Του Θάνου Τσίρου
Καθησυχαστικό ότι, παρά τη σημαντική υστέρηση των 730 εκατ. ευρώ στο σκέλος των εσόδων κατά τον μήνα Ιούλιο, ο προϋπολογισμός της φετινής χρονιάς θα κλείσει εντός των προβλέψεων εμφανίζεται υψηλόβαθμο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου με το οποίο συνομίλησε η «Ν».
Το ίδιο στέλεχος παραδέχεται ότι τον προηγούμενο μήνα καταγράφηκε σημαντική υστέρηση, ειδικά στις εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, προσθέτει όμως ότι υπάρχει το χρονικό περιθώριο η υστέρηση να καλυφθεί από άλλες πηγές εσόδων όπως για παράδειγμα ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων, ο οποίος ήδη από τον Ιούλιο εμφανίζει σημάδια υπεραπόδοσης έναντι των στόχων.
Προσθέτει μάλιστα ότι, κατά την εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου, η επίτευξη του φετινού βασικού δημοσιονομικού στόχου για παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος 1,75% θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη παρά την απόκλιση που καταγράφηκε στο 7μηνο στο σκέλος των εσόδων.
Μάλιστα, αν και επισημαίνει ότι είναι ακόμη νωρίς για ασφαλείς προβλέψεις, υποστηρίζει ότι η χρονιά μπορεί να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 2%, δηλαδή με έστω και μικρή υπέρβαση έναντι του στόχου που έχει τεθεί στον φετινό προϋπολογισμό (1,8% του ΑΕΠ).
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν στις αρχές της εβδομάδας, η υστέρηση στα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού στο 7μηνο ανήλθε στα 656 εκατ. ευρώ. Η υστέρηση αυτή προήλθε εν μέρει από τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων (απόκλιση 343 εκατ. ευρώ) και εν μέρει από τις αυξημένες επιστροφές φόρων οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 2,307 δισ. ευρώ έναντι στόχου 1,934 δισ. ευρώ.
H υστέρηση στα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων έχει προκληθεί για «τεχνικούς» λόγους (σ.σ.: έσοδα που κανονικά προέρχονται από την παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων εμφανίζονται προς το παρόν ως... φορολογικά έσοδα, αλλά αυτό θα αλλάξει το επόμενο διάστημα). Όσον αφορά τη διάθεση επιπλέον ποσών για την επιστροφή φόρων, είναι πολύ πιθανό να μην ανακοπεί το επόμενο χρονικό διάστημα. Ακόμη και με την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης των φετινών φορολογικών δηλώσεων, οι υποχρεώσεις του Δημοσίου για επιστροφές φόρων ήταν περισσότερες συγκριτικά με πέρυσι παρά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών.
Τo πρόβλημα εμφανίστηκε τον Ιούλιο κυρίως εξαιτίας της χαμηλότερης του αναμενομένου είσπραξης του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Το να περιοριστεί ο συντελεστής εισπραξιμότητας κοντά στο 70% δεν είναι ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδομένα, καθώς κάθε χρόνο οι 3 στους 10 δεν καταφέρνουν να ανταποκριθούν στη βασική φορολογική υποχρέωση της φετινής χρονιάς.
Ωστόσο, ειδικά φέτος, ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων έχει αυξημένο βάρος στην εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού λόγω της εφαρμογής της νέας φορολογικής κλίμακας για τα φυσικά πρόσωπα, της αύξησης των συντελεστών υπολογισμού της προκαταβολής φόρου αλλά και της αύξησης των συντελεστών υπολογισμού των φόρων στα ενοίκια. Με βάση τον αναθεωρημένο στόχο που αποτυπώθηκε στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, ο φετινός φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων θα πρέπει να αποδώσει τουλάχιστον 1,1 δισ. ευρώ επιπλέον σε σχέση με το 2016 (9,265 δισ. ευρώ έναντι 8,171 δισ. ευρώ το 2016).
Ήδη από το εξάμηνο -δηλαδή πριν εκπνεύσει η προθεσμία καταβολής της πρώτης δόσης του φόρου εισοδήματος- είχε εμφανιστεί απόκλιση 123 εκατ. ευρώ η οποία εκτιμάται ότι έχει υπερδιπλασιαστεί μετά τη σημαντική υστέρηση του Ιουλίου.
Προς το παρόν η «τρύπα» από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων καλύπτεται εν μέρει από εναλλακτικές πηγές εσόδων, κυριότερες εκ των οποίων είναι οι εξής:
1. Ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων. Για το 2017, το οικονομικό επιτελείο διόρθωσε προς τα πάνω -μέσω του μεσοπρόθεσμου- την πρόβλεψη για την είσπραξη ανεβάζοντας τον πήχη στα 3,522 δισ. ευρώ (από 3,236 δισ. ευρώ που ήταν ο στόχος με βάση τον προϋπολογισμό του 2017). Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι θα ξεπεραστεί και το επίπεδο των 3,522 δισ. ευρώ καθώς ήδη από το εξάμηνο εμφανίζεται υπέρβαση του στόχου κατά 114 εκατ. ευρώ η οποία θα εμφανιστεί διευρυμένη στα οικονομικά αποτελέσματα του 7μήνου που θα ανακοινωθούν την επόμενη εβδομάδα, όπως τουλάχιστον επισημαίνει κυβερνητική πηγή που έχει εικόνα των αναλυτικών στοιχείων εκτέλεσης του προϋπολογισμού τον Ιούλιο.
2. Τα φορολογικά έσοδα παρελθόντων οικονομικών ετών. Για δεύτερη συνεχή χρονιά οι ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών και η επιθετική πολιτική της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων μέσω των κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών έχει οδηγήσει σε υπέρβαση των στόχων.
Έτσι, στους άμεσους φόρους προηγούμενων ετών παρατηρείται ήδη από το εξάμηνο υπέρβαση στόχου 100 εκατ. ευρώ, ενώ στους έμμεσους φόρους παρελθόντων ετών η υπέρβαση έναντι του στόχου φτάνει στα 68 εκατ. ευρώ.
Η φετινή επίδοση έχει ενισχυθεί και από τον νόμο για την οικειοθελή αποκάλυψη εισοδημάτων.
Το στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, με το οποίο συνομίλησε η «Ν», υπενθυμίζει ότι ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τα μεγέθη του τακτικού προϋπολογισμού αλλά και από τις επιδόσεις των φορέων της γενικής κυβέρνησης.
Προς το παρόν ως «μαξιλάρι ασφαλείας» για τον μνημονιακό στόχο του 1,75% του ΑΕΠ λειτουργούν οι οικονομικές επιδόσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης (ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία κ.λπ.). Προς το παρόν στο ισοζύγιο των φορέων κοινωνικής ασφάλισης παρατηρείται πλεόνασμα περίπου ενός δισ. ευρώ το οποίο δεν υπήρχε κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από τις καθησυχαστικές εκτιμήσεις των κυβερνητικών στελεχών, οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού.
Ειδικά τον Σεπτέμβριο θα κριθούν πολλά καθώς θα φανεί πώς μπορούν να ανταποκριθούν οι φορολογούμενοι στην ταυτόχρονη πληρωμή του ΕΝΦΙΑ και του φόρου εισοδήματος. Ενδεχόμενες νέες αποκλίσεις, ακόμη και αν δεν θέσουν σε κίνδυνο τον δημοσιονομικό στόχο της φετινής χρονιάς, θα θέσουν υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της κυβέρνησης να παράξει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ κατά την επόμενη και καθοριστική χρονιά για την ολοκλήρωση του 3ου μνημονίου.
Η Fraport και οι εισπράξεις των αποκρατικοποιήσεων
Διπλή επίπτωση στα στοιχεία εκτέλεσης του φετινού κρατικού προϋπολογισμού έχει η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στη Fraport. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία 7μήνου, παρά το γεγονός ότι καταβλήθηκε το τίμημα, ο προϋπολογισμός εμφανίζει σημαντική υστέρηση στα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων.
Την ίδια στιγμή, όμως, έχει καταγραφεί έκτακτη ενίσχυση περίπου 290 εκατ. ευρώ στο σκέλος των φορολογικών εσόδων λόγω της καταβολής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας από την πλευρά της γερμανικής εταιρείας.
H υστέρηση στον στόχο των εισπράξεων από αποκρατικοποιήσεις έφτασε στο 7μηνο στα 343 εκατ. ευρώ καθώς στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου εισπράχθηκαν 968 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 1,311 δισ. ευρώ. Για να κλείσει η απόκλιση θα πρέπει να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση του ΦΠΑ για τη γερμανική Fraport. Λόγω του πρώτου χρόνου λειτουργίας η εταιρεία που ήδη διαχειρίζεται τα περιφερειακά αεροδρόμια θα έχει λαμβάνειν το μεγαλύτερο μέρος από τα 290 εκατ. ευρώ που κατέβαλε στο Δημόσιο ως ΦΠΑ.
Με το που θα γίνει η επιστροφή φόρου μαμούθ -κάτι που θα αποτυπωθεί ως νέα μεγάλη αύξηση στις επιστροφές φόρου οι οποίες ήδη κινούνται πάνω από τον στόχο του προϋπολογισμού- υπάρχει δέσμευση για καταβολή του ποσού που θα εισπράξει η Fraport από τον ΦΠΑ απευθείας στο ΤΑΙΠΕΔ, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα να κλείσει και η «τρύπα» στις εισπράξεις από τις αποκρατικοποιήσεις.
