Ποιες συνθήκες επιτρέπουν τη μαζική προσέλευση επενδυτών στο Χρηματιστήριο; Ποιες προϋποθέσεις απαιτούνται για να εκδηλωθεί αυτή η συμπεριφορά, τύπου αγέλης; Είναι μύθος ή όχι η χειραγώγηση επενδυτών; Η φύση της δύναμης όσων διαθέτουν κατά τεκμήριο προνομιακή πληροφόρηση συνιστά δυνατότητα επιρροής και σε ποιο βαθμό;
Στα ερωτήματα αυτά απαντά η μελέτη που περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου, «Χρηματιστήριο και Εξουσία. Ο ρόλος της πληροφορίας και ο μηχανισμός επιρροής στους επενδυτές», που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Εντευκτηρίου.
Το βιβλίο παρουσιάσθηκε στην Αθήνα, με ομιλητές, τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργο Σταθάκη, τον διευθυντή Στρατηγικής Επικοινωνίας και Ανάλυσης Αγορών, Παντελή Λάμπρου και τον δημοσιογράφο, Γιάννη Κιμπουρόπουλο.
Η σημασία της πληροφορίας είναι απολύτως κρίσιμη, επισήμανε στην ομιλία του ο κ. Σταθάκης, γιατί το χρηματιστήριο αφορά την πρόβλεψη για μελλοντικές αξίες. «Δεν αναφέρεται στο παρελθόν, είναι πρωτίστως η αποτίμηση με κουδουνιστό χρήμα, όπως λέει ο Μαρξ. Όλοι έχουν γνώμη για τα πάντα. Η μόνη διαφορά, όμως, είναι ότι στο χρηματιστήριο τη γνώμη σου πρέπει να την επικυρώσεις με κουδουνιστό χρήμα. Είναι ένας μηχανισμός ο οποίος εδράζεται στην αποτίμηση των μελλοντικών αξιών μιας επιχείρησης, ενός κράτους, ενός εμπορεύματος. Αυτό βέβαια δίνει πολύ χώρο στους ειδικούς, δεν μπορεί να κάνει την αποτίμηση ένας ιδιώτης».
Η αποτίμηση, είπε ο υπουργός, διαχέεται με διάφορους τρόπους, επικυρώνεται, αντιστρέφεται, δημιουργεί μια εικόνα, η οποία μπορεί να είναι πραγματική ή να μην είναι και ταυτόχρονα λειτουργούν και άλλοι μηχανισμοί, πώς διαχέεται η πληροφόρηση, πώς αποκτιέται η εμπιστοσύνη σε αυτή, πώς δημιουργεί την εικόνα μιας αγέλης, που ακολουθεί κάποιες συγκεκριμένες επιλογές.
Στην παρέμβαση του ο διευθυντής Στρατηγικής Επικοινωνίας και Ανάλυσης Αγορών του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών, Παντελής Λάμπρου, επισήμανε ότι «βασικό μέλημα κάθε εξουσίας είναι η διεύρυνση της αποδοχής της από την κοινωνία. Στο χώρο των επιχειρήσεων, αποδοχή σημαίνει περισσότερες και επαναλαμβανόμενες πωλήσεις. Και βέβαια αυτό, είναι και λογικό και υγιές. Η οικονομία λένε ότι είναι ψυχολογία. Όταν ο πολίτης νιώθει ότι το αύριο θα είναι καλύτερο από το σήμερα και το χθες τότε καταναλώνει, αλλά και επενδύει.
Η εξουσία που επιδιώκει τη μεγέθυνση και την ανάπτυξη, επιδιώκει ομοίως τη διαμόρφωση ενός θετικού κλίματος γενικά. Ένα από τα εργαλεία διαμόρφωσης αλλά και μετάδοσης αυτού του θετικού κλίματος είναι και το χρηματιστήριο. Έχει αναγνωρισιμότητα και διείσδυση στους πολίτες. Οι κυβερνώντες πάντα αναφέρονται στην ψήφο εμπιστοσύνης από την αγορά. Αλλά βέβαια η αγορά έχει και τα κάτω της. Στην περίπτωση αυτή η εξουσία απομακρύνεται από το χρηματιστήριο και σίγουρα δεν το αξιολογεί ως ψήφο δυσπιστίας».
Η υπόθεση της απομάγευσης των αγορών, της διόγκωσής τους, της φούσκας τους, των κραχ και των κρίσεών τους, είναι κάτι σαν την φιλοσοφική λίθο της οικονομικής επιστήμης και της ανάλυσης του καπιταλισμού, ανέφερε ο κ. Κιμπουρόπουλος. «Η απομάγευση θα έπρεπε να ξεκινήσει από μια βασική συναίνεση ως προς το τι είναι τελικά το χρηματιστήριο. Αλλά δεν υπάρχει περίπτωση να συμφωνήσουμε όλοι σ’ αυτό. Όταν όμως το χρηματιστήριο γίνεται υπόθεση του πλήθους, των μισθωτών, των συνταξιούχων, των επαγγελματιών, των αγροτών, ατομικά ή οργανωμένα, μέσω των ταμείων τους, τότε το χρηματιστήριο γίνεται μηχανισμός ανακατανομής πραγματικού πλούτου, από τους κάτω στους πάνω. Γιατί οι κάτω δεν θα πληρώσουν πλασματικό χρηματικό κεφάλαιο για να αποκτήσουν μετοχές, αλλά χρήμα πραγματικό, που αντανακλά την εργασία τους, τις αποταμιεύσεις τους, τις περιουσίες τους. Συνήθως, αυτό το αντιλαμβάνονται όταν η φούσκα σκάσει και κάνουν απολογισμό ζημιών. Όπως έγινε το 2000».
Η έρευνα που περιλαμβάνεται στο βιβλίο πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 2005-2006, στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών σπουδών της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου. Έναυσμα ήταν η «φούσκα» της Σοφοκλέους, το 1999. Η έρευνα αυτή μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο, για να καταδειχθεί πώς επηρεάζονται ή, αναγωγικά, πώς επηρεάστηκαν το 1999, οι επενδυτές για την εμπλοκή τους στο Χρηματιστήριο.
