Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Την ώρα που οι ΗΠΑ φέρεται να θέτουν τους δικούς τους όρους για να μην επιβληθούν δασμοί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από τη βιομηχανία να παρουσιάσει και τις δικές της προτάσεις αναφορικά με τη λίστα των αμερικανικών προϊόντων που θα υπόκεινται σε δασμούς, σε ένα πρώτο βήμα αντεπίθεσης απέναντι στα αμερικανικά μέτρα επιβολής δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.
Η Κομισιόν έχει ήδη διαμηνύσει ότι στην περίπτωση που δεν εξαιρεθεί από τους δασμούς, θα επιβάλει δασμούς 25% σε μια σειρά από αμερικανικά προϊόντα, των οποίων οι ετήσιες εισαγωγές προς την Ε.Ε. φθάνουν την αξία των 2,8 δισ. ευρώ. Η λίστα των 10 σελίδων της Ε.Ε. με αμερικανικά προϊόντα στα οποία θα επιβληθούν δασμοί περιλαμβάνει από ρύζι έως χυμούς πορτοκαλιού, καλλυντικά, μοτοσικλέτες, ταχύπλοα, καθώς και πολλά μεταλλικά προϊόντα για χρήση σε κατασκευές και βιομηχανία.
Οι δύο ομάδες
προϊόντων
Ορισμένα από τα προϊόντα αυτά, αξίας 2,8 δισ. ευρώ, αναμένεται να υποβληθούν σε δασμούς εντός των προσεχών μηνών. Η Ε.Ε. ισχυρίζεται ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον λόγο της εθνικής ασφάλειας για να δικαιολογήσουν την επιβολή δασμών, γεγονός που σημαίνει ότι η Ευρώπη μπορεί να απαντήσει με «εξισορροπιστικά» μέτρα.
Σε μια δεύτερη ομάδα με προϊόντα θα επιβληθούν δασμοί μόνο εάν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) κηρύξει τους αμερικανικούς δασμούς παράνομους ή έπειτα από μία περίοδο τριών μηνών. Οι δύο ομάδες προϊόντων θα έχουν ως στόχο να αντισταθμίσουν τη ζημία από την επιβολή των αμερικανικών μέτρων στις εξαγωγές αλουμινίου και χάλυβα της Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ, αξίας 6,4 δισ. ευρώ. Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ έθεσαν ως όρο για να μην προχωρήσουν στην προγραμματισμένη επιβολή δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την Ευρώπη, την επιβολή ορίου στις εξαγωγές μετάλλων προς τις ΗΠΑ στα επίπεδα του 2017, σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Oι όροι που έθεσε ο εκπρόσωπος Εμπορίου των ΗΠΑ Ρόμπερτ Λάιτχαϊζερ σε συνάντηση που είχε στις Βρυξέλλες με την Ευρωπαία επίτροπο Εμπορίου Σεσίλια Μάλμστρομ, περιλαμβάνουν επίσης μία υπόσχεση πως η Κομισιόν θα λάβει μέτρα κατά του ντάμπινγκ χάλυβα από την Κίνα και ότι θα υπάρξει συνεργασία σε μεγάλο εύρος άλλων εμπορικών ζητημάτων. Επίσης, έθεσε όρους στον τομέα αμυντικής πολιτικής, ζητώντας από την Ευρώπη να δώσει «αποδείξεις» ότι θα ενισχύσει τις εξοπλιστικές της προσπάθειες, σύμφωνα πάντα με το περιοδικό.
Στο στόχαστρο
οι κινεζικές
Ωστόσο, οι Αμερικανοί γερουσιαστές που προωθούν νομοθεσία με στόχο να εμποδίζουν τις κινεζικές επιχειρήσεις να αγοράζουν «ευαίσθητη» αμερικανική τεχνολογία πρότειναν κάποια χαλάρωση των μέτρων, έπειτα από πιέσεις που δέχθηκαν από εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Πρόκειται για εταιρείες όπως ο μητρικός όμιλος της Google, η Alphabet, η Facebook, η IBM, η Intel, η Qualcomm, καθώς και αρκετές από τον χώρο του hardware και του λογισμικού. Οι επιχειρήσεις αυτές ισχυρίζονται ότι η αρχική νομοθεσία διεύρυνε σε υπερβολικά μεγάλο βαθμό τον ρόλο της επιτροπής που ήταν αρμόδια για τις ξένες επενδύσεις στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα όσες εταιρείες πωλούν «ευαίσθητη» τεχνολογία θα υποχρεούνται ανά πάσα στιγμή να περνούν από σχετική επιτροπή ώστε να αναθεωρούνται τα σχέδιά τους. Οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας ανησυχούν ότι αυτή η άκρως αυστηρή στάση θα μπορούσε να περιορίσει τις εξαγωγές τους, οι οποίες το 2016 ανήλθαν στην αξία των 153 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Επίσης, το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ προειδοποίησε τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να μην προχωρήσει στην επιβολή δασμών στις κινεζικές εισαγωγές, λόγω των συνεπειών που θα υπάρξουν για τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.
Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου για την επιβολή δασμών 25% στις εισαγωγές χάλυβα και 10% στις εισαγωγές αλουμινίου ίσως τελικά να αποδειχθεί ένα μονοπάτι δύσβατο για τις ΗΠΑ, ως προς την εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου. Η Ουάσιγκτον επίσημα δεν έχει καταθέσει την απόφασή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ).
Οι λόγοι εθνικής ασφάλειας που υποστήριξε ο πρόεδρος Τραμπ βάσει του Κεφαλαίου 232 της Πράξης Ανάπτυξης Εμπορίου των ΗΠΑ του 1962 για την επιβολή των δασμών, είναι η πρώτη φορά που επικαλούνται από τότε που ο ΠΟΕ δημιουργήθηκε το 1995.
Η συμφωνία GATT του ΠΟΕ
Η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT) του ΠΟΕ δεν επιτρέπει σε καμία χώρα εξαίρεση από τους κανόνες του για λόγους εθνικής ασφάλειας. Οι δασμοί των ΗΠΑ δείχνουν περισσότερο πως πρόκειται για μέτρα προστατευτισμού της αμερικανικής βιομηχανίας, παρά για ένα είδος προστασίας έκτακτης ανάγκης, που επιτρέπεται σε περίπτωση που μια ξαφνική, απρόβλεπτη και ζημιογόνος αύξηση των εισαγωγών απειλεί σοβαρά να βλάψει έναν συγκεκριμένο κλάδο.
Ο ΠΟΕ έχει ήδη στο παρελθόν καταστήσει σαφές ότι η χώρα που επιβάλλει μια συγκεκριμένη εμπορική πολιτική δεν μπορεί επιλεκτικά να αποφασίσει ποιους κανόνες θα ακολουθήσει. Εάν πρόκειται για μέτρα προστασίας, οι δασμοί ίσως να μη δικαιολογούν λόγους εθνικής ασφάλειας, όπως ισχύει για τους κανόνες της GATT του ΠΟΕ.
Μία χώρα που επηρεάζεται από τους δασμούς μπορεί να προχωρήσει άμεσα σε αντίποινα, επιβάλλοντας εμπορικές κυρώσεις για να αντισταθμίσει τη ζημιά που προκλήθηκε από τα μέτρα προστασίας. Στην περίπτωση των αντίμετρων δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για επιχειρήματα περί εθνικής ασφάλειας, για να εμποδίσει τέτοιου είδους κινήσεις. Ο ΠΟΕ ως δικαιοδοτικό όργανο είναι σίγουρο πως θα αντιταχθεί στη χώρα που παραβιάζει το εμπορικό δίκαιο, οπότε τη δεδομένη στιγμή οι ΗΠΑ θα έχουν απέναντί τους τον Οργανισμό.
