Από την έντυπη έκδοση
Της απεσταλμένης μας
Έφης Τριήρη
[email protected]
Το Παρίσι είναι γνωστό ως Πόλη του Φωτός. Η λάμψη του όμως αντανακλάται και στο πεδίο της επιχειρηματικότητας, κερδίζοντας το 2017 τον τίτλο της πιο καινοτόμου πρωτεύουσας της Ευρώπης για τη στρατηγική καινοτομίας της.
Η Γαλλία έχει οργανώσει και προωθεί συστηματικά την καινοτομία, αλλάζοντας τη νοοτροπία και τον τρόπο σκέψης του κρατικού μηχανισμού, με στόχο την «εξαγωγή» της τεχνογνωσίας της αλλά και την ανάδειξη πρωτοποριακών ιδεών που προέρχονται από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Έχει απλοποιήσει τη νομοθεσία, καθιστώντας ευκολότερο για τους ταλαντούχους ανθρώπους να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους, στηρίζει τις νεοφυείς επιχειρήσεις με ρευστότητα και ενθαρρύνει τη δημιουργία ανταγωνιστικών επιχειρήσεων, με απώτερο στόχο να καταστήσει την Ευρωζώνη ελκυστική για το επιχειρείν. Όλα αυτά έχουν θέσει τις βάσεις για την ανάδειξη της Γαλλίας σε κέντρο startups της Ευρώπης, με τη δημιουργία μιας νέας Silicon Valley στο Παρίσι.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έδωσε νέα ώθηση σε όλη αυτή την προσπάθεια, αντιλαμβανόμενος ότι με την καινοτομία μπορεί να πρωτοστατήσει στις ραγδαίες εξελίξεις και να φέρει τη Γαλλία στο επίκεντρο του παγκόσμιου επιχειρηματικού γίγνεσθαι. Το μήνυμα που στέλνει είναι ότι «πρέπει να προσπαθήσουμε για να βρούμε τη χαμένη εμπιστοσύνη στον εαυτό μας» και φυσικά ότι «έχουμε δικαίωμα στο λάθος, γιατί έτσι μπορούμε να μάθουμε καλύτερα».
Για τον λόγο αυτό η γαλλική πρεσβεία στην Αθήνα κάλεσε στο Παρίσι δημοσιογράφους από τον έντυπο Τύπο, με συμμετοχή και της «Ναυτεμπορικής», για να αναδείξει το εύρος και την προοπτική της καινοτομίας αλλά και για να παρουσιάσει τον μηχανισμό προώθησης νεωτεριστικών ιδεών μέσα από ένα πλέγμα επιχειρηματικότητας, που ωθεί τις γαλλικές, και όχι μόνο, επιχειρήσεις να αλλάξουν τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης. Έπειτα από σειρά επισκέψεων σε επιχειρήσεις και φορείς που ασχολούνται με την καινοτομία, ήρθαμε σε επαφή με διαφορετικούς κλάδους, χρηματοοικονομικών, εκπαίδευσης, πολιτισμού και γαστρονομίας, που κάλλιστα θα μπορούσαν, σε συνεργασία με τη Γαλλία, να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης ως εκκολαπτήριο νέων ιδεών και για την Ελλάδα. Άλλωστε, ήδη η καινοτομία αποτελεί από το 2016 το νέο κεφάλαιο συνεργασίας Γαλλίας - Ελλάδας μέσω του προγράμματος Mazinnov (καινοτομούμε μαζί), με το οποίο άρχισε να γίνεται ανταλλαγή απόψεων μεταξύ Γάλλων και Ελλήνων που καινοτομούν.
BPIFrance: Δημόσια αναπτυξιακή τράπεζα
Η BPIFrance είναι ο κύριος φορέας για τη χρηματοδότηση καινοτόμων και νεοφυών επιχειρήσεων στη Γαλλία. Ιδρύθηκε επί προεδρίας Φρανσουά Ολάντ στα τέλη του 2013, με πρόταση του Εμανουέλ Μακρόν, κορυφαίου τότε οικονομικού του συμβούλου.
«Έργο της είναι να χρηματοδοτεί καινοτομίες, όταν οι κανονικές τράπεζες δεν δίδουν χρήματα γιατί δεν θέλουν να αναλάβουν το ρίσκο, και εργάζεται με όλα τα μεγέθη των επιχειρήσεων» μας είπε η Ιζαμπέλ Μπεμπάρ, επικεφαλής του Τμήματος Διεθνών Υποθέσεων της τράπεζας. Μόνο το 2016 η BPIFrance χρηματοδότησε περισσότερες από 74.000 επιχειρήσεις μέσω δανείων, τραπεζικών εγγυήσεων και επενδύσεων σε startups, συνολικής αξίας 24,4 δισ. ευρώ.
Η τράπεζα διαθέτει ειδική ομάδα που αναλύει την τεχνολογία, την καινοτομία και κάθε επενδυτικό σχέδιο και παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες και τεχνογνωσία σε επιχειρήσεις. Στόχος της είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας μέσω ερευνητικών κέντρων και σε αυτό ακριβώς επενδύει. Ο πρόεδρος της BPIFrance Νικολά Ντιφού συνόδευσε τον Εμανουέλ Μακρόν κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις αρχές Σεπτεμβρίου, δεδομένου ότι η τράπεζα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο σχέδιο δημιουργίας Αναπτυξιακής Τράπεζας στην Ελλάδα και ευελπιστεί να αναπτύξει συνεργασία με ελληνικές επιχειρήσεις.
Η FaMoCo (Fast Moving Company), η οποία δημιουργεί συστήματα επικύρωσης ψηφιακών συναλλαγών με πολύ ασφαλή και ευέλικτο τρόπο, είναι μια επιχείρηση που συστήθηκε μέσω χρηματοδότησης από την BPIFrance. Σε διαγωνισμό του ΟΗΕ για την ψηφιοποίηση των κουπονιών τροφίμων που διανέμονται στο πλαίσιο προγραμμάτων ανθρωπιστικής βοήθειας, η FaMoCo επικράτησε του αμερικανικού κολοσσού MasterCard, όπως μας είπε ο πρόεδρός της Λιονέλ Μπαραμπά, τονίζοντας ότι αυτό έγινε χάρη στη στήριξη που είχε από την BPIFrance.
Kiss Kiss Bank Bank: Συμμετοχική χρηματοδότηση
Ιδρύθηκε το 2007 από τρεις νέους Γάλλους που εργάζονταν στον χώρο της μουσικής, ως πλατφόρμα συμμετοχικής μικροχρηματοδότησης καλλιτεχνικών προγραμμάτων, με σκοπό να βοηθήσει τους δημιουργούς να συγκεντρώσουν χρήματα για να υλοποιήσουν τις ιδέες τους. Στα χρόνια που ακολούθησαν η Kiss Kiss Bank Bank εξελίχθηκε στη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία crowdfunding στην Ευρώπη και στην πέμπτη μεγαλύτερη στον κόσμο (το crowdfunding είναι ένα σύστημα που επιτρέπει στο ευρύ κοινό να υποστηρίξει οικονομικά και συλλογικά μία ιδέα ή ένα έργο. Ο ενδιαφερόμενος δηλαδή που θέλει να υλοποιήσει μία ιδέα απευθύνεται στο σύστημα αυτό για να συγκεντρώσει το αναγκαίο ποσό μέσω συλλογικής μικροχρηματοδότησης).
Εκτός από την παραπάνω πλατφόρμα χρηματοδότησης, η Kiss Kiss Bank Bank ανέπτυξε δύο ακόμη πλατφόρμες: τη HelloMerci, που χορηγεί άτοκα μικροδάνεια για προσωπικά κυρίως projects, και τη Lendopolis, που χρηματοδοτεί με έντοκα δάνεια επιχειρήσεις υψηλού κινδύνου -με το κόστος δανεισμού να είναι λίγο υψηλότερο των τραπεζών- αντλώντας πάντα κεφάλαια από το ευρύ κοινό. Ξεκινώντας με πολύ μικρό κεφάλαιο, η Kiss Kiss Bank Bank έχει φθάσει σήμερα να χρηματοδοτεί 29.000 projects αξίας 91 εκατ. ευρώ, όπως ανέφερε ο Αντριάν Ομόν, εκ των συνιδρυτών της. Σε αυτή την πλατφόρμα απευθύνονται όσοι επιχειρούν (ιδιώτες, συνεταιρισμοί, τοπική αυτοδιοίκηση κ.ά.) ώστε να χρηματοδοτήσουν πιο εύκολα το εγχείρημά τους. Τον Ιούνιο του 2017 εξαγοράστηκε από την Banque Postale (Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο Γαλλίας), με το κράτος να είναι πλέον ο κύριος μέτοχος.
Εcole 42: Ελεύθερη μάθηση
Το όνομά της είναι συμβολικό και παραπέμπει στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Γυρίζοντας με οτοστόπ τον Γαλαξία», όπου ο αριθμός 42 είναι η υπέρτατη απάντηση στο ερώτημα του νοήματος της Ζωής, του Σύμπαντος και των Πάντων. Από το 2013 που τέθηκε σε λειτουργία, η πρωτοποριακή σχολή υπολογιστών Ecole 42 στο Παρίσι άλλαξε τις παραδοσιακές μεθόδους της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, αναδεικνύοντας τις δεξιότητες του μαθητή με νέους παιδαγωγικούς τρόπους.
Με χρηματοδότη τον Ξαβιέ Νιλ, ιδρυτή τής Free, τρίτου μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού ομίλου της Γαλλίας, το Ecole 42 δίνει τη δυνατότητα σε νέους να σπουδάζουν πληροφορική χωρίς την παρουσία καθηγητών, χωρίς βιβλία και χωρίς δίδακτρα. Η σχολή είναι ανοικτή 24 ώρες το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα και μπορούν να φοιτήσουν άτομα ηλικίας από 18 έως 30 ετών, όπως εξηγεί ο Νικολά Σαντιράκ, ένας από τους ιδρυτές της.
Η σχολή βασίζεται στο λεγόμενο peer to peer learning, δηλ. στη μάθηση των σπουδαστών μεταξύ τους, καθώς και στη μάθηση που στηρίζεται σε projects. Η φιλοσοφία της είναι ότι πρέπει να βρεις λύση σε ένα πρόβλημα, πρεσβεύοντας ότι η στείρα μάθηση δεν είναι εποικοδομητική -ενίοτε, δε, μπορεί να αποβεί και επικίνδυνη- εάν δεν αναπτύξεις άλλα στοιχεία, όπως η δημιουργικότητα, η συνεργασία, η πρωτοβουλία κα άλλες προσωπικές δεξιότητες. Η διαδικασία επιλογής των μαθητών είναι πολύ αυστηρή. Υπάρχουν χιλιάδες υποψήφιοι κάθε χρόνο, όμως η σχολή θα πάρει τελικά 900, αφού πρώτα ελεγχθούν οι γνωσιακές τους ικανότητες και οι ψυχικές τους δυνάμεις. Αρχικά επιλέγει τους 3.000 καλύτερους για τέσσερις εβδομάδες, οι οποίοι περνούν από διάφορες δοκιμασίες, για να γίνει εν συνεχεία η τελική επιλογή. Έχουν πάρει πτυχίο περί τους 10.000 μαθητές, πολλοί εκ των οποίων έχουν συστήσει επιχειρήσεις.
Iconem: «Αποθηκεύοντας» το παρελθόν
Δημιουργήθηκε το 2013 από μια ομάδα 12 ειδικών που μετακινούνται σε 21 χώρες, με αντικείμενο την τρισδιάστατη ψηφιοποίηση αρχαιολογικών μνημείων. Εν συνεχεία, η εταιρεία επεξεργάζεται με λογισμικό το υλικό που συγκεντρώνει, σε συνεργασία με αρχιτέκτονες και αρχαιολόγους.
Τέτοιου είδους εργασίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί σε Συρία, Ιράκ, Ιράν, όπου τα μνημεία απειλούνται από τις ένοπλες συρράξεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Παλμύρα, όπου η ομάδα μετά την επίθεση στους αρχαιολογικούς χώρους το 2015-16 αναδημιούργησε τρισδιάστατα αντίγραφα βάσει 40.000 εικόνων.
Το ενδιαφέρον της Iconem εκδηλώνεται και στην Ελλάδα, όπου το 2016 ανέλαβε ένα project στη Δήλο σε συνεργασία με τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, σκανάροντας ολόκληρο το νησί, με σκοπό την ψηφιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου. Έγινε ένα ψηφιακό αντίγραφο όλου του νησιού μέσα σε μία εβδομάδα, με πέντε εκατοστά ακρίβεια στα σημεία που δεν υπάρχουν ερείπια και δύο εκατοστά στα σημεία που υπάρχουν. Προσεχώς θα αρχίσει ένα project στους Δελφούς, σε συνεργασία με τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή.
Η Iconem έχει πραγματοποιήσει και ψηφιακές εκθέσεις, όπως στο Grand Palais του Παρισιού το 2016 και στο Τορόντο το 2017, με ψηφιακά προϊόντα που επιτρέπουν στο κοινό να γνωρίσει τα μνημεία.
Το έργο της Iconem βοηθά σημαντικά τους επιστήμονες στη μελέτη των αρχαιολογικών χώρων και στη λήψη των αποφάσεών τους, αφού η τεχνολογία μπορεί να ανασυστήσει ολοκληρωτικά ένα μνημείο, συμβάλλει στον ανασχεδιασμό λίθων, σκανάρει τη βλάστηση και μπορεί να ανακαλύψει ερείπια.
Με βάση όλα αυτά που μάθαμε, επιστρέφοντας στην Αθήνα, η σκέψη μου γυρίζει στο πώς οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να σπεύσουν και να προλάβουν τις εξελίξεις ξαναβρίσκοντας, με όχημα την καινοτομία, τη θέση που τους αξίζει. Και φυσικά οι Έλληνες θα μπορούσαν να πρωτοστατήσουν, δημιουργώντας π.χ. ένα Ecole 42 ή μία REcyclerie σε έναν ξεχασμένο σταθμό τρένου ή κάποιες πλατφόρμες χρηματοδότησης φρέσκων ιδεών. Κάποιοι φαντάζομαι και ελπίζω να αγκαλιάσουν την καινοτομία με βάση τις δυνατότητες που προσφέρει η Γαλλία.
Η ευκαιρία υπάρχει...
Lab: Το εργαστήρι της ψηφιακής μεταμόρφωσης
Ο Τιερί Μπεντουάν ανέλαβε τον πρωτοποριακό ρόλο του Chief Digital Officer (CDO - γενικός διευθυντής Ψηφιακών Υπηρεσιών) στο Lab.
Στην ψηφιακή μεταμόρφωση της Γαλλίας έχει συμβάλει αποφασιστικά και η κεντρική τράπεζα της Γαλλίας με τη δημιουργία του Lab, κάτι άκρως πρωτοποριακό, εφόσον δεν συναντάται σε καμία άλλη κεντρική τράπεζα του πλανήτη. Η πρωτοβουλία ανήκει στον διοικητή της γαλλικής κεντρικής τράπεζας Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, ο οποίος εντόπισε στο πρόσωπο του Τιερί Μπεντουάν τον άνθρωπο που ήξερε καλά τεχνολογία και ψηφιοποίηση. Έτσι λοιπόν ο Τιερί Μπεντουάν ανέλαβε τον πρωτοποριακό ρόλο του Chief Digital Officer (CDO - γενικός διευθυντής Ψηφιακών Υπηρεσιών), που δεν υπάρχει σε κανένα άλλο μέρος του πλανήτη, ανοίγοντας νέους δρόμους στην εξέλιξη της τεχνολογίας.
Το Lab δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 2017 και χρησιμοποιεί το blockchain (τεχνολογία στην οποία στηρίζονται τα κρυπτονομίσματα, όπως το bitcoin): Φτιάχτηκε ένα πρωτότυπο ειδικά για τις τράπεζες και εν συνεχεία αναπτύχθηκε μία εφαρμογή που τέθηκε σε ισχύ από τον Δεκέμβριο του 2017 από την κεντρική τράπεζα της Γαλλίας. «Η πλατφόρμα αυτή βοηθά στο να μοιραστούμε την πληροφορία και να την διαδώσουμε σε άλλους φορείς» λέει ο κ. Μπεντουάν.
Η καινοτομία αυτή, σύμφωνα με τον ίδιο, προετοιμάζει και διευκολύνει την εξέλιξη των επαγγελμάτων μέσα στα νέα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, αλλάζοντας τη νοοτροπία και απλοποιώντας τις εργασίες. Το Lab είναι ανοικτό σε εξωτερικούς εταίρους, πανεπιστήμια, startups και άλλα εργαστήρια, δίδοντας τη δυνατότητα ενσωμάτωσης όλων των νέων τεχνολογιών.
Στην τελευταία εκδήλωση Mazinnov, οι Γάλλοι παρουσίασαν το Lab και συναντήθηκαν με ελληνικές startups στον χρηματοοικονομικό χώρο. Υπάρχει συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος, πραγματοποιούνται τακτικές συναντήσεις για ανταλλαγή πληροφοριών, χωρίς όμως να έχουν κάνει από κοινού κάποιο πειραματικό project.
O πολυχώρος Gaite Lyrique
Θέατρο από το 1864, που από το 2011 μετατράπηκε σε χώρο καινοτομίας, σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας και ψυχαγωγίας. Είναι χώρος πειραματισμού, εκμάθησης και ανάλυσης των σχέσεων του ανθρώπου με την τεχνολογία. Διαθέτει εκθεσιακό χώρο με τρισδιάστατα έργα, στούντιο για καλλιτέχνες και αίθουσα θεάτρου με ειδική τεχνολογία. Στον χώρο γίνονται διαλέξεις, ενώ στον πρώτο όροφο υπάρχει αίθουσα με οθόνες, όπου μπορούν να έρθουν παιδιά και ενήλικες να παίξουν video games, με πρωταγωνιστή έναν ήρωα με υπερφυσικό χαρακτήρα. Στο α’ εξάμηνο του 2017 πέρασαν 90.000 επισκέπτες.
Schoolab: «Eπωαστήρας» ιδεών
Επιταχυντής καινοτόμων σχεδίων νεοφυών αλλά και άλλων εταιρειών, που λειτουργεί εδώ και 12 έτη. Υποστηρίζει περισσότερους από 1.000 φοιτητές και επιχειρηματίες κάθε χρόνο, βοηθώντας τους να αναπτύσσουν γρήγορα νέες ιδέες με επιστημονικό τρόπο. Μετά τη βασική εκπαίδευση, οι μαθητές δουλεύουν επί 6 μήνες σε προγράμματα επιχειρήσεων, ακολουθώντας τρία στάδια εργασίας: παρατήρηση για ένα διάστημα τεσσάρων εβδομάδων, επιλογή πιθανών λύσεων και πρακτική δοκιμή ώστε να διαπιστωθεί εάν η ιδέα είναι λειτουργική. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ένα project που αναπτύχθηκε επιτυχώς στο Schoolab για λογαριασμό της McDonald’s: σακούλα που στο κάτω μέρος έχει συγκεκριμένες βάσεις για την τοποθέτηση του αντίστοιχου προϊόντος της.
Κέντρο γαστρονομίας CFIC: Η επιστήμη της κουζίνας του μέλλοντος
Έδρα πανεπιστημιακή (Πανεπιστημίου του Orsay) που συνδυάζει την τεχνογνωσία με την ακαδημαϊκή μελέτη, σε μια αλληλεπίδραση επιστήμης και κουζίνας. Προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα «πώς θα είναι η κουζίνα του 2050;», δεδομένου ότι ο πληθυσμός της Γης θα έχει αυξηθεί στα 9 δισεκατομμύρια και η μελλοντική κουζίνα θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες. Ο φυσικο-χημικός Ραφαέλ Ομόν, που συνεργάζεται με τον μεγάλο σεφ Τιερί Μαρξ, μας έδειξε εμπράκτως ότι η κουζίνα μπορεί να παραμείνει τέχνη χρησιμοποιώντας την επιστήμη, η οποία μπορεί να μας οδηγήσει σε μεγαλύτερη ακρίβεια, να μας βοηθήσει να αναλύσουμε την ύλη και να κατανοήσουμε εντέλει το προϊόν. Για παράδειγμα, μας λέει ότι η τέλεια θερμοκρασία για το βράσιμο του αυγού είναι οι 60 βαθμοί. Εάν ένα προϊόν ψήνεται στη σωστή θερμοκρασία διατηρούνται οι θρεπτικές αξίες. «Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να πειραματιζόμαστε με τη διαδικασία της παρασκευής των τροφών, για να μπορέσουμε να καινοτομήσουμε. Και αυτό ακριβώς κάνουν στο εργαστήρι, ψάχνουν, χωρίς να ξέρουν τι ψάχνουν, ρωτώντας τι είναι χρήσιμο και τι όχι» μας είπε ο κ. Ομόν.
REcyclerie: Αστική Φάρμα
Αστική φάρμα με εστιατόριο, καφέ, χώρο συναντήσεων και εκδηλώσεων που προωθεί την ιδέα της αειφόρου ανάπτυξης και της οικολογίας.
Στεγασμένος σε έναν παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό του Παρισιού, ο καινοτόμος αυτός χώρος προσπαθεί να αλλάξει τη νοοτροπία των ανθρώπων στον τρόπο χρησιμοποίησης των παλαιών αντικειμένων και στην ανακύκλωση, δείχνοντάς τους έμπρακτα πώς μπορούν να γίνουν πιο δημιουργικοί. Το εστιατόριο λειτουργεί με τα προϊόντα της φάρμας, ευαισθητοποιώντας το κοινό σε μια πιο υπεύθυνη και καλύτερη διατροφή και δείχνοντάς του ότι είναι εφικτή η παραγωγή κηπευτικών και μέσα στην πόλη. Η φάρμα ασχολείται και με τη μελισσουργία, με το μέλι της να βραβεύεται το 2016 ως το δεύτερο καλύτερο στον κόσμο στο Διεθνές Σαλόνι Μελισσουργίας.
Οι γύρω κάτοικοι και τα μέλη της φάρμας μπορούν να φέρνουν οργανικά απόβλητα και να τα μετατρέπουν σε κομπόστ, που χρησιμοποιείται ως λίπασμα.
