Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Από τις αρχές Μαΐου, οπότε και θα επιστρέψουν στην Αθήνα οι επικεφαλής των θεσμών προκειμένου να ολοκληρωθεί η 4η αξιολόγηση, μέχρι και το Eurogroup της 21ης Ιουνίου η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με τους δανειστές της όχι μόνο για το κλείσιμο των 88 προαπαιτούμενων που υπολείπονται προκειμένου να ολοκληρωθεί το 3ο μνημόνιο, αλλά και για τα πέντε μέτωπα που παραμένουν ακόμη ανοιχτά.
Μεταξύ άλλων πρόκειται για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και το είδος και τον βαθμό εποπτείας που θα υπάρχει στη μετά μνημόνιο εποχή, τα οποία θα πρέπει να συναποφασιστούν με τους εταίρους και να δρομολογηθούν στις αρχές του καλοκαιριού, καθώς τα χρονικά περιθώρια θα είναι στενά και οι προθεσμίες συγκεκριμένες.
Αναλυτικότερα, πρόκειται για τα ακόλουθα μέτωπα:
1. Το πλαίσιο εποπτείας της ελληνικής οικονομίας μετά το τέλος του 3ου μνημονίου, το οποίο θα υπάρχει και θα είναι πολυετές, όπως κατέστησαν σαφές τόσο ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, Κλάους Ρέγκλινγκ, όσο και ο επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας της Κομισιόν για το ελληνικό ζήτημα, Ντέκλαν Κοστέλο, με τις ομιλίες τους στο 3ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Και οι δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έστειλαν σαφές μήνυμα ότι οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να συνεχιστούν στην Ελλάδα και μετά το τέλος του 3ου μνημονίου.
2. Το περιεχόμενο, αλλά και το πλαίσιο ενεργοποίησης των μέτρων διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Ο μέχρι πρότινος επικεφαλής του Euro Working Group, Τόμας Βίζερ, δήλωσε στους Δελφούς ότι τα μέτρα αυτά θα εφαρμοστούν σταδιακά, ενώ σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η εφαρμογή τους θα είναι συνδεδεμένη με την υλοποίηση συγκεκριμένων «προαπαιτούμενων» (conditionalities). Ο κ. Κοστέλο από την πλευρά του υποστήριξε ότι με βάση τις νεότερες εκτιμήσεις της Κομισιόν θα χρειαστούν μέτρα για τη διευθέτηση του χρέους, τα οποία ήδη προετοιμάζονται σε τεχνικό επίπεδο σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.
3. Το πλαίσιο σύνδεσης των μέτρων διευθέτησης του χρέους με την πορεία του ελληνικού ΑΕΠ. «Είναι δίκαιο για τους Ευρωπαίους φορολογούμενους να μην υπάρξει υπερβολική διευθέτηση του ελληνικού χρέους, αλλά αυτή που είναι απαραίτητη» τόνισαν στους Δελφούς τόσο ο κ. Ρέγκλινγκ όσο και ο κ. Κοστέλο.
4. Το πλαίσιο υπό το οποίο η Ελλάδα θα βγει στις αγορές για να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες μετά τον Αύγουστο του 2018. Το συγκεκριμένο θέμα αποτέλεσε αντικείμενο οξύτατης αντιπαράθεσης το Σαββατοκύριακο ανάμεσα στον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννη Στουρνάρα και την ελληνική κυβέρνηση. Ο κ. Στουρνάρας τάχθηκε για μια ακόμη φορά υπέρ της προληπτικής γραμμής χρηματοδότησης για να μην αυξηθεί το κόστος χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών [σ.σ.: χωρίς «πρόγραμμα», μετά το τέλος του 3ου μνημονίου, τα ελληνικά ομόλογα δεν θα γίνονται δεκτά από την ΕΚΤ ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση των τραπεζών, κάτι που σημαίνει ότι αυτές θα πρέπει να δανείζονται είτε από τον Μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (ELA) είτε από τη διατραπεζική αγορά]. Η κυβέρνηση σε όλους τους τόνους -με αυτούς να ανεβαίνουν στους Δελφούς από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα- επανέλαβε ότι είναι απόφασή της να μην προχωρήσει σε αίτημα για προληπτική γραμμή στήριξης. «Η προληπτική γραμμή ισοδυναμεί με μισό μνημόνιο», υποστήριξε επίσης από τους Δελφούς ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, προσθέτοντας ότι «αυτό που προέχει για την ελληνική πλευρά είναι να τονωθεί η εμπιστοσύνη απέναντι στην Ελλάδα».
5. Να συμφωνηθεί με τους θεσμούς το περιεχόμενο του αναπτυξιακού σχεδίου που καταρτίζει ήδη η ελληνική κυβέρνηση υπό τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο. «Οι προβλέψεις του αναπτυξιακού σχεδίου -αρκετές εκ των οποίων επηρεάζουν τόσο σε δημοσιονομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας- θα τεθούν υπ’ όψιν των θεσμών προκειμένου να μην υπάρξει αιφνιδιασμός σε κανένα επίπεδο» υποστήριζε στη «Ν» αρμόδια κυβερνητική πηγή. Μια από τις προβλέψεις του αναπτυξιακού πλάνου (οι δημοσιονομικές επιπτώσεις του οποίου θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν κατά την κατάρτιση του μεσοπρόθεσμου σχεδίου για την περίοδο 2019-2022 που θα συζητηθεί τον Μάιο) θα είναι και η σταδιακή αύξηση του βασικού μισθού. «Θέλουμε να δούμε τους μισθούς στην Ελλάδα να αυξάνονται» δήλωσε στους Δελφούς ο Ντέκλαν Κοστέλο, προσθέτοντας όμως ότι αυτό θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επηρεαστεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας (σ.σ.: ο κ. Κοστέλο χρησιμοποίησε ποδοσφαιρικούς όρους και μας κατέταξε στην... β’ εθνική, παρά την πρόοδο), αλλά και η πορεία μείωσης της ανεργίας.
Κοινοτικές πηγές περιέγραφαν το σφικτό χρονοδιάγραμμα που πρέπει να τηρηθεί προκειμένου να φτάσουμε την 20ή Αυγούστου στην έξοδο της Ελλάδας από το 3ο μνημόνιο. Η επόμενη αποστολή των επικεφαλής των θεσμών θα γίνει μετά την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον και πιθανότατα τις πρώτες ημέρες του Μαΐου. Μέσα σε λίγες ημέρες -πριν από το Eurogroup του Μαΐου- θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο προκειμένου το υπόλοιπο χρονικό διάστημα μέχρι τις 21 Ιουνίου να αξιοποιηθεί για να κλείσουν οι συζητήσεις για το χρέος, την εποπτεία της ελληνικής οικονομίας και το πλαίσιο ασφαλούς εξόδου στις αγορές μετά τον Αύγουστο.
Στις διαπραγματεύσεις του Μαΐου στην Αθήνα θα τεθεί το κρίσιμο θέμα του δημοσιονομικού για το 2018 και για το 2019 και τότε θα κριθεί αν θα ζητηθεί κυρίως από το ΔΝΤ να υπάρξει πρόωρη μείωση του αφορολόγητου από τη 1/1/2019. Η ελληνική πλευρά αναμένεται να θέσει θέμα αναβολής της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις για την 1/1/2020 επικαλούμενη τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Πάντως, κοινοτικές πηγές με ανάμιξη στις διαπραγματεύσεις για το ελληνικό ζήτημα, συνιστούσαν «να μην τεθεί θέμα επαναδιαγραπραγμάτευσης των όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί, καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλούσε το άνοιγμα κλεισμένων θεμάτων από όλες τις πλευρές». Τον Μάιο θα συμφωνηθεί και το μέγεθος του «λογαριασμού ασφαλείας» (cash buffer) που θα σχηματιστεί έως τον Αύγουστο προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφαλής έξοδος της Ελλάδας στις αγορές. Κοινοτικές πηγές εκτιμούν το ποσό στα τουλάχιστον 18-20 δισ. ευρώ. Από τους Δελφούς, ο γ.γ. Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκος Κουτεντάκης υποστήριξε ότι αν ληφθούν υπ’ όψιν τα πρωτογενή πλεονάσματα που θα παραχθούν μέχρι το 2020, τα ταμειακά διαθέσιμα που ήδη έχει η χώρα, αλλά και τα αδιάθετα 18 δισ. ευρώ που θα απελευθερώσει ο ESM, η Ελλάδα μπορεί από τώρα να υποστηρίξει ότι δύναται να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες μέχρι και το τέλος του 2020. Αυτές ανέρχονται περίπου στα 44-45 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον κ. Κουτεντάκη, ενώ τα χρήματα που συγκεντρώνονται από δάνεια του ESM, πλεονάσματα και διαθέσιμα εκτιμώνται στα 47-48 δισ. ευρώ.
Μέχρι τον Ιούνιο θα πρέπει να καταρτιστεί και το σχέδιο εποπτείας της ελληνικής οικονομίας, το οποίο «τώρα ετοιμάζεται», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά κοινοτική πηγή. Αυτό που αναμένεται είναι ένα ενισχυμένο πλαίσιο εποπτείας, το οποίο θα συνδέει τα μέτρα διευθέτησης του χρέους (σ.σ.: Ρέγκλινγκ και Κοστέλο αναφέρθηκαν στην επιμήκυνση υφιστάμενων δανείων, στην αποπληρωμή βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων με αυξημένο κόστος, αλλά και στην επιστροφή των κερδών των ελληνικών ομολόγων, ANFAs και SMPs) με την εκπλήρωση των δημοσιονομικών στόχων (σ.σ.: πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022), αλλά και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. «Δεν θα ζητηθούν νέα μέτρα ούτε πρόσθετες μεταρρυθμίσεις, παρά μόνο η υλοποίηση των όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί στο πλαίσιο των τριών μνημονίων αλλά δεν θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τον Αύγουστο» υποστήριξε χαρακτηριστικά ο κ. Κοστέλο.
