Ο κλάδος της ανακύκλωσης, σύμφωνα με τους αναθεωρημένους δείκτες βιομηχανικής παραγωγής της ΕΣΥΕ, αναδεικνύεται σε έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας.
Σε πρόσφατη ανάλυση της Hellastat Α.Ε. αναφέρεται ότι η συνολική αύξηση παραγωγής της περιόδου 2000/2005 ανέρχεται σε 27,67%, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο το 2003 (34,14%), μετά το οποίο ωστόσο ακολουθεί φθίνουσα πορεία (-4% την περίοδο 2003/2004 και οριακή πτώση -0,8% την περίοδο 2004/2005).
Ο ρόλος της ανακύκλωσης κρίνεται σημαντικός για την επίτευξη των στόχων της Συνθήκης του Κιότο. Οι τιθέμενοι στόχοι για την ΕΕ των 15 αφορούν τη μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 8% έως το 2012, σε σχέση με το επίπεδο του έτους βάσης 1990.
Όμως η Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της ΕΕ, εξακολουθεί να βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις των χωρών της διευρυμένης Ευρώπης στον τομέα της ανακύκλωσης. Συγκεκριμένα, κατατάσσεται στην 22η θέση, με ποσοστό ανακύκλωσης μόλις 8%, πάνω από τις Τσεχία, Πορτογαλία και Πολωνία. Στην πρώτη θέση αναφορικά με τα ποσοστό ανακύκλωσης βρίσκονται χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης (Ολλανδία: 64%, Γερμανία: 59%, Αυστρία: 58%).
Τα χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης που καταγράφονται στον ελληνικό χώρο φαίνεται ότι αποτελούν εξαίρεση στην ευρωπαϊκή οικογένεια, καθώς η ταφή των απορριμμάτων από 62% το 1995-1998 μειώθηκε στο 45% το 2001-2003, ενώ το ποσοστό ανακύκλωσης αυξήθηκε από 15% σε 29% αντίστοιχα, καθιστώντας σαφή την απόσταση που η ελληνική κοινωνία καλείται να διανύσει.
Ανάμεσα στους κύριους ανασταλτικούς παράγοντες για την περαιτέρω ανάπτυξη και διάδοση της ανακύκλωσης ξεχωρίζει η λειτουργία πολλών παράνομων χωματερών, καθώς και χωματερών που δεν πληρούν τις προδιαγραφές ορθής λειτουργίας, καθιστώντας έτσι επιτακτικότερη την ανάγκη σχεδιασμού και υλοποίησης συστημάτων ανάκτησης και επεξεργασίας απορριμμάτων. Προς την κατεύθυνση της διάδοσης ωστόσο της ανακύκλωσης απαιτείται μεγαλύτερη βελτίωση των υποδομών ανακύκλωσης αλλά και η ενεργότερη συμμετοχή των πολιτών.
Πάντως, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η συμμετοχή των πολιτών αν και είναι σημαντική, εντούτοις δεν μπορεί από μόνη της να κάνει τη διαφορά, καθώς τα οικιακά απορρίμματα δεν ξεπερνούν το 17%, τη στιγμή που ο κατασκευαστικός και βιομηχανικός κλάδος παράγουν περισσότερο από το 70% της ετήσιας ποσότητας αποβλήτων στην Ε.Ε.
Αυξημένοι οι στόχοι ανακύκλωσης και ανάκτησης από την Ε.Ε. για το 2008
Η ευρωπαϊκή πολιτική για την «πράσινη» διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας διέπεται από την κοινοτική οδηγία 94/62, η οποία θέτει τα όρια για την ανακύκλωση και ανάκτησή τους. Τα ορχικά όρια που τέθηκαν για το 2001 αναφέρονταν στην ανακύκλωση τουλάχιστον του 25% της συνολικής ποσότητας αποβλήτων συσκευασίας, ενώ το ελάχιστο ποσοστό ανάκτησης ανερχόταν σε 50%. Η αναθεώρηση της οδηγίας το 2004 θέσπισε υψηλότερα όρια, με νέο ορίζοντα το 2008, καθορίζοντας τα ανωτέρω ποσοστά στο 55% και 60% αντίστοιχα.
Επιπλέον, τίθενται στόχοι για τη μείωση των οργανικών αποβλήτων κατά 50% μέχρι το 2009 και κατά 65% μέχρι το 2016, ενώ για τις επιμέρους κατηγορίες των αποβλήτων συσκευασίας τα ποσοστά που τίθενται είναι 60% για το γυαλί, το χαρτί και τα μέταλλα και 22% για τα πλαστικά έως το 2008 (το έτος στόχου για την Ελλάδα καθορίζεται στο 2011).
Οικονομικά μεγέθη
Σε ένα ευρύ δείγμα επιχειρήσεων από όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων διαχείρισης απορριμμάτων, ανακύκλωσης και εμπορίας παλαιών μετάλλων που επεξεργάστηκε η Hellastat, καταγράφονται υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης εσόδων και κερδοφόρα αποτελέσματα.
Ειδικότερα, ο συνολικός κύκλος εργασιών ανέρχεται σε € 298,5 εκ., αυξημένος 11,4% κατά μέσο όρο ανά επιχείρηση. Οι 7 στις 10 επιχειρήσεις –σε σύνολο δείγματος 44- εμφανίζουν το 2005 ανάπτυξη του κύκλου εργασιών σε σύγκριση με το 2004, ενώ είναι κερδοφόρες σε επίπεδο ΚΠΤΦΑ στο σύνολο τους. Το μέσο μικτό περιθώριο εκτιμάται στο 3,6%, σημαντικά μειωμένο όμως σε σύγκριση με το 2004 όπου η αντίστοιχη τιμή ήταν στο 5%, ακολουθώντας τη τάση καμπής που καταγράφηκε στο σύνολο της ελληνικής μεταποίησης την ίδια περίοδο, σύμφωνα με στοιχεία που αναφέρει η Hellastat.
Οι επιχειρήσεις του κλάδου χαρακτηρίζονται από χαμηλή κεφαλαιακή μόχλευση, στο 1,4 προς 1 (ξένα προς ίδια κεφάλαια), αν και οι 14 επιχειρήσεις με έσοδα από € 1 εκ. – 3 εκ. τείνουν νε ξεπερνούν αυτήν τη τιμή, στο 2,6 προς 1. Η ικανότητα κάλυψης των χρηματοδοτικών εξόδων είναι υψηλή, στις 7,6 φορές, ενώ ικανοποιητική είναι και η γενική ρευστότητα, στο 1,3. Οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις εκτιμώνται στο 21% επί των πωλήσεων, ενώ ο εμπορικός κύκλος εκτιμάται στις 20 μόλις ημέρες, λόγω του χαμηλού ύψους αποθεμάτων και της ταχύτερης είσπραξης των απαιτήσεων σε σύγκριση με την εξόφληση των προμηθευτών.
