Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Μικρή μείωση της τάξεως των 48 εκατ. ευρώ καταγράφηκε τον Απρίλιο στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των φορέων της γενικής κυβέρνησης, οι οποίες διατηρούνται πάντως στα επίπεδα των 3,908 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 555 εκατ. ευρώ συγκριτικά με τις αρχές του 2017.
Υποχώρηση αποτυπώνεται και στις εκκρεμείς επιστροφές φόρου, οι οποίες μειώθηκαν περαιτέρω στο 1,051 δισ. ευρώ, καταγράφοντας πτώση της τάξεως των 155 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις αρχές του χρόνου. Αθροιστικά, ληξιπρόθεσμες οφειλές και εκκρεμείς επιστροφές φόρου ανήλθαν στο τέλος Απριλίου στα 4,959 δισ. ευρώ, έναντι 5,076 δισ. ευρώ, εμφανίζοντας μείωση της τάξεως των 117 εκατ. ευρώ συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2016.
Ο προγραμματισμός που είχε γίνει με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης προέβλεπε ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2017 θα είχαν αποπληρωθεί όλες οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου. Η μεγάλη καθυστέρηση στη συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση και η καθυστέρηση στην εκταμίευση της επόμενης δόσης, που είναι η λογική συνέπεια, αναμένεται να οδηγήσει στη διαφοροποίηση του χρονοδιαγράμματος αποπληρωμής. Το νέο χρονοδιάγραμμα θα αποτυπωθεί στο κείμενο του αναθεωρημένου μνημονίου που θα υπογραφεί με το κλείσιμο της συμφωνίας. Ακόμη και αν ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση στις 15 Ιουνίου, θα χρειαστούν τουλάχιστον 2-3 εβδομάδες μέχρι να αποδεσμευτεί η δόση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ΕΜΣ), κάτι που σημαίνει ότι οι επόμενες μαζικές αποπληρωμές ληξιπρόθεσμων οφειλών θα αρχίσουν να γίνονται από τον Ιούλιο. Το ποσό που θα διαθέσει ο ΕΜΣ αποκλειστικά για τα ληξιπρόθεσμα του ελληνικού Δημοσίου δεν έχει «κλειδώσει», ωστόσο το ποσό ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο από το 1,7 δισ. ευρώ που είχαν προγραμματιστεί από τον Μάιο του 2016, σε μια προσπάθεια να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος.
Η μείωση στις ληξιπρόθεσμες οφειλές οφείλεται κατά κύριο λόγο στη συρρίκνωση των υποχρεώσεων του ΕΟΠΥΥ, οι οποίες, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε εκταμίευση δόσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, περιορίστηκαν στο 1,166 δισ. ευρώ, έναντι 1,205 δισ. ευρώ τον Μάρτιο και 1,136 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016. Ο ΕΟΠΥΥ είναι ο μοναδικός φορέας της γενικής κυβέρνησης που εμφανίζεται να μην έχει αυξήσει σημαντικά τις υποχρεώσεις του σε σχέση με τις αρχές του χρόνου παρά την έλλειψη μετρητών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι γίνονται αρκετοί συμψηφισμοί των υποχρεώσεων που έχουν συσσωρευτεί από προηγούμενα χρόνια με τις επιστροφές στις οποίες υποχρεούνται οι προμηθευτές του ΕΟΠΥΥ λόγω των rebate και clawback. Σχετική αναφορά γίνεται και στα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών: «Τα ληξιπρόθεσμα του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων εμφανίζουν τα μικτά ποσά και υφίσταται απαίτηση για rebate και clawback, η οποία δεν έχει συμψηφιστεί ακόμη».
Όσον αφορά τους υπόλοιπους φορείς της γενικής κυβέρνησης, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις διαμορφώθηκαν ως εξής:
1. Στα νοσοκομεία τα χρέη περιορίστηκαν τον Απρίλιο στα 600 εκατ. ευρώ, έναντι 618 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο, αλλά παραμένουν αισθητά αυξημένα σε σχέση με τα 450 εκατ. ευρώ του περασμένου Δεκεμβρίου.
2. Στους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τα χρέη ανήλθαν στα 354 εκατ. ευρώ, έναντι 364 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο και 298 εκατ. ευρώ που ήταν στο τέλος Δεκεμβρίου.
3. Για το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (το οποίο μέχρι και τον περασμένο Δεκέμβριο είχε συσσωρευμένες υποχρεώσεις 466 εκατ.) το υπουργείο Οικονομικών σταμάτησε να δίνει στοιχεία, επικαλούμενο την απορρόφησή του από το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης από τις αρχές του 2017.
4. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των φορέων που υπάγονται στον κρατικό προϋπολογισμό διαμορφώθηκαν στα 235 εκατ. ευρώ, έναντι 198 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο και 163 εκατ. ευρώ τον περασμένο Δεκέμβριο.
Σταθεροποιητικά το πρωτογενές αποτέλεσμα
Το πρωτογενές πλεόνασμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης (μέγεθος που ενδιαφέρει ιδιαίτερα, καθώς είναι η βάση υπολογισμού του μνημονιακού πρωτογενούς πλεονάσματος) ανήλθε στα 2,625 δισ. ευρώ και ουσιαστικά κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με το 2016 (2,59 δισ. ευρώ).
Σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης καταγράφηκε πολύ μεγάλη μείωση, στα 739 εκατ. ευρώ, έναντι 2,281 δισ. ευρώ στο πρώτο τετράμηνο του 2016. Η μείωση αυτή, όμως, καλύφθηκε από την εντυπωσιακή μεταστροφή στις επιδόσεις των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Τα ασφαλιστικά ταμεία παρουσίασαν πρωτογενές πλεόνασμα 1,07 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 642 εκατ. ευρώ στο διάστημα Ιανουαρίου - Απριλίου 2016. Η σημαντική στροφή στα αποτελέσματα των ασφαλιστικών ταμείων είναι περισσότερο «στατιστική». Τα έσοδα είναι αισθητά ενισχυμένα, στα 13,954 δισ. ευρώ, έναντι 10,843 δισ. ευρώ στο πρώτο τετράμηνο του 2016. Ωστόσο, η σημαντική αυτή αύξηση των εσόδων κατά 3,111 δισ. ευρώ οφείλεται κυρίως στην αύξηση των μεταβιβάσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συνολικά οι μεταβιβάσεις προς τα ασφαλιστικά ταμεία διευρύνθηκαν στα 6,941 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2,316 δισ. ευρώ συγκριτικά με το πρώτο τετράμηνο του 2016. Τα έσοδα των ταμείων από τις ασφαλιστικές εισφορές εμφανίζονται ενισχυμένα στα 6,689 δισ. ευρώ, έναντι 5,86 δισ. ευρώ πέρυσι.
Οι δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων διευρύνθηκαν στα 12,885 δισ. ευρώ, έναντι 11,487 δισ. ευρώ στο πρώτο τετράμηνο του 2016, με τη δαπάνη για τις συντάξεις να εκτοξεύεται στα 9,839 δισ. ευρώ έναντι 8,26 δισ. ευρώ πέρυσι. Η αύξηση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι και οι συντάξεις του Δημοσίου αποδίδονται πλέον από τον ΕΦΚΑ και όχι απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι επιστροφές
Το άθροισμα του 1,051 δισ. ευρώ, που είναι οι επιστροφές φόρου σε εκκρεμότητα, δεν περιλαμβάνει τις εκκρεμείς επιστροφές φόρου από τα τελωνεία και ειδικά τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και τον ΦΠΑ σε βιομηχανίες, ξενοδοχεία, αλιευτικά σκάφη και πλοία και όποιες επιστροφές φόρου πραγματοποιούνται από τα τελωνεία και αφορούν σε ιδιώτες ή σε ελεύθερους επαγγελματίες.
Από το 1,051 δισ. ευρώ, τα 761 εκατ. ευρώ αφορούν στην άμεση φορολογία, τα 117 εκατ. ευρώ στην έμμεση φορολογία, ενώ στον κωδικό των μη φορολογικών εσόδων κατατάσσονται επιστροφές σε εκκρεμότητα της τάξεως των 172 εκατ. ευρώ.
Οι εκκρεμείς επιστροφές είναι αισθητά λιγότερες σε σχέση με τον περασμένο Δεκέμβριο, με τις εκκρεμότητες στους άμεσους φόρους να έχουν περιοριστεί κατά 185 εκατ. ευρώ (ήταν 946 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2016) και τις αντίστοιχες στους έμμεσους φόρους να έχουν διαμορφωθεί τρία εκατ. ευρώ χαμηλότερα σε σχέση με το τέλος του 2016 (120 εκατ. ευρώ).
Οι εγγυήσεις
Οι εγγυήσεις που έχουν δώσει οι φορείς της γενικής κυβέρνησης εμφανίζονται σημαντικά μειωμένες τον Απρίλιο του 2017 σε σχέση με το τέλος του 2016, καθώς συμπιέστηκαν στα 56,314 δισ. ευρώ, έναντι 58,657 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016 (μείωση 2,34 δισ. ευρώ).
Η μείωση οφείλεται μόνο εν μέρει στη συρρίκνωση της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών (για την οποία εγγυητής είναι το ελληνικό Δημόσιο) στον έκτακτο μηχανισμό ενίσχυσης της ρευστότητας (ELA). H έκθεση περιορίστηκε στο τέλος Απριλίου στα 40,853 δισ. ευρώ, έναντι 41,75 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016 (μείωση κατά 897 εκατ. ευρώ).
Οι κρατικές εγγυήσεις περιορίστηκαν στα 12,096 δισ. ευρώ (από 12,833 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016), με τις εγγυήσεις των δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών να περιορίζονται στα 4,814 δισ. ευρώ, έναντι 5,295 δισ. ευρώ στο τέλος του 2016.
