Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Σακκά
[email protected]
Μείωση της τάξης του 1,3% παρουσιάζει η αξία της αγοράς φαρμάκου το πρώτο πεντάμηνο του 2017 με βάση εκτιμήσεις της αγοράς, οι οποίες όμως σημειώνουν ότι από πλευράς όγκου η αγορά κινήθηκε κατά 2% υψηλότερα.
Την ίδια στιγμή το μερίδιο των γενοσήμων, αν και φαίνεται αυξημένο σε σχέση με πέρυσι, δυστυχώς φαίνεται να παγιώνεται αρκετά μακριά από τον στόχο, διατηρούμενο για το σύνολο της φαρμακευτικής αγοράς (από πλευράς αξίας) στα επίπεδα του 19%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία βασίζονται σε μια πρώτη συγκέντρωση δεδομένων της QuintilesIMS από την αλυσίδα φαρμακείων, ο όγκος των διακινούμενων φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων για το διάστημα Ιανουαρίου - Μαΐου 2017 διαμορφώθηκε στα 157 εκατ. τεμάχια. Επίσης από πλευράς αξίας (δηλαδή στοιχεία πωλήσεων στα φαρμακεία σε χονδρικές τιμές) η αγορά φαίνεται να υποχώρησε κοντά στο 1,11 δισ. ευρώ από περίπου 1,13 δισ. ευρώ.
Οι εταιρείες
Πάντως, το πρώτο πεντάμηνο δείχνει και κάποιες… μετατοπίσεις στην κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών. Όπως έχει διαπιστωθεί τα τελευταία χρόνια, η συγκέντρωση της αγοράς, με βάση και τα στοιχεία του 2016 έχει πλέον «χαλαρώσει», αν και οι μεγάλες πολυεθνικές δυνάμεις εξακολουθούν να κυριαρχούν στην αγορά των πρωτότυπων φαρμάκων, είτε προστατεύεται η πατέντα τους είτε όχι.
H κατάσταση αυτή επιβεβαιώνεται και στο πεντάμηνο, με την πρώτη πεντάδα των ισχυρών όμως να διαφοροποιείται και την εταιρεία Sanofi να περνά στη δεύτερη πεντάδα ενώ εισέρχεται στο τοπ 5 η GSK. Στις 5 πρώτες θέσεις λοιπόν συναντάμε τις εταιρείες Pfizer, MSD, GSK, Astrazeneca και Novartis (τυχαία σειρά), σημειώνοντας όμως πτώση πωλήσεων συνολικά αν και το μερίδιό τους διατηρείται στο 31% με βάση την αξία.
Την πρώτη δεκάδα από πλευράς τζίρου συμπληρώνουν οι προαναφερθείσες συν τις Sanofi, Elpen, Boehringer, Menarini και Bayer, και φαίνεται ότι πλέον έχουν χάσει μερίδιο καθώς το συνολικό ποσοστό τους στον τζίρο της αγοράς έχει υποχωρήσει σημαντικά κάτω του 50%.
Την ίδια στιγμή αξιόλογη είναι η πορεία των 5 μεγαλύτερων ελληνικών βιομηχανιών (από πλευράς μεριδίου στα φαρμακεία), ήτοι των Uni Pharma, Elpen, Gap, Intermed και Rafarm, με μερίδιο στη συνολική αγορά από πλευράς όγκου 11%. Από πλευράς αξίας τη θέση της Intemed στην πεντάδα παίρνει η Pharmathen και συνολικά οι πέντε εταιρείες έχουν χαμηλό μερίδιο στην αγορά που δεν ξεπερνά το 6,5%.
Ειδικής αναφοράς χρήζει η κορυφαία φαρμακοβιομηχανία Βιανέξ η οποία κυρίως παράγει και διακινεί σκευάσματα για ξένες πολυεθνικές και για τον λόγο αυτό, αν και είναι μεταξύ των κορυφαίων της αγοράς, δεν περιλαμβάνεται στις βιομηχανίες γενοσήμων, αλλά δεν είναι και πολυεθνική επίσης.
Χαμηλό το μερίδιο γενοσήμων
Στη συνολική αγορά το μερίδιο των γενοσήμων δείχνει να διαμορφώνεται στο περίπου 20% όσον αφορά τον όγκο και στο 18% όσον αφορά την αξία, όπως αναφέραμε.
Μάλιστα, η συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων καθ’ όλη της διάρκεια του 2016 φαίνεται να κινήθηκε αυξητικά κατά περίπου 10%-11%, κάτι που όσον αφορά τον όγκο διατηρήθηκε και το 2017.
Όμως αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι φέτος τα γενόσημα από πλευράς αξίας υποχώρησαν κατά περίπου 5%, παρά την άνοδο κατά 7% του όγκου τους, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνει τη δραματική επίπτωση από τη μείωση των τιμών.
Την ίδια στιγμή οι εταιρείες πρωτότυπων σκευασμάτων (κυρίως πολυεθνικές) δείχνουν ότι δεν υποχώρησαν από πλευράς αξίας, όταν επίσης κινήθηκαν ελάχιστα ανοδικά από πλευράς όγκου.
Το γεγονός αυτό όμως μεταφράζεται στο εξής παράδοξο. Ενώ τα γενόσημα θα έπρεπε αυξάνοντας το μερίδιό τους να συμβάλουν στη μείωση της αξίας της αγοράς, αυτή τελικά δεν μειώνεται παρά ελάχιστα καθώς οι πολυεθνικές εταιρείες των πρωτότυπων φαρμάκων δεν φαίνεται να χάνουν.
Και αυτό αποδίδεται στην παραδοσιακή τακτική της υποκατάστασης η οποία έχει να κάνει στο εξής: μπορεί ένα γενόσημο να αντικαθιστά στη συνταγογράφηση ένα πρωτότυπο που έληξε η πατέντα του, όμως την ίδια στιγμή και κάποια νέα και ακριβά πρωτότυπα αντικαθιστούν επίσης παλιότερα φάρμακα.
Μάλιστα εκτιμάται ότι με βάση τα δελτία τιμών του 2016, συνολικά θα έπρεπε να είχαν εξοικονομηθεί περίπου 165 εκατ. ευρώ, όμως αυτή η εξοικονόμηση εξαφανίστηκε λόγω της σχετικής αύξησης του όγκου, αλλά κυρίως λόγω της αλλαγής στο μίγμα των συνταγογραφούμενων θεραπειών.
Επιχειρώντας τώρα μια εκτίμηση της αγοράς σε ετησιοποιημένη βάση, δηλαδή εξετάζοντας τα στοιχεία κατά το 12μηνο Ιούνιος 2016-Μάιος 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της QuintaliesIMS η αγορά ιδιωτικών φαρμακείων κατά το 2017, από πλευράς όγκου κινείται με άνοδο της τάξης του 1,1%, μία άνοδος η οποία αποδίδεται τόσο στα συνταγογραφούμενα φάρμακα όσο και στα παραφαρμακευτικά προϊόντα, ενώ κάμψη σημειώνουν τα ΜΗΣΥΦΑ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της QuintilesIMS, η συνολική αγορά φαρμακείων διαμορφώνεται για το 12μηνο στα 3.303 εκατ. ευρώ έναντι 3.306 εκατ. ευρώ το σύνολο του 2016 σημειώνοντας δηλαδή μία ανεπαίσθητη κάμψη.
Από πλευράς όγκου, το ίδιο διάστημα η αγορά όπως αναφέραμε παρουσίασε άνοδο καθώς, διαμορφώνεται στα 476 εκατ. τεμάχια έναντι 470,5 εκατ. τεμάχια.
