Από την έντυπη έκδοση
Της Ιουλίας Ζαφόλια
[email protected]
Αν η αγορά εταιρικών ομολόγων αποτελεί μία ακόμα ευκαιρία χρηματοδότησης για τις μεσαίες και λίγο μεγαλύτερες επιχειρήσεις, οι δυσκολίες για τις μικρότερου μεγέθους εταιρείες και ιδιαίτερα τις νεοφυείς και καινοτόμες παραμένουν πολλές και αναζητούνται επιπλέον εργαλεία χρηματοδότησης τα οποία στο εξωτερικό βρίσκονται εδώ και χρόνια σε πλήρη ανάπτυξη.
Το ελληνικό Crowdfunding, αφού παρακάμφθηκαν τα νομικά εμπόδια και κυρίως εκείνο της υποχρεωτικής υποβολής ενημερωτικού δελτίου προς έγκριση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, είναι πλέον πραγματικότητα. Νεοσύστατο εργαλείο χρηματοδότησης, το οποίο πέραν συγκεκριμένων πλεονεκτημάτων για εταιρείες μικρού μεγέθους, προσφέρει ένα ακόμα στοιχείο που δεν μπορεί να αγνοηθεί: την ελάχιστη δυνατή γραφειοκρατία.
Σχετική κινητικότητα υπάρχει ήδη καθώς τουλάχιστον 4 χρηματιστηριακές εταιρείες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη δημιουργία σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας εντός των επόμενων μηνών προκειμένου να γίνουν οι «συστάσεις» επενδυτικού κοινού και νεοφυών επιχειρήσεων που θα παρουσιάσουν τα επιχειρησιακά τους σχέδια.
«Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις στα χρόνια της κρίσης είναι η κάλυψη των αναγκών τους με επαρκή και φθηνά κεφάλαια. Οι λίγες πολύ μεγάλες έχουν τη δυνατότητα, πληρώνοντας όμως αρκετά υψηλά επιτόκια, να απευθυνθούν στις διεθνείς χρηματαγορές (Λουξεμβούργο και Λονδίνο) και να εκδώσουν εταιρικά ομόλογα, διαπραγματευόμενα κυρίως στο City του Λονδίνου.
Για τις μεσαίες και λίγο μεγαλύτερες επιχειρήσεις δημιουργήσαμε πρόσφατα τη νέα αγορά εταιρικών ομολόγων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με την ελπίδα να αποτελέσει τη μερική έστω λύση, αντλώντας κεφάλαια απευθείας από τους επενδυτές. Εκεί όμως που τα πράγματα εμφανίζονται πολύ πιο δύσκολα είναι στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ιδιαίτερα στις νεοφυείς και καινοτόμες.
Ακόμη και βιώσιμες με στέρεα θεμελιώδη, αδυνατούν να βρουν κεφάλαια, όταν δε τα καταφέρουν είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν πολύ υψηλά επιτόκια, κάτι που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητά τους έναντι των ομοειδών ξένων επιχειρήσεων που προσφέρουν τα ίδια προϊόντα. Ιδιαίτερα για τις λεγόμενες startups η πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ η συνεισφορά των ειδικών κεφαλαίων για εγχειρήματα υψηλού κινδύνου, όπως Venture Capital, Seed Capital ή Angel Investors, είναι πολύ μικρή λόγω των περιορισμένων κεφαλαίων που διαθέτουν. Διέξοδο σ’ αυτήν την ανάγκη έρχεται να δώσει το Crowdfunding, η συμμετοχική χρηματοδότηση μέσω διαδικτύου, δηλαδή η απευθείας χρηματοδότηση της ιδέας ή της επιχείρησης από τους επενδυτές χωρίς τη διαμεσολάβηση κάποιου ιδρύματος» δηλώνει στη «Ν» ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Χαράλαμπος Γκότσης και εξηγεί: «Αυτό στο οποίο αναφέρομαι είναι το λεγόμενο κεφαλαιοδοτικό (Equity model) Crowdfunding για μικροχρηματοδοτήσεις, όπου ο επίδοξος επιχειρηματίας ή μια λειτουργούσα μικρομεσαία επιχείρηση με καλά οικονομικά στοιχεία προσφέρει μετοχές στο ευρύ κοινό, αναρτώντας σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, που διαχειρίζονται μόνο ΑΕΠΕΥ και πιστωτικά ιδρύματα, μια ολοκληρωμένη επιχειρηματική πρόταση, με στόχο την άντληση σχετικά μικρών ποσών για την υλοποίηση της ιδέας, την οργάνωση της παραγωγής ή την επέκταση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας».
Ιδιαίτερα δημοφιλές διεθνώς, το crowdfunding («συμμετοχική χρηματοδότηση»), αποτελεί μέθοδο για την άντληση κεφαλαίων από μεγάλο αριθμό ενδιαφερομένων, κατά κύριο λόγο μέσω διαδικτύου και απευθύνεται, μεταξύ άλλων, σε νεοφυείς και καινοτόμες εταιρείες. Στο προσκήνιο βρέθηκε εσχάτως μέσα από την αυξανόμενη δημόσια συζήτηση για τις εναλλακτικές δυνατότητες χρηματοδότησης, αποτέλεσμα αφενός της οικονομικής κρίσης και αφετέρου της ραγδαίας εξέλιξης στον τομέα της τεχνολογίας των επικοινωνιών, η οποία διευκολύνει την άμεση πρόσβαση των νεοσύστατων και μη επιχειρήσεων σε επενδυτές ή και το αντίστροφο.
Το crowdfunding υλοποιείται μέσω μιας ιστοσελίδας στην οποία φιλοξενείται εφαρμογή (πλατφόρμα) συγκεκριμένων προδιαγραφών. Σε αυτήν παρουσιάζονται στο επενδυτικό κοινό τα υποψήφια προς χρηματοδότηση έργα νεοσύστατων ή υφιστάμενων εταιρειών. Στόχος είναι η προσέλκυση του επενδυτικού κοινού προκειμένου να συμμετάσχει στο κεφάλαιο της εταιρείας που παρουσιάζεται. Για τον λόγο αυτό η συγκεκριμένη μορφή crowdfunding ονομάζεται κεφαλαιοδοτική συμμετοχική χρηματοδότηση (equity - based crowdfunding).
Πληροφόρηση
Οι ΑΕΠΕΥ και οι τράπεζες που διαχειρίζονται πλατφόρμες θα πρέπει να παρέχουν στους δυνητικούς πελάτες συγκεκριμένες πληροφορίες που σχετίζονται όχι μόνο με το είδος της επένδυσης, αλλά και με τους κινδύνους που αυτή συνεπάγεται.
Σε ειδική παράγραφο του εν λόγω σχεδίου καθορίζεται το περιεχόμενο της πληροφόρησης που πρέπει να παρέχουν στους πελάτες ή τους δυνητικούς πελάτες τους οι ΑΕΠΕΥ και τα πιστωτικά ιδρύματα που διαχειρίζονται ηλεκτρονικά συστήματα μέσω των οποίων προσφέρονται κινητές αξίες νέων ή υφιστάμενων αγορών. Με τη διάταξη αυτή απαιτείται να υπάρχει διακριτή παράθεση των παραγόντων κινδύνου που συνδέονται με τον εκδότη, τον τομέα δραστηριότητάς του και τις κινητές αξίες που προσφέρονται, καθώς και προειδοποίηση ότι οι πληροφορίες αυτές δεν εγκρίνονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, προειδοποίηση ότι η επένδυση δεν είναι άμεση ρευστοποιήσιμη και ότι υπάρχει ενδεχόμενο ολικής απώλειας κεφαλαίου, καθώς και παράθεση των προσώπων που είναι υπεύθυνα για τις παραπάνω πληροφορίες. Η πληροφόρηση αυτή είναι συμπληρωματική των υποχρεώσεων πληροφόρησης και ενημέρωσης των πελατών στο πλαίσιο παροχής επενδυτικών υπηρεσιών.
Στην υποχρεωτική και ελάχιστη πληροφόρηση που υποχρεούνται οι ΑΕΠΕΥ και τα πιστωτικά ιδρύματα να παρέχουν, περιλαμβάνονται: Πληροφορίες για τον εκδότη, επισκόπηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, πληροφορίες για πιθανά επενδυτικά σχέδια. Θα πρέπει επίσης να υπάρχει ενημέρωση για κάθε μέτοχο/εταίρο με ποσοστό άνω του 5%, καθώς και περιγραφή κάθε γνωστής στον εκδότη συμφωνίας, της οποίας η εφαρμογή θα μπορούσε, σε μεταγενέστερη ημερομηνία, να επιφέρει αλλαγές όσον αφορά τον έλεγχο του εκδότη.
Τα πιστωτικά ιδρύματα και οι ΑΕΠΕΥ που προτίθενται να λειτουργήσουν πλατφόρμα crowdfunding πρέπει να γνωστοποιούν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή την Τράπεζα της Ελλάδος, κατά περίπτωση, την πρόθεσή τους αυτή, υποβάλλοντας ταυτόχρονα τα σχετικά με τη δραστηριοποίηση αυτή στοιχεία και ιδίως την απόφαση του διοικητικού συμβουλίου τους με την οποία αποφασίστηκε η εν λόγω δραστηριότητα, το νέο οργανόγραμμα, τα πρόσωπα που θα απασχολούνται. Επίσης, θα πρέπει να γνωστοποιείται το αντίστοιχο τμήμα του εσωτερικού κανονισμού που περιγράφει τον τρόπο οργάνωσης, τα κριτήρια επιλογής των εκδοτών, οι κινητές αξίες των οποίων θα προσφέρονται μέσω των συστημάτων τους καθώς και τις διαδικασίες παρακολούθησης και συμμόρφωσης.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή η Τράπεζα της Ελλάδος κατά περίπτωση μπορεί να αντιταχθεί σε αυτή τους την πρόθεση, εάν κρίνει ότι δεν πληρούνται οι οργανωτικές προϋποθέσεις. Επίσης, με απόφαση ενός εκ των δύο φορέων μπορεί να εξειδικεύονται οι παραπάνω οργανωτικές προϋποθέσεις καθώς και να προσδιορίζονται τα στοιχεία που θα πρέπει να υποβάλουν οι ΑΕΠΕΥ και τα πιστωτικά ιδρύματα για τη δραστηριότητα αυτή.
«Με όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις αλλά και ασφαλιστικές δικλίδες αντιμετωπίζεται το θέμα της προστασίας των επενδυτών και ταυτόχρονα παρέχεται η δυνατότητα σε μικρές επιχειρήσεις με ενδιαφέρουσες καινοτόμες και άλλες προτάσεις να αντλήσουν κεφάλαια απευθείας από την αγορά και να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους. Διεθνώς η χρηματοδότηση μέσω Crowdfunding θεωρείται φθηνότερη, αποτελεσματικότερη, γρήγορη και πάνω απ’ όλα αντιγραφειοκρατική. Στις χώρες που εφαρμόζεται αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, κάθε χρόνο σχεδόν διπλασιάζονται τα αντληθέντα κεφάλαια, ευελπιστούμε δε και στη χώρα μας θα ακολουθήσει την ίδια πορεία» καταλήγει ο κ. Χ. Γκότσης.
Πώς λειτουργεί
Τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας αγοράς είναι τα εξής:
• Πρώτον, υλοποιείται μέσω μιας ιστοσελίδας στην οποία φιλοξενείται ηλεκτρονική πλατφόρμα προδιαγραφών. Σ’ αυτήν αναρτώνται και παρουσιάζονται στο κοινό προτάσεις προς χρηματοδότηση έργων υφιστάμενων ή νεοσύστατων εταιρειών. Στόχος είναι η συμμετοχή στο κεφάλαιο της εταιρείας όσο το δυνατόν περισσότερων επενδυτών. Ηλεκτρονικές πλατφόρμες μπορούν να διαθέτουν μόνο ΑΕΠΕΥ και πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία εκτελούν εντολές απόκτησης κινητών αξιών εταιρειών.
• Δεύτερον, προσφέρονται κινητές αξίες με συνολική αξία μικρότερη από 500.000 ευρώ, όριο το οποίο υπολογίζεται ανά εκδότη σε περίοδο δώδεκα μηνών.
• Η συμμετοχή του ιδιώτη επενδυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 5.000 ευρώ ανά εκδότη και των 30.000 ευρώ κατ’ έτος ανά ΑΕΠΕΥ ή πιστωτικό ίδρυμα, προκειμένου να μειώνεται ή να γίνεται διασπορά του επενδυτικού κινδύνου.
• Οι ΑΕΠΕΥ και οι τράπεζες που διαχειρίζονται πλατφόρμες θα πρέπει να παρέχουν στους δυνητικούς πελάτες συγκεκριμένες πληροφορίες που σχετίζονται όχι μόνο με το είδος της επένδυσης, αλλά και με τους κινδύνους που αυτή συνεπάγεται.
