Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Με εντυπωσιακούς ρυθμούς συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς η υπογραφή νέων επιχειρησιακών συμβάσεων, καθώς από τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας προκύπτει ότι στο πρώτο πεντάμηνο του έτους υπογράφηκαν συνολικά 127 επιχειρησιακές συμβάσεις, έναντι 9 κλαδικών και 4 ομοιοεπαγγελματικών.
Η ριζική αλλαγή που επήλθε στο πεδίο των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συμβάσεων εργασίας αποτυπώνεται και στα στοιχεία των δύο προηγούμενων ετών, καθώς την περίοδο 2015-2016 είχαμε την υπογραφή 634 επιχειρησιακών συμβάσεων, έναντι μόνο 22 κλαδικών και 8 τοπικών ομοιοεπαγγελματικών.
Τα στοιχεία που καταγράφουν τις νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας επιβεβαιώνουν με τον πιο εμφατικό τρόπο την ολική ανατροπή που επήλθε στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά το 2011, όταν θεσμοθετήθηκε η κυριαρχία των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών με το άρθρο 37 του νόμου 4024/11 που προέβλεπε ότι «Όσο διαρκεί η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής η επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας υπερισχύει σε περίπτωση συρροής με κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας».
Αυτό ακριβώς το άρθρο, σύμφωνα με τον πρόσφατο νόμο που ψηφίστηκε στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα, τροποποιήθηκε και η φράση του άρθρου 37 του ν. 4024/2011(Α’ 226) «όσο διαρκεί η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής» αντικαταστάθηκε με το άρθρο 16 με τη φράση «έως το τέλος του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής».
Σύμφωνα με την προσέγγιση του υπουργείου Εργασίας αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας θα εξακολουθήσουν μεν να είναι σε ισχύ μέχρι την 20ή Αυγούστου του 2018, αλλά από την 21η του ιδίου μηνός θα επανέλθουν σε ισχύ οι διατάξεις που προέβλεπαν την αρχή της επεκτασιμότητας των κλαδικών συμβάσεων και την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης σε περίπτωση συρροής συμβάσεων.
Η αποκατάσταση του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων μέσω της άρσης της αναστολής της ευνοϊκότερης ρύθμισης και της επεκτασιμότητας των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας με τη λήξη του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, «δεν ήταν ούτε δεδομένη ούτε αυτονόητη, καθώς από το 2011 οι δύο αρχές βρίσκονται σε επ’ αόριστον αναστολή και δεν θα επανίσχυαν χωρίς νομοθετική παρέμβαση».
Υπενθυμίζεται ότι για το 2017 έχει επικυρωθεί από τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων και η συνέχιση της ισχύος της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, οι μισθολογικοί όροι της οποίας διασφαλίζουν τα γενικά κατώτατα όρια μισθών και ημερομισθίων.
Η επεκτασιμότητα και η «ευνοϊκότερη ρύθμιση»
Σύμφωνα με την αρχή της επεκτασιμότητας «εάν η κλαδική ή η ομοιοεπαγγελματική σύμβαση δεσμεύει εργοδότες που απασχολούν τουλάχιστον το 51% των εργαζομένων ενός κλάδου ή ενός επαγγέλματος, τότε η δέσμευση από τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας μπορεί να επεκταθεί σε όλους τους εργαζόμενους του κλάδου ή του επαγγέλματος με υπουργική απόφαση». Αυτή η αρχή που σήμερα είναι σε αναστολή, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας θα επανέλθει σε ισχύ από τον Σεπτέμβριο του 2018.
Αντίστοιχα, συρροή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας υπάρχει όταν μία ατομική σχέση εργασίας εμπίπτει στο προσωπικό, επαγγελματικό, χρονικό και τοπικό πεδίο ισχύος δύο ή ακόμη και περισσοτέρων συμβάσεων εργασίας, οι οποίες ρυθμίζουν τα ίδια θέματα, αλλά με διαφορετικό τρόπο.
Σύμφωνα με την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, που είναι και αυτή σε αναστολή, σε περιπτώσεις συρροής διαφορετικών συμβάσεων εργασίας, εφαρμόζεται εκείνη με τις ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τον εργαζόμενο.
Επίσης, σε περιπτώσεις συρροής κλαδικών ή επιχειρησιακών συμβάσεων με ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις εργασίας υπερισχύουν οι πρώτες.
Όμως, σήμερα, σε αυτές τις περιπτώσεις, υπερισχύει η επιχειρησιακή σύμβαση εργασίας (ενδεικτική νομοθεσία ν.3845/10, ν.3899/10 και ν. 4024/11).
