Από την έντυπη έκδοση
Συνέντευξη στη Δανάη Αλεξάκη
[email protected]
Σε συνέντευξή του στη «Ν», ο κ. Ζωούλλης Μηνά υποστηρίζει ότι «οι προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας είναι ίσως οι μεγαλύτερες σε σχέση με οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα αντίστοιχου μεγέθους», υπογραμμίζοντας πάντως πως πρέπει να γίνουν τομές που θα απελευθερώσουν τις παραγωγικές δυνατότητες του τόπου. Ο «σπόρος» για να ανθίσει η ανάπτυξη στην Ελλάδα, σύμφωνα με το κ. Μηνά, βρίσκεται στις μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες και θα πρέπει να υποστηριχθούν, ενώ ο ίδιος θεωρεί αναγκαίο να αλλάξει η γενικότερη αντίληψη για τη χώρα, καθώς όπως χαρακτηριστικά τονίζει «η ουσία είναι να προσπαθούμε να βρίσκουμε λύσεις ωφέλιμες για όλους, αντί να εστιάζουμε μόνιμα σε αυτά που δεν μπορούν να γίνουν».
Κύριε Μηνά, η εξαετής θητεία σας ως διευθύνων σύμβουλος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας ολοκληρώνεται σύντομα, με την ανάληψη, από τη νέα χρονιά, των νέων καθηκόντων σας στη Σλοβενία. Θα ήθελα να μου πείτε, τι feedback θα πάρετε μαζί στις αποσκευές σας από την εμπειρία να βρίσκεστε στο τιμόνι του μεγαλύτερου παίκτη της εγχώριας αγοράς μπίρας, σε μια ιδιαιτέρως προκλητική και ασταθή περίοδο για την ελληνική οικονομία.
«Καταρχήν θα ήθελα να πω ότι ήταν τιμή μου να ηγούμαι μιας τέτοιας εταιρείας. Κλείνω αυτόν τον κύκλο πλούσιος σε εμπειρίες και συναισθήματα και μεγάλο σεβασμό για το πώς μπορεί μια ομάδα δυνατή να αντεπεξέλθει ακόμα και στις πιο δύσκολες καταστάσεις.
Από το 2012, που ανέλαβα το τιμόνι της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, είναι γεγονός ότι ζήσαμε χρόνια δύσκολα για την ελληνική οικονομία και κατ’ επέκταση για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα. H Ελλάδα δεν έζησε απλώς μια κρίση, αλλά ουσιαστικά χρειάστηκε να αναδιαμορφώσει την οικονομία της. Υπήρξαν σημαντικές προκλήσεις προερχόμενες από το γενικότερο περιβάλλον, αλλά και ορισμένες που αφορούσαν συγκεκριμένα τον κλάδο της μπίρας - ειδικότερα στο θέμα της φορολογίας, η οποία στην κατηγορία μας αυξήθηκε κατά περισσότερο του 300% από το 2010.
Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό το να έρθουν πιο κοντά οι επιχειρήσεις, το κράτος και το εργατικό δυναμικό της χώρας. Να βρουν τα σημεία που τους ενώνουν και να αναζητήσουν από κοινού λύσεις για τα προβλήματα.
Στο περιβάλλον αυτό, η δική μας ανταπόκριση βασίστηκε στο τρίπτυχο καινοτομία, επιμονή και εξωστρέφεια. Η εξωστρέφεια έχει τόσο την επιχειρηματική διάσταση, δηλαδή το κομμάτι των εξαγωγών, όσο και την επικοινωνιακή διάσταση. Η κρίση είναι μια πρόκληση για μεγαλύτερη επικοινωνία, ώστε να αυξάνεται η αξιοπιστία και να βρίσκονται από κοινού λύσεις. Η επιμονή είναι η προσήλωση στον στόχο, ώστε να υπάρχει πάντα μια δυνατή πυξίδα. Η καινοτομία είναι η συνεχής προσπάθεια να ανακαλύψεις ξανά τον εαυτό σου, ακόμα και μέσα σε μεταβαλλόμενες συνθήκες. Εμείς αυτά τα χρόνια δημιουργήσαμε νέες κατηγορίες και νέα προϊόντα, καταφέρνοντας να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας και την ανταγωνιστικότητά μας. Αξίζει μόνο να αναφέρω ότι στα χρόνια αυτά διευρύναμε το χαρτοφυλάκιό μας με 15 νέα προϊόντα, που έχτισαν την κατηγορία του low/no alcohol, την πρώτη ελληνική ετικέτα μηλίτη, ενώ φέραμε ξανά στην αγορά την μπίρα του πρώτου πτυχιούχου Έλληνα ζυθοποιού, τη ΜΑΜΟΣ, σε συνεργασία με την ίδια την οικογένεια Μάμου. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά παίρνω μαζί μου από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία. Είναι εξάλλου αυτά που μας καθοδήγησαν στην εταιρεία όλα αυτά τα χρόνια, τόσο εμένα και την ομάδα μου όσο και όλους τους εργαζόμενούς μας, οι οποίοι είναι η μεγαλύτερη κινητήριος δύναμη, σε δύσκολους αλλά και εύκολους καιρούς».
Πιστεύετε ότι είμαστε κοντά στις μέρες ανάκαμψης της εγχώριας οικονομίας;
«Επιλέγω να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο, είμαι αισιόδοξος άνθρωπος από τη φύση μου. Από την ώρα που ήρθα στην Ελλάδα πίστευα ότι είμαστε κοντά στην ανάκαμψη. Ναι, πιστεύω ότι η προσπάθεια τόσων ετών δείχνει, πλέον, να αποφέρει καρπούς. Τα βασικά οικονομικά μεγέθη συγκλίνουν στο ότι σταδιακά περνάμε σε μια περίοδο ανάκαμψης, ενώ διαφαίνεται και μια “αρχική” βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό αυτές οι ενδείξεις να αντιστοιχούν σε βιώσιμες λύσεις, που θα μπορέσουν να έχουν διάρκεια και αποτέλεσμα μακροχρόνια. Σε αυτό το σημείο, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό το να έρθουν πιο κοντά οι επιχειρήσεις, το κράτος και το εργατικό δυναμικό της χώρας. Να βρουν τα σημεία που τους ενώνουν και να αναζητήσουν από κοινού λύσεις για τα προβλήματα».
Δηλαδή εκτιμάτε ότι η χώρα είναι σε θέση να μετατρέψει το κλίμα από GRexit σε GRinvest;
«Οι προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας είναι νομίζω τεράστιες, ίσως οι μεγαλύτερες για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα αυτού του μεγέθους σήμερα. Παράλληλα, έχω μεγάλη πίστη στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας. Οι Έλληνες διαθέτουμε πάθος και δημιουργικότητα, είμαστε άνθρωποι που δεν φοβούνται τη δουλειά. Αν κάτι με κάνει αισιόδοξο είναι να βλέπω νέους ανθρώπους να καινοτομούν, δημιουργώντας όλη αυτήν την κοινότητα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας που στηρίζουμε με τη Heineken εδώ και χρόνια μέσα από το Orange Grove.
Για να ανθήσει όμως η υγιής επιχειρηματικότητα συνολικά, είναι αναγκαίο να αλλάξει η γενικότερη αντίληψη στη χώρα καθώς επίσης να γίνουν οι απαραίτητες τομές που θα απελευθερώσουν τις παραγωγικές δυνατότητες του τόπου. Σε όλον τον κόσμο βλέπουμε πως η ανάπτυξη δημιουργείται με την υποστήριξη μικρών και ευέλικτων επιχειρήσεων. Αυτό, παρότι θα μπορούσε να έχει πολύ καλή εφαρμογή στην Ελλάδα, μια οικονομία όπου πλειοψηφούν οι μικρές επιχειρήσεις, βλέπουμε ότι δεν προχωράει με τους ρυθμούς που θα μπορούσε, καθώς το θεσμικό πλαίσιο είναι σε πολλές περιπτώσεις απαρχαιωμένο και θέτει αναίτια εμπόδια στο επιχειρείν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για εμάς ήταν η απαγόρευση χρήσης φρούτων στην παραγωγή παρεμφερών προς την μπίρα προϊόντων, όπως ο μηλίτης, σε ζυθοποιεία, βάσει Βασιλικού Διατάγματος του 1922. Έπειτα από συντεταγμένες προσπάθειες τεσσάρων ετών στο πλαίσιο της Ένωσης Ελλήνων Ζυθοποιών, φάνηκε ότι προχωράμε σε μια αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου, η οποία όμως και πάλι δυστυχώς βρίσκει εμπόδια στον κρατικό μηχανισμό. Η ουσία εδώ είναι να προσπαθούμε να βρίσκουμε λύσεις ωφέλιμες για όλους, αντί να εστιάζουμε μόνιμα σε αυτά που δεν μπορούν να γίνουν».
Τελευταία, σειρά από deals λαμβάνουν χώρα στον κλάδο τροφίμων - ποτών, καθώς και στο λιανεμπόριο. Εκτιμάτε ότι τέτοιες κινήσεις αποτελούν στρατηγικές επιλογές ανάπτυξης ή λύσεις ανάγκης;
«Θα έλεγα και τα δύο. Όπως σας είπα και νωρίτερα, στην Ελλάδα έγινε μια πλήρης αναθεώρηση των μεγεθών της οικονομίας. Έτσι, πολλοί κλάδοι αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν με τη σειρά τους το μέγεθος αλλά και τη λειτουργία τους, προκειμένου να είναι βιώσιμοι στις νέες συνθήκες της οικονομίας. Υπό αυτή την έννοια, θα μπορούσαμε να πούμε πως τέτοιες κινήσεις αποτελούν λύσεις ανάγκης για την επιβίωση των συγκεκριμένων επιχειρήσεων, όμως σε έναν μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα πιστεύω πως θα αποδειχθούν ως σωστές στρατηγικές επιλογές, που θα μπορέσουν να φέρουν την ανάπτυξη του κλάδου σε πιο στέρεες βάσεις σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό βεβαίως θα εξαρτηθεί από το ποια θα είναι η τελική μορφή αυτών των σχημάτων, ώστε να μπορεί να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους στο μέλλον».
Σε λίγες μέρες κλείνει το 2017. Πώς κινήθηκε η αγορά φέτος; Και σε τι επίπεδα βλέπετε να διαμορφώνονται οι πωλήσεις της Αθηναϊκής;
«Με δεδομένο τον διπλασιασμό του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα μισά του 2016, η εικόνα του περσινού πρώτου εξαμήνου ήταν εντελώς διαφορετική από αυτή του δεύτερου. Το ίδιο βλέπουμε και στη φετινή χρονιά. Έτσι, ενώ τα συγκριτικά αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου του 2017 έδειχναν μια σημαντική πτώση της αγοράς σε σχέση με το 2016, η εικόνα αυτή “διορθώθηκε” στο δεύτερο μισό της χρονιάς. Αυτήν τη στιγμή υπολογίζουμε ότι η αγορά συνολικά θα κλείσει με μια μικρή υποχώρηση της κατανάλωσης, της τάξης του -4%, η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της φορολογίας. Σε σχέση με την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, δυστυχώς βρισκόμαστε σε Silent Period ως όμιλος και δεν μπορώ να σας δώσω νούμερα. Μπορώ, όμως, να σας πω ότι είμαστε ικανοποιημένοι με την πορεία της χρονιάς».
Παρά το έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον στην εγχώρια αγορά μπίρας, η κατανάλωση παραμένει χαμηλή. Πώς μπορεί να μεγαλώσει η αγορά;
«Στην αγορά της μπίρας στην Ελλάδα χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε αφενός την εποχικότητα στην κατανάλωση και αφετέρου την ελλιπή γνώση γύρω από την κατηγορία, που περιορίζει τις στιγμές κατανάλωσης. Το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτών των εμποδίων είναι για μένα η συνεργασία και η συντονισμένη προσπάθεια του κλάδου στο σύνολό του. Δυστυχώς όμως, σε αυτά τα δύο εμπόδια έχει προστεθεί τα τελευταία χρόνια η πολύ αυξημένη φορολογία, η οποία έχει πλέον φτάσει σε επίπεδα πρωτόγνωρα για την Ευρώπη. Ενδεικτικά, ο φόρος στην Ελλάδα είναι πλέον πάνω από τετραπλάσιος από αυτόν της Πορτογαλίας, μιας αγοράς αρκετά κοντινής με τη δική μας. Αυτό έχει πλήξει ουσιαστικά έναν κλάδο που πραγματικά παράγει και προσθέτει αξία, που επιχειρεί στην Ελλάδα και προσφέρει θέσεις εργασίας. Είναι ένα ιδιότυπο είδος “τιμωρίας”, που εύχομαι να γίνει γρήγορα αντιληπτό, ώστε να διορθωθεί πριν κάνει μεγαλύτερη ζημιά στον κλάδο».
