Η κατάσταση όσον αφορά την απασχόληση στην ΕΕ βελτιώνεται, αλλά είναι απαραίτητο να υπάρξουν νέες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του 2010
Σύμφωνα με την έκθεση «Η απασχόληση στην Ευρώπη το 2006», η οποία δημοσιεύεται σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η κατάσταση σε ό,τι αφορά την απασχόληση στην ΕΕ εξακολούθησε να παρουσιάζει βελτίωση το 2005 παρά το γεγονός ότι υπήρξε πρόσκαιρη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Οι μεταρρυθμίσεις φέρνουν αποτέλεσμα. Η ανεργία στην ΕΕ μειώθηκε κατά μισή περίπου ποσοστιαία μονάδα (έφτασε στο 8,7% από 9,1% που ήταν το προηγούμενο έτος) ενώ η αύξηση της απασχόλησης σχεδόν διπλασιάστηκε φτάνοντας στο 0,9%. Οι επιδόσεις της Ένωσης εξακολουθούν, ωστόσο, να υστερούν σε σχέση με τους στόχους που έχει θέσει για αύξηση τόσο της απασχόλησης όσο και της παραγωγικότητας. Η ενίσχυση της προσπάθειας εφαρμογής ολοκληρωμένων μεταρρυθμίσεων είναι ζήτημα άμεσης προτεραιότητας.
Ο κ. Vladimír Špidla, επίτροπος αρμόδιος για θέματα απασχόλησης, κοινωνικών υποθέσεων και ίσων ευκαιριών χαιρέτισε τις βελτιώσεις, αλλά παράλληλα τόνισε: «Παρά την αύξηση των ποσοστών απασχόλησης των γυναικών και των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων, η πρόοδος που σημειώνεται προς το συνολικό στόχο ποσοστού απασχόλησης της τάξεως του 70% δεν είναι όσο ταχεία θα έπρεπε.» Ο κ. Špidla πρόσθεσε ακόμη: «Είναι σαφές ότι η επίτευξη του στόχου αυτού απαιτεί μεγαλύτερες προσπάθειες από τα περισσότερα κράτη μέλη. Η αυστηρή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση πρέπει να αποτελεί μέρος της ημερήσιας διάταξης».
Η έκθεση επισημαίνει τους καρπούς που απέδωσαν οι στοχοθετημένες πολιτικές για την προσέλκυση και παραμονή περισσότερων γυναικών και μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων στην απασχόληση, παρουσιάζοντας τη συνεχή πρόοδο όσον αφορά τα ποσοστά απασχόλησης των γυναικών και των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων (ηλικίας 55-64 ετών). Από το 2000 και μετά, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών αυξήθηκε κατά 5 περίπου ποσοστιαίες μονάδες ή περισσότερο στην Κύπρο, την Εσθονία, τη Λεττονία και την Ιταλία και αυξήθηκε κατά 10 σχεδόν ποσοστιαίες μονάδες στην Ισπανία. Όσον αφορά τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζομένους, σε 16 κράτη μέλη σημειώθηκαν αυξήσεις κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες ή περισσότερο, με ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση (πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες) στη Φινλανδία, την Ουγγαρία και τη Λεττονία. Τα θετικά αυτά αποτελέσματα για τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζομένους οφείλονται στις πολιτικές παράτασης του επαγγελματικού βίου και τις μεταρρυθμίσεις των συστημάτων συνταξιοδότησης.
Η πρόοδος, ωστόσο, δεν ήταν ομοιόμορφη σε όλα τα κράτη μέλη. Εξακολουθούν να παρατηρούνται μεγάλες διαφορές όσον αφορά τα αποτελέσματα στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα μεταξύ των δύο φύλων, μεταξύ των υπηκόων της ΕΕ και των μη υπηκόοων της ΕΕ καθώς και μεταξύ των περιφερειών.
Για παράδειγμα, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Κομισιόν, τα ποσοστά γυναικείας απασχόλησης στο σύνολο της ΕΕ κυμάνθηκαν από 70% στη Δανία και τη Σουηδία έως 34% περίπου στη Μάλτα. Τα ποσοστά απασχόλησης στις περιφέρειες στο σύνολο της ΕΕ κυμάνθηκαν από μόλις άνω του 40% σε ορισμένες περιφέρειες της Ιταλίας σε σχεδόν 80% σε περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου.
Εξετάζοντας την προσέγγιση της ευελιξίας με ασφάλεια, όπως επισημαίνει η Ε.Ε., σε περιβάλλον αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού, συρρικνούμενου εργαζόμενου πληθυσμού και ολοένα και περισσότερο επισφαλών συνθηκών απασχόλησης, η αύξηση των θέσεων απασχόλησης και της ανάπτυξης προϋποθέτει την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων σε όλα τα κράτη μέλη. Η έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο ορισμένες εθνικές αγορές εργασίας συνδυάζουν ευέλικτες συμβατικές ρυθμίσεις με παράλληλη παροχή μεγαλύτερης ασφάλειας μέσω της διά βίου εκπαίδευσης, των ενεργητικών πολιτικών αγοράς εργασίας και των υψηλών επιπέδων κοινωνικής προστασίας – τη λεγόμενη προσέγγιση της ευελιξίας με ασφάλεια.
Η προσέγγιση αυτή εξαίρει τη θετική διάδραση μεταξύ της ευελιξίας και της παροχής μεγαλύτερης ασφάλειας στους εργαζομένους, αποδεικνύοντας ότι ο συνδυασμός αυτός μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων απασχόλησης. Επιτυχή παραδείγματα στη Δανία, την Ισπανία, τη Φινλανδία, την Αυστρία και τις Κάτω Χώρες δείχνουν ότι η ευελιξία και η ασφάλεια είναι συμβατές και αλληλοενισχυόμενες. Οι επιτυχίες αυτές δείχνουν επίσης ότι δεν υπάρχει ένα μοντέλο για όλες τις περιπτώσεις. Η προσέγγιση της ευελιξίας με ασφάλεια μπορεί επίσης να βοηθήσει να καμφθούν οι πολιτικές και κοινωνικές αντιστάσεις στις μεταρρυθμίσεις.
Η έκθεση δείχνει επίσης ότι οι ενεργητικές πολιτικές της αγοράς εργασίας είναι σημαντικές για την επίτευξη του κατάλληλου συνδυασμού ευελιξίας και ασφάλειας απασχόλησης. Παρατηρούνται διαφορές στις δαπάνες των κρατών μελών όσον αφορά την ενεργοποίηση αυτών που αναζητούν απασχόληση. Οι εν λόγω δαπάνες κυμαίνονταν από 0,25% του ΑΕγχΠ στην Τσεχική Δημοκρατία, την Εσθονία, τη Λεττονία, τη Σλοβακία και το ΗΒ έως το σχετικά υψηλό ποσοστό του 1,5% του ΑΕγχΠ στη Δανία. Είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η κουλτούρα της αξιολόγησης – η οποία θα τονίζει ότι η επιτυχία δεν εξαρτάται μόνον από το πόσο πολύ επενδύουμε αλλά και από το πόσο αποτελεσματικά επενδύουμε σε τομείς όπως η επαγγελματική εκπαίδευση και οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης.
Επείγει η προώθηση ευπροσάρμοστου και κινητικού εργατικού δυναμικού υψηλών δεξιοτήτων
Από το 2000 και μετά σημειώθηκε μεγάλη αύξηση του αριθμού θέσεων απασχόλησης που απαιτούσαν υψηλές δεξιότητες στην ΕΕ. Παρά τη θετική αυτή εξέλιξη, η ΕΕ εξακολουθεί να διαθέτει πολύ μικρότερο ποσοστό εργαζομένων με υψηλές δεξιότητες επί του συνολικού εργατικού δυναμικού της σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Επιπροσθέτως, όσον αφορά το ΑΕγχΠ, η ΕΕ δαπανά μόνον 1,2% περίπου του ΑεγχΠ της στην ανώτατη εκπαίδευση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε λιγότερο από το μισό του αντίστοιχου ποσοστού που δαπανούν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Η έκθεση δείχνει ότι οι καλά εκπαιδευμένοι και ικανοί να προσαρμόζονται στις αλλαγές εργαζόμενοι έχουν ζωτική σημασία για την επίτευξη μεγαλύτερης αύξησης της παραγωγικότητας μέσω της τεχνολογικής προόδου. Υποστηρίζει ότι η ύπαρξη ευπροσάρμοστου εργατικού δυναμικού υψηλών δεξιοτήτων βελτιώνει την ικανότητα μιας χώρας να δημιουργεί νέες τεχνολογίες στο έδαφός της αλλά και την ικανότητά της να απορροφά και να θέτει σε εφαρμογή επιτυχείς τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί στο εξωτερικό.
Υπογραμμίζεται ότι η γεωγραφική κινητικότητα των εργαζομένων συνιστά σημαντικό μέσο αντιμετώπισης των σημερινών προκλήσεων της αγοράς εργασίας στη διευρυμένη ΕΕ. Ωστόσο, λόγω του ότι λιγότερο από το 2% του ενεργού πληθυσμού της ΕΕ κατοικεί σε άλλο κράτος μέλος, είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι προσπάθειες για τη δημιουργία πραγματικού περιβάλλοντος κινητικότητας. Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρώνονται όχι μόνον στην άρση των διοικητικών και νομικών εμποδίων στην κινητικότητα αλλά και στη μείωση των εμποδίων κοινωνικού, πολιτισμικού, εκπαιδευτικού και διαρθρωτικού χαρακτήρα.
