Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Έχοντας σχηματίσει μια πρώτη σαφή εικόνα για την πορεία εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού τον καθοριστικό μήνα Σεπτέμβριο, το οικονομικό επιτελείο θα στείλει την προσεχή Δευτέρα το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2017.
Θα αποτυπωθεί και επίσημα η πρόβλεψη για ανάπτυξη -αναμένεται ότι θα ενσωματωθεί η εκτίμηση για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7%-, αλλά και ο δεσμευτικός από το μνημόνιο στόχος για αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 0,5% φέτος-το οικονομικό επιτελείο ευελπιστεί ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει με υπέρβαση- στο 1,75% ή από τα περίπου 900 εκατ. ευρώ στα περίπου 3,2 δισ. ευρώ.
Αυτή η διαφορά των 2,3 δισ. ευρώ αναμένεται ότι θα καλυφθεί κατά κύριο λόγο με πρόσθετους φόρους αλλά και με περικοπές της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Το 2017 θα είναι η χρονιά της περαιτέρω περικοπής του ΕΚΑΣ, της αυξημένης φορολόγησης των ενοικίων, της αύξησης των έμμεσων φόρων, αλλά και της ενεργοποίησης της νέας κλίμακας υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης, όπως επίσης και της αύξησης του φόρου εισοδήματος για τη συντριπτική πλειονότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Οι βασικές παραδοχές πάνω στις οποίες θα στηριχθεί το προσχέδιο του προϋπολογισμού αναμένεται να είναι οι εξής:
1. Το ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί περίπου 6 δισ. ευρώ υψηλότερα -σε τρέχουσες τιμές- συγκριτικά με το 2016, φτάνοντας στα 181 δισ. ευρώ έναντι 175 δισ. ευρώ το 2016. Για να φτάσει το φετινό ΑΕΠ στα 175 δισ. ευρώ θα πρέπει στο 3ο και στο 4ο τρίμηνο του έτους να καταγραφεί έστω και οριακή ανάπτυξη, καθώς το πρώτο εξάμηνο έκλεισε τελικώς με ύφεση της τάξεως του 0,9%. Για τη βελτίωση των αριθμών στο β’ εξάμηνο, στο οικονομικό επιτελείο υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία, καθώς μόνο η αύξηση των επενδύσεων (σ.σ.: είναι ήδη δρομολογημένη η επένδυση 1,23 δισ. ευρώ για τα περιφερειακά αεροδρόμια) θα ενισχύσει τα φετινά μεγέθη.
2. Το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να φτάσει στο 1,75% του ΑΕΠ ή στα 3,2 δισ. ευρώ έναντι 0,5% ή 900 εκατ. ευρώ που προβλέπονται για φέτος. Αναμένεται να αποτυπωθεί στα νούμερα περαιτέρω μείωση του κονδυλίου για τη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων (λόγω και των μέτρων του ασφαλιστικού που θα αποδώσουν μέσα στο 2017 περίπου 1,4 δισ. ευρώ συνολικά), αλλά το κύριο βάρος θα πέσει στην αύξηση των εσόδων τόσο λόγω της πρόβλεψης για ανάπτυξη όσο και εξαιτίας της απόδοσης που προβλέπεται ότι θα έχουν τα νέα εισπρακτικά μέτρα.
Το 2017 τα έσοδα από τον ΦΠΑ θα ενισχυθούν καθότι ο συντελεστής 24% θα ισχύσει όλο το έτος και όχι 7 μήνες όπως συνέβη το 2016, ενώ το ειδικό καθεστώς στα νησιά καταργείται.
3. Τα φορολογικά έσοδα αναμένεται να προβλεφθούν στα 47-48 δισ. ευρώ και θα είναι αισθητά αυξημένα συγκριτικά με το 2016. Για τη φετινή χρονιά έχει προβλεφθεί ότι τα έσοδα θα ανέλθουν στα 44,766 δισ. ευρώ. Μέχρι και τον Αύγουστο έχει καταγραφεί υπέρβαση του στόχου για τα φορολογικά έσοδα οκταμήνου (σ.σ.: τα αναλυτικά στοιχεία αναμένεται μέσα στις επόμενες ημέρες), αλλά μπροστά υπάρχουν τέσσερις εξαιρετικά κρίσιμοι μήνες. Μόνο τον Σεπτέμβριο πρέπει να εισπραχθούν 4,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι από φόρους, ενώ κρίσιμος μήνας θα είναι και ο Νοέμβριος (θα συμπέσει και πάλι η πληρωμή του ΕΝΦΙΑ με την καταβολή της 3ης και τελευταίας δόσης του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων). Περισσότερα έσοδα -της τάξεως των 15 δισ. ευρώ- αναμένεται να εγγραφούν ως πρόβλεψη για τον ΦΠΑ.
Η εκτίμηση θα στηριχθεί:
α. Πρώτον, στο ότι θα υπάρξει αύξηση της κατανάλωσης λόγω της ανάπτυξης.
β. Δεύτερον, στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Το 2017 τα έσοδα από τον ΦΠΑ θα ενισχυθούν εξαιτίας του ότι ο συντελεστής του 24% θα ισχύσει για ολόκληρο το έτος και όχι για επτά μήνες όπως συνέβη μέσα στο 2016. Επίσης, το ειδικό καθεστώς θα πάψει να ισχύει σε όλα τα νησιά των Κυκλάδων και του Αιγαίου. Μόνο από τα νέα μέτρα του ΦΠΑ, τα πρόσθετα έσοδα εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 400 εκατ. ευρώ, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν η όποια απόδοση από τα μέτρα για την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Περισσότερα έσοδα αναμένεται να συγκεντρωθούν και από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων. Η μεγάλη αύξηση στην εισφορά αλληλεγγύης, αλλά και η νέα κλίμακα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων θα αποδώσουν εισπρακτικά με τα εκκαθαριστικά της επόμενης χρονιάς. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στο μνημόνιο έχει εγγραφεί ως πρόβλεψη ότι θα εισπραχθεί 1,4 δισ. ευρώ από τις «αλλαγές στον φόρο εισοδήματος» έναντι 700 εκατ. ευρώ που ήταν η πρόβλεψη των εισπράξεων για τη φετινή χρονιά. Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να αποδώσει φέτος περί τα 7,8 δισ. ευρώ, περίπου τα ίδια με το 2015, παρά την αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Αυτό οφείλεται στην πτώση των δηλωθέντων εισοδημάτων λόγω περικοπών στις συντάξεις, επέκταση της μερικής απασχόλησης, αλλά και συνεχή αύξηση των ατομικών συμβάσεων που φέρνουν και χαμηλότερες αποδοχές.
Από την Πρωτοχρονιά το μπαράζ των έμμεσων φόρων
Ενίσχυση των φορολογικών εσόδων αναμένεται και από το νέο πακέτο αύξησης των έμμεσων φόρων που θα ενεργοποιηθεί από την Πρωτοχρονιά. Αυτό θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
- Αυξάνονται οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στα καύσιμα: Ο ΕΦΚ στη βενζίνη αυξάνεται κατά 3 λεπτά το λίτρο, από τα 0,67 στα 0,7 ευρώ, ενώ στο πετρέλαιο κίνησης ανεβαίνει κατά 8 λεπτά το λίτρο, από τα 0,33 στα 0,41 ευρώ. Ο ΕΦΚ στο υγραέριο κίνησης θα αυξηθεί κατά 10 λεπτά το λίτρο, από τα 0,33 στα 0,43 ευρώ το λίτρο.
- Αυξάνονται οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στα τσιγάρα και τα λοιπά προϊόντα καπνού: Ο πάγιος φόρος κατανάλωσης που επιβαρύνει τον λεπτοκομμένο καπνό θα αυξηθεί από τα 156,70 στα 170 ευρώ ανά κιλό. Ο αναλογικός φόρος θα αυξηθεί από 20% στο 26% της λιανικής τιμής πώλησης. Το αποτέλεσμα των αυξήσεων αυτών στους ΕΦΚ των τσιγάρων και του καπνού θα είναι να αυξηθούν οι λιανικές τιμές πώλησης κατά 0,50 έως 1 ευρώ ανά πακέτο.
- Επιβάλλεται ειδικός φόρος κατανάλωσης στον εισαγόμενο και εγχωρίως παραγόμενο καφέ: Προβλέπεται η επιβολή φόρου στην εισαγωγή και στην εγχώρια παραγωγή καφέ, με συντελεστές από 2 έως 3 ευρώ ανά κιλό στον καβουρντισμένο καφέ και με συντελεστή 4 ευρώ ανά κιλό στον στιγμιαίο καφέ και στα παρασκευάσματα από εκχυλίσματα, αποστάγματα ή συμπυκνώματα του καφέ. Η επιβολή του φόρου αυτού αναμένεται να επιβαρύνει με αυξήσεις κατά 10%-20% τις λιανικές τιμές πώλησης των διαφόρων ειδών καφέ.
- Επιβάλλεται ειδικός φόρος κατανάλωσης στα υγρά που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά τσιγάρα: Στα υγρά αυτά θα επιβληθεί φόρος το ύψος του οποίου θα είναι 10 λεπτά ανά ml υγρού.
- Επιβάλλεται φορολογικό τέλος 5% σε κάθε μηνιαίο ή διμηνιαίο λογαριασμό τηλεπικοινωνιακών τελών σταθερής τηλεφωνίας. Το νέο αυτό «χαράτσι» θα υπολογίζεται επί των καθαρών (προ ΦΠΑ) τηλεπικοινωνιακών τελών κάθε μηνιαίου ή διμηνιαίου λογαριασμού. Επί του νέου αυτού τέλους θα επιβάλλεται εν συνεχεία ο ΦΠΑ με συντελεστή 24%. Η τελική επιβάρυνση στους λογαριασμούς σταθερής τηλεφωνίας θα αγγίξει το 6%.
Περικοπές-«προίκα» στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα
Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για το 2017 αναμένεται να κινηθούν στα επίπεδα των 49 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2016.
Λιγότεροι αναμένεται να είναι μόνο οι τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, καθώς το κονδύλι που αναμένεται να εμφανιστεί τον Οκτώβριο στο προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2017 θα είναι της τάξεως των 5,75 δισ. ευρώ, έναντι 5,93 δισ. ευρώ που έχουν εγγραφεί στον φετινό προϋπολογισμό.
Οι πρωτογενείς δαπάνες αναμένεται να διαμορφωθούν το 2017 στα 43,275 δισ. ευρώ. Εκκρεμεί για το υπουργείο Οικονομικών η εξεύρεση τρόπων χρηματοδότησης για την καταβολή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος μέσα στο 2017, μέτρο που θα κοστίσει περί τα 900 εκατ. ευρώ.
Η χρηματοδότηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος αποτελεί προαπαιτούμενο της β’ αξιολόγησης. Δημοσιονομικά, η χρηματοδότηση θα γίνει σε κάθε περίπτωση με μείωση άλλων δαπανών. Αυτό που εκκρεμεί να συμφωνηθεί με τους δανειστές είναι το ποιες θα είναι αυτές οι δαπάνες που θα πρέπει να περικοπούν ώστε να βρεθούν τα απαραίτητα κονδύλια, με τους δανειστές να ζητούν «ψαλίδισμα» άλλων επιδομάτων.
