Από την έντυπη έκδοση
Του Στέλιου Παπαπέτρου
[email protected]
Έτος ορόσημο για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας θα είναι το 2017, καθώς μέσα στη χρονιά που ξεκίνησε θα πρέπει να υλοποιηθεί το μεγάλο εγχείρημα ενοποίησης όλων των ασφαλιστικών ταμείων κύριας, επικουρικής ασφάλισης, καθώς και των ταμείων πρόνοιας.
Παράλληλα θα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή όλες οι διατάξεις και οι ρυθμίσεις του ν.4387/16 οι οποίες αναμένεται να αλλάξουν το σύνολο της κοινωνικής ασφάλισης, όπως αυτό διαμορφώθηκε τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες και αφορά τον επανυπολογισμό των συντάξεων και τον θεσμό της «προσωπικής διαφοράς», τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών και τον τρόπο καταβολής τους, τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, τα νέα δεδομένα του ΕΚΑΣ, τις συντάξεις χηρείας, το κόστος για την εξαγορά των πλασματικών χρόνων ασφάλισης, τον τρόπο με τον οποίο θα υπολογιστούν οι εισφορές για εργαζόμενους με μπλοκάκι, καθώς και την εφαρμογή των νέων ανώτατων ορίων (πλαφόν) στις συντάξεις.
Οι αλλαγές που ήδη έχουν ψηφιστεί με τον νέο ασφαλιστικό νόμο αφορούν τους πάντες, δηλαδή τους μισθωτούς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, τους αυτοαπασχολούμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους επιστήμονες και τους αγρότες.
Οι αλλαγές
1. Από την 1/1/2017 για πρώτη φορά το κράτος θα καταβάλλει στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ασφαλιστικές εισφορές ύψους 20% ως εργοδότης, οι οποίες θα υπολογιστούν πλέον με διαφορετικό τρόπο. Δηλαδή, οι δημόσιοι υπάλληλοι θα συνεχίσουν να καταβάλλουν εισφορές 6,67%, αλλά οι κρατήσεις αυτών των εισφορών θα γίνουν για πρώτη φορά στο σύνολο των αποδοχών τους και όχι στις αποδοχές του Οκτωβρίου του 2011 όπως ίσχυε μέχρι 31/12/2016.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει αύξηση του καθαρού ποσού της παρακράτησης και κατά συνέπεια μια μικρή, έως και 30 ευρώ, μείωση στις αποδοχές κυρίως των υπαλλήλων πανεπιστημιακής και τεχνικής εκπαίδευσης. Αντίθετα, ωφελημένοι από τον νέο τρόπο υπολογισμού θα είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι υποχρεωτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι θα δουν μικρές αυξήσεις από 2 έως και 20 ευρώ.
2. Επίσης, από την 1/1/2017 άλλαξε και έγινε ακριβότερο το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών ασφάλισης για τους δημόσιους υπαλλήλους. Σε ορισμένες περιπτώσεις το κόστος αυτής της εξαγοράς υπερδιπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα ο ένας μήνας εξαγοράς πλέον να κοστίζει έως και 270 ευρώ.
3. Η εφαρμογή των νέων ανώτατων πλαφόν στις συντάξεις άνω των 2.000 ευρώ μικτά για μία κύρια σύνταξη και άνω 3.000 ευρώ για άθροισμα συντάξεων, εκτιμάται ότι θα αποφέρει ένα δημοσιονομικό όφελος 58,7 εκατ. ευρώ στη διετία 2016 - 2017.
4. Ήδη, με τις πληρωμές των συντάξεων του Ιανουαρίου (καταβλήθηκαν 22 Δεκεμβρίου 2016), ξεκίνησαν οι νέες περικοπές στο ΕΚΑΣ σε 260.000 συνταξιούχους, οι οποίες ανέρχονται στο 50% του επιδόματος για τους δικαιούχους που έχουν μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις έως και 601,33 ευρώ.
5. Περικοπές προβλέπονται και στα μερίσματα 280.000 δικαιούχων του μετοχικού ταμείου πολιτικών υπαλλήλων. Οι περικοπές αυτές θα γίνουν αισθητές στο τέλος του Φεβρουαρίου του 2017, όταν με τις συντάξεις του Μαρτίου θα καταβληθούν τα νέα μειωμένα μερίσματα. Οι συνολικές περικοπές των μερισμάτων εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε περίπου 500 εκατ. ευρώ για το σύνολο του έτους.
6. Αμειβόμενοι με μπλοκάκι. Ο νόμος Κατρούγκαλου (παρ. 9 του άρθρου 39 του ν.4387/2016) ορίζει ότι «στους ασφαλισμένους οι οποίοι αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών και για τους οποίους προκύπτει ότι το εισόδημά τους προέρχεται από την απασχόλησή τους σε ένα ή και δύο πρόσωπα (φυσικά και νομικά) εφαρμόζονται αναλογικά ως προς το ύψος, τον τρόπο υπολογισμού και τον υπόχρεο καταβολής της εισφοράς, οι διατάξεις του άρθρου 38» το οποίο προβλέπει ότι οι ασφαλισμένοι «καταβάλλουν ασφαλιστική εισφορά για τον κλάδο σύνταξης ποσοστού 20% επιμεριζόμενη κατά ποσοστό 6,67% για τον εργαζόμενο και 13,33% για τον εργοδότη».
Όμως, η συγκεκριμένη διάταξη χρήζει πολλών διευκρινίσεων, καθώς δεν είναι σαφές τι θα γίνεται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι απασχολούμενοι σε δύο εργοδότες εκδώσουν κατά τη διάρκεια του έτους ένα τιμολόγιο και σε τρίτο εργοδότη.
Θα εξαιρούνται από τη διάταξη και οι εισφορές που είχε πληρώσει ο εργοδότης για λογαριασμό του θα επιστρέφονται; Επίσης, πώς θα γνωρίζει ο ένας εργοδότης εάν ο απασχολούμενος (ως ελεύθερος επαγγελματίας) παρέχει υπηρεσίες σε άλλον εργοδότη ή σε άλλους εργοδότες και σε πόσους;
7. Ταυτόχρονη καταβολή φόρων και εισφορών. Ο ν. 4387/2016 ορίζει ότι «από 1.7.2016 οι αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές και ο φόρος μισθωτών υπηρεσιών κατατίθενται από τους εργοδότες μέσω τραπεζικού λογαριασμού και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από την οικεία τράπεζα στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών, των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης και του Δημοσίου. Για τον σκοπό αυτόν κάθε υπόχρεος εργοδότης υπογράφει σχετική σύμβαση με τράπεζα που επιλέγει».
Μέχρι σήμερα η διάταξη αυτή δεν έχει εφαρμοστεί. Μάλιστα, δεν είναι η πρώτη φορά που αντίστοιχη διάταξη εντάσσεται σε ασφαλιστικό νόμο χωρίς να έχουν εκδοθεί συγκεκριμένες οδηγίες εφαρμογής της.
