Ανάκαμψη σημείωσε η κίνηση στην κρουαζιέρα το 2015, ωστόσο το κόστος ναύλωσης ανέβηκε σημαντικά πέρυσι με την αύξηση του ΦΠΑ από 13% σε 23%, γεγονός που οδήγησε σε ακύρωση πολλών ναυλώσεων, όπως διαπιστώνει μελέτη της IBHS Α.Ε.
Βάσει των ευρημάτων της μελέτης και όπως επισημαίνει ο Economic Research & Sectorial Studies Senior Analyst της IBHS Α.Ε. Αλέξης Νικολαΐδης, οι αρνητικές εξελίξεις που σημειώθηκαν στην Τουρκία και άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου (τρομοκρατικά χτυπήματα, πολιτική αστάθεια, αναταραχές) μετατόπισαν πολλές αφίξεις κρουαζιερόπλοιων στον Πειραιά και άλλα ελληνικά λιμάνια. Η τάση αυτή εκδηλώθηκε το τελευταίο τρίμηνο του έτους, ανατρέποντας έτσι την αρνητική εικόνα που επικρατούσε από το 2014.
Σαν αποτέλεσμα, ενώ οι αρχικές εκτιμήσεις έκαναν λόγο για μείωση στις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων από 3% έως 5%, εν τέλει κατά τη διάρκεια του έτους αφίχθησαν συνολικά 4.281 πλοία, αριθμός αυξημένος κατά 12% σε σχέση με το 2014. Επίσης, ο αριθμός των αφίξεων επιβατών στο σύνολο των ελληνικών λιμένων εμφάνισε οριακή άνοδο 0,5%, στις 4,96 εκατ. αφίξεις.
Πάντως, όπως σημειώνει η IBHS, η τραπεζική αργία και η επιβολή των capital controls τον Ιούλιο του 2015 προκάλεσε σημαντικές δυσχέρειες στη διαχείριση των δρομολογίων και στις συναλλαγές των επιβατών. Ωστόσο, η αβεβαιότητα που επικράτησε δεν συνοδεύτηκε από ακύρωση αφίξεων, γεγονός που λειτούργησε θετικά για την αγορά. Η IBHS διευκρινίζει, πάντως, ότι οι εταιρείες δεν είχαν τη δυνατότητα να λάβουν προμήθειες για τα πλοία τους και να πραγματοποιήσουν διατραπεζικές συναλλαγές, καταφεύγοντας για τη διεκπεραίωση των ενεργειών αυτών στην Τουρκία.
Επιπλέον, σύμφωνα με την IBHS, αρνητική παράμετρο αποτέλεσαν οι αθρόες αφίξεις μεταναστών και προσφύγων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, με συνέπεια να προκύψουν αλλαγές στα δρομολόγια των πλοίων και να μειωθεί σημαντικά η τουριστική κίνηση στις εν λόγω περιοχές.
Η ανησυχία που εξακολουθεί να επικρατεί φέτος στην Τουρκία, καθώς και οι ταξιδιωτικές οδηγίες που δόθηκαν από Ευρώπη και Αμερική θα μπορούσαν να ενισχύσουν την επιβατική κίνηση στα ελληνικά λιμάνια. Ωστόσο, όπως παρατηρεί η IBHS, το θετικό αυτό κλίμα αντιστράφηκε τον Ιούνιο, καθώς η πρόθεση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει την ιδιωτικοποίηση των λιμένων του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης προκάλεσε απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων. Συνεπώς, η IBHS εκτιμά ότι την τρέχουσα περίοδο προκύπτουν δυσκολίες εξυπηρέτησης σε αρκετά κρουαζιερόπλοια, ενώ άλλα πλοία άλλαξαν πορεία, κατευθυνόμενα εν τέλει σε άλλα λιμάνια.
Αναφορικά με το yachting, η IBHS αποδίδει τη μη ικανοποιητική ανάπτυξη της αγοράς κυρίως στην επιβολή υπέρμετρης φορολόγησης, αλλά και στην έλλειψη μαρίνων. Το 2015, ο κύκλος εργασιών του κλάδου -σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ιδιοκτητών Τουριστικών Επαγγελματικών Σκαφών Άνευ Πληρώματος (ΣΙΤΕΣΑΠ)- υποχώρησε κατά 25%, καθώς οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις κλιμάκωσαν την αβεβαιότητα και μείωσαν σημαντικά τις ναυλώσεις σκαφών, παρά την άνοδο του γενικότερου τουριστικού ρεύματος.
Όπως εξάλλου τονίζει η Ένωση Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού (ΕΠΕΣΤ) και την οποία επικαλείται η IBHS, το κόστος ναύλωσης αυξήθηκε σημαντικά πέρυσι με την αύξηση του ΦΠΑ από 13% σε 23%, γεγονός που οδήγησε σε ακύρωση πολλών ναυλώσεων. Η ΕΠΕΣΤ εστιάζει και στη μη εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Μητρώου, παρά τη θεσμοθέτησή του προ διετίας, με συνέπεια να μην μπορούν να επιβληθούν τα ανάλογα τέλη και το κράτος να υπόκειται σε απώλεια εσόδων. Έτσι, στις ελληνικές θάλασσες δραστηριοποιούνται σε μεγάλο βαθμό σκάφη με σημαίες άλλων χωρών τα οποία εκτελούν ναυλώσεις χωρίς να είναι εγγεγραμμένα. Συγχρόνως, τα υπό ελληνική σημαία σκάφη παραμένουν ακινητοποιημένα λόγω του αθέμιτου ανταγωνισμού, όπως σημειώνεται στη μελέτη της IBHS.
Η υστέρηση ανταγωνιστικότητας αποτυπώνεται στην τάση μεταφοράς έδρας εταιρειών σε Τουρκία, Μάλτα και Κροατία και επομένως στη «φυγή» σκαφών από την ελληνική σημαία, σύμφωνα με την IBHS, η οποία συμπληρώνει ότι «η αγορά είναι υποτονική και φέτος, καθώς η πολιτική αβεβαιότητα, σε συνδυασμό με τη νέα αύξηση του ΦΠΑ και του αυξημένου φόρου πολυτελείας ο οποίος επανήλθε, έχει μειώσει σημαντικά τις ναυλώσεις». Η πρόβλεψη του ΣΙΤΕΣΑΠ κάνει λόγο για περαιτέρω υποχώρηση των εσόδων κατά 40%, ενώ οι υψηλότερες απώλειες θα προκύψουν σε Ανατολικό Αιγαίο και Δωδεκάνησα.
Όπως αναφέρει η Διευθύνουσα Σύμβουλος της IBHS Μαρία Μεταξογένη, «η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αποκομίσει αρκετά υψηλότερα έσοδα από την κρουαζιέρα εφόσον ενισχύσει το home porting. Για το σκοπό αυτό απαιτείται μια σειρά δράσεων, με την κυριότερη να αφορά τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών, τόσο στον Πειραιά όσο και σε άλλα λιμάνια, ώστε να μπορούν να καταπλέουν τα μεγαλύτερα κρουαζιερόπλοια που δρομολογούν οι μεγάλες εταιρείες. Η υλικοτεχνική πρόοδος θα επιτρέψει στα εγχώρια λιμάνια να αποτελέσουν σημεία αναχώρησης και όχι απλώς διέλευσης για τους operators, γεγονός που θα προσελκύσει υψηλότερες δαπάνες ανά επιβάτη».
Χρηματοοικονομική ανάλυση του κλάδου
Στη μελέτη της IBHS αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις 24 επιχειρήσεων. Τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν συνοψίζονται στα εξής:
- Ο Κύκλος Εργασιών του δείγματος το 2014 διαμορφώθηκε σε 34,29 εκατ. ευρώ, έχοντας αυξηθεί κατά 27% σε σχέση με το 2013.
- Tο δείγμα εμφάνισε λειτουργικά κέρδη 0,57 εκατ. ευρώ, έναντι μικρών ζημιών το προηγούμενο έτος. Οι προ φόρων ζημιές περιορίστηκαν στα 3,64 εκατ. ευρώ, από 4 εκατ. το 2013.
- Τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ βελτιώθηκαν σε 6,5% και 0,9% αντίστοιχα.
- Ο δείκτης των Ξένων ως προς τα Ίδια Κεφάλαια σταθεροποιήθηκε στο 0,4 προς 1.
- Οι Απαιτήσεις εισπράχθηκαν στους τρεις περίπου μήνες.
