Από την έντυπη έκδοση
Τρία σενάρια για το ελληνικό χρέος, με αισιόδοξη, απαισιόδοξη και συμβιβαστική προοπτική, αλλά και ορισμένες υπερβολικές παραδοχές περιέχει το εμπιστευτικό έγγραφο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), το οποίο προετοιμάστηκε για τις διαπραγματεύσεις των υπουργών του Eurogroup με το ΔΝΤ την περασμένη Δευτέρα.
Κοινή συνισταμένη όλων των σεναρίων, που πραγματεύεται το έγγραφο, είναι πως η επαναφορά του ελληνικού χρέους σε βιώσιμα επίπεδα προϋποθέτει τα μέτρα ελάφρυνσης, που θα πρέπει να συμφωνήσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι, να είναι πιο δραστικά, όσο χαμηλότεροι είναι στόχοι των πρωτογενών πλεονασμάτων και της αύξησης του ΑΕΠ.
Ωστόσο, το Βερολίνο αντιδρά σε γενναίες παραχωρήσεις για το ελληνικό χρέος, επιμένοντας με τον τρόπο αυτό σε δεσμεύσεις της Ελλάδας σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα.
Πάντως, η αδυναμία λήψης απόφασης στο Εurogroup της Δευτέρας προβληματίζει τις Βρυξέλλες και με δεδομένη την άκαμπτη στάση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφ. Σόιμπλε, χαμηλώνει ο πήχης των προσδοκιών για το Eurogroup της 15ης Ιουνίου, που περιορίζονται στην έγκριση της εκταμίευσης της δόσης και σε μια «μεσοβέζικη» συμφωνία για το χρέος.
Τα σενάρια
Αναλυτικότερα, σε ό,τι αφορά τα σενάρια του ESM που αποκάλυψε το Reuters, το τρίτο και συμβιβαστικό είναι εκείνο που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες υιοθέτησης, εφόσον βέβαια υπάρξει διάθεση συναίνεσης από τη γερμανική πλευρά και το ΔΝΤ.
Καλύπτονται και ακραίες περιπτώσεις, όπως η υπόθεση εργασίας της επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων πάνω από 3% για 20 χρόνια, με το οποίο φυσικά δεν χρειάζεται καμία απομείωση του χρέους. Αναλυτικότερα, τα σενάρια του ESM προβλέπουν τα ακόλουθα:
1. Το πρώτο σενάριο προβλέπει μέση ανάπτυξη 1,3% έως το 2060
α’ σκέλος): Προβλέπει πως η Ελλάδα επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ ή υψηλότερα έως το 2032 και πάνω από 3% έως το 2038! Επίσης η μέση ανάπτυξη έως το 2060 θα κυμανθεί στο 1,3%. Σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζεται ελάφρυνση χρέους, συμπεραίνουν οι συντάκτες της έκθεσης.
β’ σκέλος): Η Ελλάδα θα πρέπει να διατηρήσει πλεόνασμα 3,5% έως το 2022, 2% στη συνέχεια και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030 και μετά 1,5% έως το 2048. Στην περίπτωση αυτή η χώρα θα χρειαστεί ελάφρυνση χρέους, βάσει της συμφωνίας του Μαΐου του 2016. Σύμφωνα με το έγγραφο, η ελάφρυνση του χρέους που ενσωματώνει το συγκεκριμένο σενάριο περιλαμβάνει:
- Την επέκταση των λήξεων των δανείων για ακόμα 17,5 έτη από 32,5 τώρα, με τις λήξεις να εκτείνονται έως περίπου το 2080 (από 2060 σήμερα).
- Ο ESM θα περιορίσει επίσης τις αποπληρωμές των δανείων στο 0,4% του ΑΕΠ έως το 2050.
- Θα ορίσει ανώτατο όριο στο επιτόκιο στο 1% έως το 2050.
- Εάν το κόστος δανεισμού του ESM είναι υψηλότερο του 1%, η διαφορά από το 1% θα κεφαλαιοποιηθεί και θα μεταφερθεί μετά το 2050.
- O ESM θα προχωρήσει στην εξαγορά των δανείων της Ελλάδας από το ΔΝΤ (12,4 δισ. ευρώ), καθώς τα δάνεια αυτά έχουν επιτόκιο 3,8%, ενώ του ESM 0,8%.
- Οι χρηματοδοτικές δαπάνες της Ελλάδας θα διατηρηθούν στο 13% του ΑΕΠ έως το 2060.
- Το χρέος θα μειωθεί στο 65,4% του ΑΕΠ το 2060, από περίπου 180% που ήταν στο τέλος του 2016.
2. Το δεύτερο σενάριο δομείται με την υπόθεση εργασίας για μέση ανάπτυξη 1% έως το 2060, ενώ για τα πρωτογενή πλεονάσματα η εκτίμηση είναι 3,5% έως το 2022 και 1,5% ετησίως από το 2023 έως και το 2060. Πρόκειται για το σενάριο του ΔΝΤ, σύμφωνα με το οποίο, χωρίς καμία απομείωση του χρέους, το ελληνικό χρέος αυξάνεται από το 2022 και φθάνει στο 226% του ΑΕΠ το 2060. Οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει σε αυτή την περίπτωση να ανακεφαλαιοποιηθουν και οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα διαμορφωθούν, στα τέλη της δεκαετίας του 2020, άνω της οροφής του 15% του ΑΕΠ, φθάνοντας άνω του 50% του ΑΕΠ το 2060.
Για να καταστεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος με τις παραδοχές του ΔΝΤ, θα πρέπει η Ευρωζώνη να προβεί σε ελάφρυνση του χρέους μεγαλύτερη από αυτή που συμφωνήθηκε το 2016, κάτι που απορρίπτουν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης.
Τον Μάιο του 2016 η Ευρωζώνη υποσχέθηκε στην Ελλάδα να επεκτείνει τις λήξεις των δανείων και την περίοδο χάριτος ώστε οι μικτές χρηματοδοτικές δαπάνες της χώρας να μην ξεπερνούν το 15% του ΑΕΠ μετά το 2018 για μεσοπρόθεσμο διάστημα και κάτω από 20% του ΑΕΠ για αργότερα.
Περιλαμβάνει επίσης την αγορά των υπολειπόμενων δανείων του ΔΝΤ από τον ESM και την επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων. Όλα αυτά θα γίνουν εάν η Ελλάδα συνεχίσει να εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις και μόνο εάν η ανάλυση δείξει ότι η Αθήνα συνεχίζει να χρειάζεται ελάφρυνση.
3. Το τρίτο σενάριο είναι συμβιβαστικό, μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου. Τοποθετεί τον πήχη της μέσης ετήσιας ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο 1,25%, έως το 2060.
Οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι στο 3,5% έως το 2022 και 1,8% του ΑΕΠ για το διάστημα 2023-2060.
Βάσει του σεναρίου αυτού, το ελληνικό χρέος μπορεί να καταστεί βιώσιμο με επέκταση των λήξεων κατά 15 έτη, με τα τελευταία δάνεια να λήγουν το 2075, με οροφή 1% στα επιτόκια δανεισμού και πλαφόν χρεολυσίων έως το 0,4% του ΑΕΠ.
