Από την έντυπη έκδοση
Στον Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Ο Μάρτιν Σουλτς θεωρείται στη Γερμανία «υπερβολικά Ευρωπαίος». Αν εκλεγεί, θα προσπαθήσει να δείξει ότι μπορεί να είναι σκληρός. Σε αντίθεση με την Άγκελα Μέρκελ, η οποία το έχει ήδη αποδείξει. Τη μάλλον αιρετική αυτή άποψη εκφράζει στη «Ν» ο βιογράφος της Γερμανίδας καγκελαρίου, καθηγητής Εφαρμοσμένης Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Coventry, Matt Qvortrup.
Ο συγγραφέας του βιβλίου «Άγκελα Μέρκελ: Η πιο σημαίνουσα ηγέτιδα στη Γερμανία», υπογραμμίζει ότι το 2015 ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών είχε καταρτίσει -γραμμένο στα αγγλικά- το περίγραμμα του Grexit, το οποίο η καγκελάριος της Γερμανίας απέτρεψε σε μια συνάντηση με τον ίδιο τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τον Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Ο βιογράφος της καγκελαρίου αναφέρεται στο μεγαλύτερο πλεονέκτημα που είναι ίσως και η μεγαλύτερη αδυναμία της: παίρνει τον χρόνο της και αποφασίζει μόνο την τελευταία στιγμή. Ο ίδιος αναγνωρίζει την αυστηρότητα τόσο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε όσο και της Άγκελα Μέρκελ απέναντι στην Ελλάδα, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως όταν προσπαθείς να σώσεις το ευρώ, όλο και κάποιον θα στενοχωρήσεις. Ο Αλέξης Τσίπρας; «Υπερβολικά αισιόδοξος, αν όχι αφελής», πριν εκλεγεί για πρώτη φορά.
Πώς διαμορφώνεται σήμερα η δημοφιλία της Άγκελα Μέρκελ στη Γερμανία;
«Ορισμένοι Γερμανοί μιλούν χαρακτηριστικά για “merkelmude”, δηλαδή για κόπωση με την Άγκελα Μέρκελ. Μετά από σχεδόν 12 χρόνια στην εξουσία, δεν είναι τόσο δημοφιλής όσο πριν. Αλλά και πάλι, την προηγούμενη εβδομάδα ξεπέρασε εκ νέου τον υποψήφιο του SPD Μάρτιν Σουλτς στις δημοσκοπήσεις, ο οποίος είχε βγει μπροστά. Η υποψήφια του CDU θεωρείται ακόμη κεφάλαιο».
Θα λέγατε ότι η δημοφιλία της Άγκελα Μέρκελ οφείλεται στις θετικές επιδόσεις της γερμανικής οικονομίας και άρα, κατά μία έννοια, στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε;
«Στους Γερμανούς αρέσει όντως τα πράγματα να δουλεύουν. Αλλά είναι μάλλον οι δικοί της οικονομικοί σύμβουλοι που είναι περισσότερο υπεύθυνοι για την οικονομία».
Ποια ήταν η επίδραση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στην πολιτική απήχηση της Άγκελα Μέρκελ;
«Η μεταναστευτική κρίση έπληξε τη δημοφιλία της Μέρκελ στο CSU στη Βαυαρία, αλλά την αύξησε στους Πράσινους και στους ψηφοφόρους της Κεντροδεξιάς. Επίσης, οι επιχειρηματικοί ηγέτες καλωσόρισαν τους μετανάστες. Το μεταναστευτικό ζήτημα είχε απρόβλεπτες συνέπειες. Ήταν δοκιμασία για τη Μέρκελ. Η ίδια είπε ότι σήμερα δεν θα χειριζόταν το θέμα με τον ίδιο τρόπο».
Πάντως, το πολιτικό της πρόβλημα δεν φαίνεται να είναι το AfD, αλλά το SPD, το οποίο -μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητας του Μάρτιν Σουλτς- έκλεισε την «ψαλίδα» από το CDU στις δημοσκοπήσεις. Πού οφείλεται αυτή η εξέλιξη;
«Ο Σουλτς είναι μια ανάσα φρέσκου αέρα. Σε πολλούς Σοσιαλδημοκράτες αρέσει ο τρόπος με τον οποίο μιλάει - “Klartext”, δηλαδή λέει τα πράγματα όπως είναι. Επίσης, είναι “αμόλυντος” από πολιτικές λιτότητας. Έχει απήχηση σε πολλούς Σοσιαλδημοκράτες που προσωρινά παρείχαν τη στήριξή τους στο CDU, το 2013».
Ο Σόιμπλε είχε ήδη καταρτίσει ένα σχέδιο -γραμμένο στα αγγλικά- ως περίγραμμα του Grexit. Η Μέρκελ έκανε τότε μια συνάντηση μαζί του και με τον Γκάμπριελ και απέτρεψε το Grexit. Ο Σόιμπλε δεν ήταν ικανοποιημένος με αυτό, αλλά η Μέρκελ το επέβαλε.
Ποιο είναι το βασικό σενάριο για τις γερμανικές εκλογές και τον κυβερνητικό συνασπισμό που θα προκύψει; Πόσο πιθανό θεωρείτε να βρισκόμαστε μπροστά στο τέλος της πολιτικής εποχής Μέρκελ; «Αν η συμμαχία CDU-CSU κερδίσει περισσότερες ψήφους από το SPD, τότε η Μέρκελ θα γίνει καγκελάριος. Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα το SPD, οι Πράσινοι και το Die Linke να έχουν την πλειοψηφία, αλλά δεν νομίζω ότι ένας συνασπισμός με πρώην κομμουνιστές είναι αυτό που θέλουν οι Γερμανοί. Η Μέρκελ θα ήθελε να σχηματίσει έναν συνασπισμό με τους φιλελεύθερους (FDP), οι οποίοι την τελευταία φορά έχασαν την αντιπροσώπευση. Θεωρώ ότι αυτό είναι τελικά περίπου τόσο ρεαλιστικό όσο και ένας νέος μεγάλος συνασπισμός».
Ποιο αποτέλεσμα θα ήταν, κατά τη γνώμη σας, το πιο ευνοϊκό για τις ελληνικές υποθέσεις;
«Ο Σουλτς θα προσπαθήσει να αποδείξει ότι μπορεί να είναι σκληρός. Πολλοί τον κατηγορούν ότι είναι “πολύ Ευρωπαίος”. Η Μέρκελ έχει ήδη αποδείξει ότι μπορεί να είναι σκληρή. Συνεπώς, πιθανότατα θα ήταν καλύτερο για την Ελλάδα να συνεχίσει μαζί της».
Στην Ελλάδα εκφράζεται η άποψη ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει διαφορετική ατζέντα από την Άγκελα Μέρκελ στο ελληνικό ζήτημα. Πολλοί μάλιστα πιστεύουν ότι η καγκελάριος ήταν εκείνη που έβαλε φρένο στην επιθυμία του υπουργού της για Grexit, το 2015. Έχετε την ίδια εικόνα;
«Ο Σόιμπλε είχε ήδη καταρτίσει ένα σχέδιο -γραμμένο στα αγγλικά- ως περίγραμμα του Grexit. Η Μέρκελ έκανε τότε μια συνάντηση μαζί του και με τον Γκάμπριελ και απέτρεψε το Grexit. Ο Σόιμπλε δεν ήταν ικανοποιημένος με αυτό, αλλά η Μέρκελ το επέβαλε».
Πώς θα περιγράφατε την Άγκελα Μέρκελ; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματά της;
«Το πλεονέκτημά της είναι η ηρεμία, η υπομονή και η προσεκτική σκέψη της. Είναι σπάνιο για έναν πολιτικό να μην είναι παρορμητικός. Στη Γερμανία, Μέρκελ “σημαίνει” να παίρνεις τον χρόνο σου και να αποφασίζεις μόνο την τελευταία στιγμή. Αυτό είναι μια δύναμη, αλλά μπορεί επίσης να είναι και αδυναμία».
Πώς αξιολογείτε την παρουσία της Άγκελα Μέρκελ κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Τουρκία;
«Η Μέρκελ είναι πραγματίστρια. Το σημείο αφετηρίας της είναι ο κόσμος ως έχει. Χρειάζεται τον Ερντογάν, αλλά δεν τον συμπαθεί και δεν τον εμπιστεύεται. Το ίδιο και με τον Πούτιν. Το παιχνίδι της είναι να παίζει με τον χρόνο και να προσπαθεί να ωθήσει τον Ερντογάν να ακολουθήσει μια πολιτική που είναι καλή για τη Γερμανία και δευτερευόντως καλή για την Ευρώπη. Ακόμη αγωνίζεται γι’ αυτό και φάνηκε στην τελευταία συνάντηση».
Υπάρχει η άποψη ότι η Ευρώπη σήμερα πάσχει από έλλειψη ηγετών. Θεωρείτε ικανή την Άγκελα Μέρκελ να διαχειριστεί τη σημερινή κρίση της Ευρώπης;
«Η Μέρκελ είναι η μόνη ηγέτιδα που έχει καταφέρει να κρατήσει την Ευρώπη ενωμένη τα προηγούμενα δέκα χρόνια. Ήταν μια περίοδος εξαιρετικής δοκιμασίας για την Ε.Ε., αρχικά με την οικονομική κρίση, έπειτα με την Ουκρανία και τώρα με τον Τραμπ. Η Μέρκελ ανέλαβε ηγετικό ρόλο στη διαπραγμάτευση των οικονομικών συμφωνιών, κατά πολλούς σταμάτησε τον Πούτιν στις γραμμές του και μοιάζει να είναι η μόνη Ευρωπαία πολιτικός που μιλάει κατά του Τραμπ. Υπό αυτήν την έννοια, είναι σήμερα η μόνη εξέχουσα ηγέτιδα στην Ευρώπη. Η Ελλάδα έχει λόγους να αισθάνεται αδικημένη. Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε ήταν σκληροί, αλλά κατά κάποιον τρόπο δεν είχαν άλλη επιλογή από τη στιγμή που οι προηγούμενες συμφωνίες κατέρρευσαν. Ο Τσίπρας ήταν επίσης υπερβολικά αισιόδοξος, αν όχι αφελής, πριν εκλεγεί για πρώτη φορά. Θεωρώ ότι η Μέρκελ συνέβαλε στη διάσωση του ευρώ και, βεβαίως, στην πολιτική πάντα κάποιον θα στενοχωρείς».
