρες έχουν θέσει ως όρο για την αποδοχή της συνασφάλισης τον προηγούμενο δραστικό περιορισμό των κινδύνων από τα ΜΕΔ στις χώρες του Νότου της Ευρωζώνης.
Στη βελγική πρωτεύουσα θεωρούν την τραπεζική ένωση ως τη σημαντικότερη εξέλιξη από σύστασης της ΟΝΕ, γιατί, όπως τονίζουν, θωρακίζοντας τις καταθέσεις εκεί που βρίσκονται αποφεύγεται η φυγή τους από χώρες που είναι σε κρίση. Όπως έχει δηλώσει ο επικεφαλής του ΕΜΣ Κλάους Ρέγκλινγκ, εάν υπήρχε η τραπεζική ένωση οι χώρες που μπήκαν σε προγράμματα διάσωσης (μνημόνια) θα χρειάζονταν τα μισά δάνεια από εκείνα που πήραν.
Η μετατροπή
Αναφορικά με τη μετατροπή του ΕΜΣ σε ΕΝΣ, όλοι συμφωνούν επί της αρχής, πως είναι η πιο ώριμη από τις θεσμικές αλλαγές, ενώ τα όποια ανοικτά ζητήματα αφορούν περισσότερο τη διακυβέρνηση και τις αρμοδιότητες, ώστε να αποφευχθούν επικαλύψεις μεταξύ του νέου οργανισμού και της Κομισιόν.
Ο κ. Τουσκ αναδεικνύει στο συνοδευτικό έγγραφο μία ακόμη αλλαγή, ωστόσο διευκρινίζει ότι μέχρι στιγμής δεν καταγράφεται συναίνεση μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης. Πρόκειται για τις προτάσεις του Εμανουέλ Μακρόν και του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για την πρόβλεψη ενός χρηματοδοτικού εργαλείου της Ευρωζώνης. Ο Γάλλος πρόεδρος μιλάει για ξεχωριστό προϋπολογισμό, με στόχο τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας και των επενδύσεων σε περιόδους κρίσεων, και ο πρόεδρος της Κομισιόν για μια ειδική γραμμή στον υπάρχοντα κοινοτικό προϋπολογισμό.
Στην επιστολή του ο κ. Τουσκ επισημαίνει ότι οι ηγέτες θα πρέπει να τοποθετηθούν σε σχέση με το αν το χρηματοδοτικό εργαλείο θα είναι εκτός ή εντός του κοινοτικού προϋπολογισμού και στη συνέχεια αν οι δραστηριότητές του θα πρέπει να αφορούν τη στήριξη των επενδύσεων και της απασχόλησης, την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, τη μακροοικονομική σταθεροποίηση ή κάτι άλλο.
Ζητάει επίσης από τους ηγέτες να πάρουν θέση σχετικά με το αν θα πρέπει να γίνουν περισσότερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και μειώνουν τις ανισορροπίες, ή αν θα πρέπει να ληφθούν επίσης μέτρα για να διασφαλιστεί η δημοσιονομική ευθύνη.
Η επόμενη μέρα μετά το ΔΝΤ
Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζουν τη συνεργασία τους στον σχεδιασμό των προγραμμάτων βοήθειας μετά την απόσυρση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όπως προκύπτει από δηλώσεις του επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ. Μιλώντας σε εκδήλωση για τον ρόλο του ESM στην εμβάθυνση της νομισματικής ένωσης, ο κ. Ρέγκλινγκ είπε: «Καθώς το ΔΝΤ αποσύρεται, στο μέλλον ο ESM θα μπορούσε, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να σχεδιάζει, να διαπραγματεύεται και να παρακολουθεί τα νέα προγράμματα βοήθειας. Φυσικά, αυτή η συνεργασία πρέπει να σέβεται πλήρως τις νομικές αρμοδιότητες των δύο θεσμών και να αποφεύγει κάθε επικάλυψη. Ο ESM και η Κομισιόν έχουν αρχίσει ήδη να εργάζονται σε ένα πλαίσιο για να δείξουμε πώς θα μοιάζει αυτή η συνεργασία».
Ο κ. Ρέγκλινγκ επανέλαβε ότι η πρώτη πιθανή νέα αρμοδιότητα του ESM θα είναι ο ρόλος του να λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (SRF) στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης. Ο ESM, πρόσθεσε, θα μπορούσε, επίσης, να διαχειρίζεται μία νέα δημοσιονομική διευκόλυνση, όπως μία λειτουργία μακροοικονομικής σταθεροποίησης, εάν η Ευρώπη την αποφασίσει. «Πιο βραχυπρόθεσμα δάνεια του ESM θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση των επενδύσεων, να ανταμείβουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ή να συμβάλλουν στη μακροοικονομική σταθεροποίηση γενικότερα. Αυτά τα δάνεια του ESM θα έπρεπε να αποπληρώνονται στη διάρκεια του οικονομικού κύκλου και δεν θα είχαν καμία σχέση με μόνιμες μεταβιβάσεις πόρων μεταξύ των χωρών» δήλωσε.
Τέλος, ο ESM, όπως τόνισε ο κ. Ρέγκλινγκ, «θα μπορούσε να προσφέρει την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους και να οργανώνει τις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές, ανάλογα με ό,τι κάνει το London Club. «Αυτό δεν πρέπει να έχει, ωστόσο, κάποιον αυτοματισμό, όπως μία αυτόματη επέκταση των ωριμάνσεων του χρέους, που θα είχε προκυκλικά αποτελέσματα» πρόσθεσε.
