Από την έντυπη έκδοση
Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]
Τη σημαντική μείωση των επενδύσεων σε υποδομές ως ποσοστό του ΑΕΠ από 3,7% (2006) στο 1,1% (2016), απώλεια 3,6 δισ. σε ετήσια βάση (συνολική απώλεια 62 δισ.), καταγράφει η μελέτη της PwC Ελλάδας «Υποδομές - Χρηματοδοτώντας το Μέλλον», η οποία ασχολείται με τα έργα υποδομών (μεταφορές, ενέργεια, ύδρευση και διαχείριση αποβλήτων) που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σε προχωρημένο σχεδιασμό.
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων υποδομών στην Ελλάδα στο τέλος του 2016 είχε διαμορφωθεί σε 21,4 δισ., από τα οποία 13,7 δισ. αφορούν έργα σε εξέλιξη (περιλαμβάνονται και οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι οι οποίοι ολοκληρώνονται).
Την ίδια στιγμή βάσει στοιχείων που έδωσε χθες στη δημοσιότητα ο ΣΑΤΕ (Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών Ελλάδας), με αφορμή την ετήσια γενική συνέλευση των μελών του, από τις 681 εργοληπτικές εταιρείες εγγεγραμμένες στις τάξεις 3η - 7η του Μητρώου των τεχνικών εταιρειών (ΜΕΕΠ) το 2005, σήμερα υπάρχουν μόλις 453, δηλαδή λιγότερες κατά 33,5%, ενώ από το 8,3% συμμετοχής της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας των κατασκευών στο ΑΕΠ το 2004 και το 2006, κατά την τελευταία τριετία 2014-2016 η αντίστοιχη ετήσια συμμετοχή δεν ξεπερνά το 2,1%.
Όλα τα παραπάνω προφανώς έχουν επηρεάσει την απασχόληση, με τα στοιχεία του ΣΑΤΕ να είναι αποκαλυπτικά: Από 400.000 απασχολούμενους το 2008 στις κατασκευές, σήμερα στον κλάδο απασχολούνται 183.500, δηλαδή το 55% των απασχολουμένων στις κατασκευές το 2008 βρίσκονται σήμερα εκτός κλάδου. Αναλυτικότερα, όπως επισημαίνεται από την PwC Ελλάδας, από τα 69 έργα που προγραμματίζονται να παραδοθούν μέχρι το 2022 (το συνολικό ανεκτέλεστο που προαναφέραμε) η ενέργεια καλύπτει το 42%, οι σιδηρόδρομοι και τα έργα σε μετρό/τραμ το 31% και οι οδικές συγκοινωνίες το 15%. Από το 2014 έως τον Φεβρουάριο του 2017 ολοκληρώθηκαν 16 έργα υποδομών με συνολικό προϋπολογισμό 2 δισ., εκ των οποίων ο αυτοκινητόδρομος «Μορέας» είναι το μεγαλύτερο έργο (1 δισ.).
Τα περισσότερα από τα έργα της ενέργειας και του σιδηροδρομικού δικτύου είναι σε εξέλιξη, οι δρόμοι αναμένεται να παραδοθούν μέσα στο 2017, ενώ τα έργα ύδρευσης/διαχείρισης αποβλήτων και τουριστικών υποδομών βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο σχεδιασμού.
Τα εμπόδια
Σύμφωνα πάντα με την PwC, οι βασικές προκλήσεις για τη χρηματοδότηση των έργων υποδομών (όσα δεν την έχουν εξασφαλίσει) είναι το υψηλό κόστος του έργου, τα χαμηλά έσοδα από τους χρήστες, η χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση και τα εμπόδια στις ιδιωτικές επενδύσεις. Όπως προστίθεται, ζωτικής σημασίας για την αναζωογόνηση των επενδύσεων σε έργα υποδομών είναι η αποτελεσματική απορρόφηση των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, η δημιουργία κινήτρων για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή παραχωρήσεων και η σταδιακή αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης. Μέσω του νέου ΕΣΠΑ, από το 2014 έως το 2020 αναμένεται να αντληθούν 8,2 δισ. για χρηματοδότηση έργων υποδομών. Τα ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) και τα Ομόλογα Έργου θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση των έργων υποδομών.
Ο Μάριος Ψάλτης, διευθύνων σύμβουλος της PwC, σημείωσε σχετικά: «Η έλλειψη επενδύσεων εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους προβληματικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας. Η δημιουργία κινήτρων για επενδύσεις και κατ’ επέκταση η προσπάθεια για επαναφορά τους στα επίπεδα πριν από την κρίση, θα βοηθούσαν την ανάπτυξη, θα δημιουργούσαν νέες θέσεις εργασίας και πάνω από όλα θα βελτίωναν την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Για να γίνει αυτό, πρέπει να επιταχύνουμε τον προγραμματισμό και την εκτέλεση των έργων υποδομής και να τα κάνουμε “φιλικότερα” προς τους επενδυτές. Τα έργα υποδομών είναι πολύ σημαντικά για το μέλλον και την ανάπτυξη της χώρας και χρειάζονται ενίσχυση και στήριξη από τον κρατικό μηχανισμό».
