Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα να συσταθεί παγκόσμιο ταμείο κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου με σκοπό την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις χώρες με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο. ΄
Το Παγκόσμιο Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (GEEREF) θα επιταχύνει τη μεταφορά, την ανάπτυξη και την αξιοποίηση φιλοπεριβαλλοντικών τεχνολογιών, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού των φτωχότερων περιφερειών του πλανήτη. Με τα έργα αυτά θα καταπολεμηθούν επίσης η κλιματική αλλαγή και η ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η Επιτροπή προτίθεται να δώσει εναρκτήρια ώθηση στο ταμείο με συνεισφορά που θα φθάσει έως 80 εκατομύρια. ευρώ στη διάρκεια της επόμενης τετραετίας, προσδοκώντας να ανέλθει το ποσό αυτό τουλάχιστον στα 100 εκατομμύρια. ευρώ χάρη στη χρηματοδότηση από άλλες πηγές του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Αυτό σημαίνει ότι το ταμείο θα συμβάλει στη χρηματοδότηση επενδυτικών έργων ύψους έως 1 δισ. ευρώ.
Ένας από τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι να αποτραπεί η αύξηση της πλανητικής θερμοκρασίας κατά περισσότερο από 2ºC πάνω από τα επίπεδά της πριν από τη βιομηχανική εποχή, δεδομένου ότι πέραν του σημείου αυτού οι προβλεπόμενες επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος γίνονται πολύ σοβαρότερες. Τα σενάρια για την εξέλιξη του ενεργειακού τομέα, εφόσον δεν μεταβληθούν τα σημερινά δεδομένα, προβλέπουν μεγάλη αύξηση, τόσο στη χρήση ενέργειας, όσο και στις εκπομπές αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου. Τα σενάρια που βασίζονται στην "τεχνολογική επιτάχυνση" καταδεικνύουν ότι είναι δυνατόν να μειωθεί κατά το ένα τρίτο η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας απλώς και μόνο με τη βελτίωση της συνολικής ενεργειακής απόδοσης. Επιπλέον, θα μπορούσε να ελαττωθεί κατά 50 % η αύξηση της ζήτησης πετρελαίου με την άνοδο του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή σε παγκόσμια κλίμακα από το σημερινό ποσοστό 13 % σε 34 % το 2050. Κατά τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, με τον τρόπο αυτό θα περιοριστούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και, ειδικότερα, οι μελλοντικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα επανέλθουν στα σημερινά επίπεδα.
Μολονότι υπεύθυνες για τη δρομολόγηση των αλλαγών αυτών είναι κυρίως οι βιομηχανικές χώρες, η κλιμάκωση των πρωτοβουλιών στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα αποφέρει μεγάλα οφέλη για τις αναπτυσσόμενες χώρες με την εγγυημένη προσφορά καθαρής ενέργειας στους πληθυσμούς που σήμερα δεν έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστες ενεργειακές πηγές.
¶ρση των εμποδίων στις επενδύσεις
Παρά τις βελτιωμένες προοπτικές, υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες άντλησης κεφαλαίων από την αγορά για τα έργα που αφορούν την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το πρόβλημα είναι πολύπλοκο, αλλά εντοπίζεται κυρίως στην έλλειψη κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου που παρέχουν σημαντική εξασφάλιση για τους δανειστές. Οι ανάγκες για κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις χώρες με οικονομία σε μεταβατικό στάδιο εκτιμώνται σε περισσότερα από 9 δισ. ευρώ, ποσό που υπερβαίνει κατά πολύ τα σημερινά επίπεδα. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να κινητοποιηθούν ιδιωτικοί χρηματοδοτικοί πόροι.
Τρόπος λειτουργίας του GEEREF
Σκοπός του GEEREF είναι να αρθούν τα εμπόδια αυτά με την παροχή νέων δυνατοτήτων επιμερισμού του κινδύνου και συγχρηματοδότησης, ώστε να κινητοποιηθούν διεθνείς και εγχώριες εμπορικές επενδύσεις. Το ταμείο θα επενδύει σε ευρύ συνδυασμό τεχνολογιών ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Θα δοθεί προτεραιότητα στην αξιοποίηση φιλοπεριβαλλοντικών τεχνολογιών με αποδεδειγμένες τεχνικές επιδόσεις.
Το GEEREF θα τονώσει τη σύσταση περιφερειακών επιμέρους ταμείων, προσαρμοσμένων στις περιφερειακές ανάγκες και συνθήκες, αντί της άμεσης χρηματοδότησης έργων. Προβλέπονται επιμέρους ταμεία για την περιοχή Αφρικής-Καραϊβικής-Ειρηνικού (χώρες ΑΚΕ), τη Βόρεια Αφρική, την εκτός ΕΕ Ανατολική Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και τη Ασία. Το επίκεντρο θα είναι οι επενδύσεις κάτω των 10 εκατομμύρια. ευρώ, δεδομένου ότι οι εν λόγω επενδύσεις αγνοούνται τις περισσότερες φορές από τους εμπορικούς επενδυτές και τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Θα προσφερθεί εταιρική χρηματοδότηση για τη στήριξη μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων καθώς και χρηματοδότηση έργων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να συνεισφέρει στο GEEREF 80 εκατομμύρια. ευρώ την περίοδο 2007-2010, μια πρώτη δε χρηματοδότηση 15 εκατομμυρίων ευρώ θα πραγματοποιηθεί το επόμενο έτος για να δοθεί ώθηση στην πρωτοβουλία. Αναμένεται αρχική χρηματοδότηση ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ από δημόσιες και εμπορικές πηγές, και με τον τρόπο αυτό αναμένεται η κινητοποίηση πρόσθετων κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου τουλάχιστον 300 εκατομμυρίων ευρώ και πιθανόν μέχρι 1 δισεκατομμύριο ευρώ μακροπρόθεσμα.
Τα επενδυτικά κεφάλαια στο ανώτατο άκρο της κλίμακας αυτής θα μπορέσουν να προσφέρουν στις αγορές των αναπτυσσόμενων χωρών δυναμικότητα φιλοπεριβαλλοντικής ενεργειακής παραγωγής ισχύος σχεδόν 1 Gigawatt. Η δυναμικότητα αυτή θα επιτρέψει την παροχή βιώσιμων ενεργειακών υπηρεσιών σε 1-3 εκατομμύρια άτομα, αποτρέποντας εκπομπές 1-2 εκατ. τόνων ισοδυνάμου CO2 ετησίως. Θα προκύψουν επίσης σημαντικά οφέλη από πλευράς ποιότητας ατμοσφαιρικού αέρα σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους και σε όρους δημιουργίας τοπικών επιχειρήσεων, θέσεων απασχόλησης και εισοδήματος.
Τα επόμενα βήματα
Η Επιτροπή ανέθεσε στην εταιρεία Triodos Fund Management b.v, σε σύμπραξη με την επενδυτική εταιρεία E+Co, να διευκολύνουν την υλοποίηση του GEEREF, σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
Το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη καλούνται να διατυπώσουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την πρωτοβουλία GEEREF και να επικροτήσουν την επιδίωξη της Επιτροπής να επιτευχθεί ο αρχικός χρηματοδοτικός στόχος έως τα μέσα του 2007.
