Από την έντυπη έκδοση
Των Νατάσας Στασινού και Αγγελικής Κοτσοβού
Με τις κυβερνήσεις να πατούν γκάζι στη δημοσιονομική πολιτική και τις κεντρικές τράπεζες να αναγκάζονται να τραβήξουν απότομα φρένο στη νομισματική, το «ατύχημα» στις αγορές μετοχών δεν άργησε να έρθει. Περισσότερα από 4 τρισ. δολάρια εξανεμίστηκαν από την αξία των μετοχών παγκοσμίως, μετά το μαζικό ξεπούλημα των τελευταίων ημερών στα χρηματιστήρια και το ερώτημα είναι τι θα συμβεί στο εξής. Προς το παρόν λίγοι είναι εκείνοι που μιλούν για φούσκα που έσκασε και φόβους για κραχ. Οι περισσότεροι κάνουν λόγο για μία φάση διόρθωσης που ήρθε με καθυστέρηση, αλλά θα είναι μάλλον ελεγχόμενη. Το στοιχείο που αναμένεται να επιστρέψει πάντως για τα καλά είναι αυτό της μεταβλητότητας, ύστερα από δύο χρόνια ηρεμίας.
Αναλυτές είχαν προειδοποιήσει για διόρθωση εδώ και καιρό, ειδικά στη Wall Street, όπου οι αποτιμήσεις των μετοχών είχαν απογειωθεί στα υψηλότερα επίπεδα από το 2000. Δεν ήταν όμως τόσο οι υψηλές αποτιμήσεις που τρόμαξαν τους επενδυτές όσο η δυναμική επιστροφή του πληθωρισμού, η οποία αναμένεται να οδηγήσει τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη να στραφούν με ταχύτερα βήματα σε αυξήσεις επιτοκίων και γενικότερα «σφιχτή» πολιτική. Για αυτό άλλωστε και οι τριγμοί άρχισαν από τις αγορές ομολόγων, για να εξαπλωθούν στη συνέχεια με πολύ μεγαλύτερη ένταση στις μετοχές, στα κρυπτονομίσματα και σε μέρος των εμπορευμάτων. Οι επενδυτές κατέφυγαν στο καταφύγιο του χρυσού, του οποίου η τιμή ανήλθε σε υψηλά εξαμήνου.
Τα αλλεπάλληλα καμπανάκια των γκουρού της αγοράς είχαν οδηγήσει πολλούς επενδυτές στο να κρατούν το δάχτυλο στη σκανδάλη. Δεν είναι τυχαίο ότι πυροδότησαν την περασμένη Παρασκευή, όταν δημοσιοποιήθηκαν τα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ, που έδειξαν απροσδόκητα μεγάλη αύξηση των μισθών. Εκείνη την ημέρα ο Dow Jones υποχώρησε 600 μονάδες. Τη Δευτέρα, αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της συνεδρίασης φαινόταν ότι οι απώλειες θα είναι κοντά στις 500 μονάδες (2%), μισή ώρα πριν από τη λήξη επικράτησαν συνθήκες πανικού, με τον Dow Jones να κάνει βουτιά άνω των 1.175 μονάδων ή 4,6%. Ήταν η μεγαλύτερη ημερήσια πτώση όλων των εποχών για τον ιστορικό δείκτη σε επίπεδο μονάδων και η μεγαλύτερη από τον Αύγουστο του 2011 σε ποσοστιαία βάση. Οι traders σχολίαζαν δε ότι είχαν να δουν τέτοια εικόνα από την κορύφωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008. Στη χθεσινή συνεδρίαση η αγορά βρήκε στηρίγματα, με αποτέλεσμα ο χρηματιστηριακός δείκτης Dow Jones να κλείσει με άνοδο 2,33%.
Οι αμερικανικές μετοχές έχουν δει αυτές τις ημέρες την αξία τους να συρρικνώνεται λιγότυερο από 1 τρισ. δολάρια, και απέχουν αισθητά πλέον από τα ιστορικά υψηλά επίπεδα στα οποία είχαν ανέλθει στις 26 Ιανουαρίου. Εκεί είχαν φτάσει με ένα αδιάκοπο ράλι και κέρδη 45% από την ημέρα της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, τον Νοέμβριο του 2016. Ο Αμερικανός πρόεδρος, που όταν οι δείκτες κάλπαζαν από ρεκόρ σε ρεκόρ δεν έχανε την ευκαιρία να «τιτιβίζει» ότι η εικόνα της αγοράς ήταν αποτέλεσμα της πολιτικής του, αυτές τις ημέρες απέφυγε τα σχόλια. Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Στίβεν Μνούτσιν, δήλωσε ότι ο Λευκός Οίκος παρακολουθεί την κατάσταση, προσθέτοντας ωστόσο ότι «η αγορά φαίνεται να λειτουργεί ομαλά σε όρους ρευστότητας».
Οι ρευστοποιήσεις έχουν σαρώσει και την Ευρώπη. Τρία μεγάλα χρηματιστήρια, αυτά της Φραγκφούρτης, της Μαδρίτης και της Κοπεγχάγης, έχουν ήδη εισέλθει σε φάση διόρθωσης, με τους βασικούς δείκτες να έχουν διολισθήσει τουλάχιστον 10% χαμηλότερα από τα πρόσφατα ρεκόρ τους.
Πολύ κοντά στη διόρθωση είναι επίσης το Λονδίνο, με τον FTSE 100 να απέχει περίπου 9% από το φετινό ζενίθ του, και το Παρίσι, με πτώση 8% από τα επίπεδα ρεκόρ. Όσο για τον πανευρωπαϊκό δείκτη Stoxx 600, μετά και την υποχώρησή του κατά περισσότερο από 5% την τελευταία εβδομάδα, είναι 3,5% χαμηλότερα σε σχέση με τις αρχές του έτους. Χθες τερμάτισε με πτώση 2,3%, στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών. Η νευρικότητα των επενδυτών έχει χτυπήσει κόκκινο. Ο δείκτης VSTOXX, που μετράει τη νευρικότητα στις ευρωπαϊκές αγορές, παρουσίασε χθες τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Συνθήκες «εκτάκτου ανάγκης» και στα ασιατικά χρηματιστήρια. Στο Τόκιο ο Nikkei βρέθηκε να υποχωρεί χθες έως και 7%, για να κλείσει με πτώση 4,7%. Απώλειες άνω του 5% είχε ο Hang Seng στο Χονγκ Κονγκ, ενώ περίπου 3,5% υποχώρησε ο βασικός δείκτης στη Σαγκάη.
«Θύμα» και το bitcoin
Το bitcoin και η αγορά των κρυπτονομισμάτων ήταν ένα από τα μεγαλύτερα «θύματα» της γενικότερης αναστάτωσης που κυρίευσε χθες τις διεθνείς αγορές, με το μεγαλύτερο εκ των ψηφιακών νομισμάτων να κατακρημνίζεται έως και 17%, υποχωρώντας κάτω από το όριο των 6.000 δολαρίων. Σύντομα κατάφερε να ανακτήσει σημαντικό μέρος του χαμένου εδάφους, σε μια χαρακτηριστική ένδειξη ότι το 2018 θα είναι μια χρονιά που θα δοκιμάσει τα νεύρα των επενδυτών, εξαιτίας των απότομων διακυμάνσεων και της έντονης μεταβλητότητας.
Το bitcoin υποχώρησε ενδοσυνεδριακά έως και τα 5.920 δολάρια, στα χαμηλότερα επίπεδα από τα μέσα Νοεμβρίου, προτού ανακάμψει πάνω από τα 7.000 δολάρια. Εξαιτίας των μαζικών ρευστοποιήσεων, με αφορμή τις προειδοποιήσεις για φούσκα, αλλά και το αυστηρότερο «χέρι» των ρυθμιστικών αρχών στα ψηφιακά νομίσματα, μέσα σε έναν περίπου μήνα έχουν χαθεί περισσότερα από 550 δισ. δολάρια από τη συνολική κεφαλαιοποίηση των κρυπτονομισμάτων. Στις 7 Ιανουαρίου, η κεφαλαιοποίηση της αγοράς κρυπτονομισμάτων είχε εκτοξευθεί σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, στα 835,69 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Coinmarketcap.com, για να υποχωρήσει χθες στα 278,53 δισ. δολάρια, έχοντας απολέσει συνολικά 557,1 δισ. δολάρια.
Η κατρακύλα του bitcoin συμπαρέσυρε και τα υπόλοιπα ψηφιακά νομίσματα, με το ethereum -το δεύτερο μεγαλύτερο- να κάνει βουτιά πάνω από 11%, ενώ το ripple υποχωρούσε κατά 7%.
Έπειτα από τα εντυπωσιακά κέρδη και ιστορικά ρεκόρ της προηγούμενης χρονιάς, οι τιμές των ψηφιακών νομισμάτων δυσκολεύονται φέτος να διατηρήσουν τα κέρδη τους, ενώ ταυτόχρονα οι ρυθμιστικές αρχές ανά τον κόσμο εντείνουν τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι επενδύσεις σε εικονικά νομίσματα.
Το bitcoin καταγράφει απώλειες πάνω από 60% από τα ιστορικά υψηλά, πολύ κοντά στα 20.000 δολάρια που είχε αγγίξει στα μέσα Δεκεμβρίου και έκτοτε η κεφαλαιοποίησή του έχει μειωθεί πάνω από 200 δισ. δολάρια.
Σε υψηλή συσχέτιση με τις ξένες αγορές το Χ.Α.
Απέφυγε τελικά τα χειρότερα χθες το ελληνικό Χρηματιστήριο, επιστρέφοντας από τα κλονισμένα σημεία στήριξης κοντά στις 810 μονάδες. Οι εισαγόμενες πιέσεις κυρίως από την Αμερική, η οποία βρέθηκε στη δίνη των ρευστοποιήσεων εν μέσω έντονης μεταβλητότητας, οδήγησαν σε σημαντικές πιέσεις στον τραπεζικό κλάδο, ο οποίος επηρέασε αρνητικά και το σύνολο της αγοράς. Μάλιστα, ο κλαδικός δείκτης των τραπεζών παρουσίασε συνολικές αθροιστικές απώλειες 4,54%, ενώ ο Γενικός Δείκτης συμπλήρωσε και τρίτη συνεχόμενη πτωτική συνεδρίαση, με συνολικές απώλειες 5,37%, ενώ στο ίδιο διάστημα η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. μειώθηκε κατά 2,5 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα, όπως σημειώνεται από αναλυτές οι απώλειες στις παγκόσμιες αγορές, που προκλήθηκαν από την άνοδο των επιτοκίων στα ομόλογα, τις υπεραγορασμένες ξένες μετοχές μετά το οκταετές ράλι τους, την τιμή του πετρελαίου και το τέλος του January effect, έπληξαν και τον Γενικό Δείκτη. Ευτυχώς η έναρξη των συναλλαγών στη Wall Street διαφοροποίησε αρκετά το κλίμα και πλέον μένει να αποκρυσταλλωθεί η τάση στις επικείμενες συνεδριάσεις.
Σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις κύκλων της αγοράς, η βραχυπρόθεσμη πορεία του ελληνικού Χρηματιστηρίου θα παραμείνει σε υψηλή συσχέτιση με τις διεθνείς αγορές και ακολουθώντας την τάση των βασικότερων ευρωπαϊκών αγορών. Για όσο διατηρείται η νευρικότητα στις διεθνείς αγορές, δεν μπορεί να διευκρινιστεί και να υπάρχει ορατότητα για κάποιες σίγουρες τοποθετήσεις και αυτό είναι που μπορεί να φρενάρει τους επενδυτές.
Η αντιστροφή του κλίματος από τα χαμηλά επίπεδα κοντά στις 810 μονάδες αποτελεί θετικό στοιχείο που προϊδεάζει για μια καλύτερη πορεία τις επόμενες μέρες, καθώς χθες φάνηκε ότι πολλές σημαντικές μετοχές είχαν καλή «συμπεριφορά», σημειώνει ο κ. Κωστής Μονογιός, υπεύθυνος Ανάλυσης της Λέων Δεπόλας ΑΧΕΠΕΥ. Σε γενικές γραμμές, η υποχώρηση του Χρηματιστηρίου λόγω του κακού κλίματος στις ξένες αγορές δεν προβληματίζει έντονα και λογικά θα υπάρξει καλύτερη πορεία στη συνέχεια. Η αγορά έδειξε ότι έχει αντανακλαστικά κι αυτό γιατί δεν έχει αλλάξει κάτι όσον αφορά το θετικό σενάριο ανάκαμψης της Ελλάδας. Τα θετικά στοιχεία εξακολουθούν να είναι η επικείμενη έξοδος της Ελλάδας στις αγορές, η οποία μπορεί να αναβλήθηκε αλλά αναμένεται να γίνει, τα stress tests, τα οποία δεν θα έχουν τόσο ακραίες παραδοχές, και φυσικά η όποια περαιτέρω ανάκαμψη έναντι της εκτιμωμένης στην ελληνική οικονομία. Σχετικά με το εξωτερικό, ο κ. Μονογιός επισημαίνει ότι ήταν λογική μια διόρθωση τόσο έντονη, καθώς οι τιμές έφτασαν σε επίπεδα τα οποία είχαν προεξοφληθεί για πολύ αργότερα.
Με μια όχι και τόσο αισιόδοξη τοποθέτηση, ο κ. Δημήτρης Τζάνας, διευθυντής επενδύσεων της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ, σημειώνει ότι η μεταβλητότητα στο εξωτερικό κρατά σε ομηρία και το ελληνικό χρηματιστήριο. Κι αυτό συμβαίνει σε μία στιγμή που η χώρα ετοιμαζόταν να βγει στις αγορές. Ενώ λοιπόν η συζήτηση ήταν για ένα καλό επιτόκιο, τώρα στρέφεται στο αν θα είναι εφικτό το συνολικό εγχείρημα της εξόδου. Πολλά εξαρτώνται από την πορεία των ξένων αγορών, οι οποίες και αναμένουν τις ανακοινώσεις του κεντρικού τραπεζίτη στην Αμερική. Μέχρι τότε, πολύ πιθανό να διατηρείται και η μεταβλητότητα, καθώς οι αγορές βρέθηκαν και σε ιστορικά υψηλά. Επίσης, και το ευνοϊκό στοιχείο για το ελληνικό Χρηματιστήριο, που είναι το θετικό σενάριο για την ελληνική οικονομία, δείχνει να έχει ελαφρά ξεθωριάσει το τελευταίο διάστημα.
