Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Το τελευταίο βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκης, όπως ανακοίνωσε η γνωστή επιχειρηματική οικογένεια κλείνει στις 30 Σεπτεμβρίου - ένα νέο που έρχεται να υπενθυμίσει το πρόσφατο κλείσιμο της αλυσίδας βιβλιοπωλείων Παπασωτηρίου, της Εστίας λίγα χρόνια νωρίτερα και πολλών ακόμα βιβλιοπωλείων, με μεγάλη ή μικρότερη ιστορία στην ελληνική αγορά βιβλίου, η οποία βιώνει τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία της, ως αποτέλεσμα της ύφεσης αλλά και της κατάργησης της ενιαίας τιμής, όπως επισημαίνουν Έλληνες επιχειρηματίες αλλά και διεθνείς φορείς που στηρίζουν την προσπάθεια της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ) για επαναφορά του προηγούμενου νόμου.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες οι σύλλογοι Γάλλων και Γερμανών εκδοτών και βιβλιοπωλών σε κοινή επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, τον υπουργό Οικονομίας Γιώργο Σταθάκη και τον υπουργό Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά ανέφεραν χαρακτηριστικά ότι «…το πρόσφατο κλείσιμο της αλυσίδας βιβλιοπωλείων Παπασωτηρίου και πολλών ακόμα βιβλιοπωλείων σε όλη την Ελλάδα, καθώς και η δύσκολη κατάσταση την οποία βιώνει ο ελληνικός εκδοτικός κλάδος εγείρουν σοβαρά ζητήματα σχετικά με τον πολιτισμικό πλουραλισμό και, ως εκ τούτου, με τη δημοκρατία. Είμαστε βέβαιοι ότι οι δυσκολίες αυτές μπορούν να υπερκεραστούν με την επαναθέσπιση της ενιαίας τιμής βιβλίου…».
Εν τω μεταξύ, το κλείσιμο του τελευταίου φυσικού σημείου πώλησης της αλυσίδας Ελευθερουδάκης, στο Νο 15 της οδού Πανεπιστημίου -όπου είχε απομείνει ένα μικρό κατάστημα της εταιρείας που διέθετε προϊόντα stock- προκαλεί αναστάτωση, αν και αποτελεί αναμενόμενη συνέχεια των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η εταιρεία τα τελευταία χρόνια και είχαν ως αποτέλεσμα την προσφυγή της στο άρθρο 99 και το κλείσιμο των άνω των 20 καταστημάτων που διατηρούσε.
Σε χθεσινή της ανακοίνωση η οικογένεια Ελευθερουδάκη (Μαρίνα και Σοφίκα Ελευθερουδάκη) αναφέρει ότι «την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016 θα σημάνει για το βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκη ένα τέλος και ταυτόχρονα μία (νέα) αρχή. Μετά από λειτουργία πάνω από 100 χρόνια στον χώρο του βιβλίου και 21 χρόνια στην οδό Πανεπιστημίου στο κέντρο της Αθήνας, κλείνουμε το βιβλιοπωλείο μας και σκεφτόμαστε “έξω από το κουτί”..., συμμετέχουμε στον διεθνή προβληματισμό με θέμα το βιβλίο και προετοιμαζόμαστε για το επόμενό μας “βιβλιοπωλείο”, αλλά αρνούμαστε να το κάνουμε όσο δεν υπάρχει θετικό και σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα μας».
Πληροφορίες αναφέρουν ότι το νέο εγχείρημα της εταιρείας που έχει παρουσία στην αγορά από το 1898, πιθανόν θα πηγάσει από τη δραστηριότητα της Booktique - Χαριτάκη Φ. Ελευθερουδάκη, που έχει έδρα το Κολωνάκι. Eπισήμως πάντως τα μέλη της επιχειρηματικής οικογένειας δεν αποκαλύπτουν τις προθέσεις τους, τουλάχιστον όχι πριν βελτιωθεί το οικονομικό περιβάλλον.
Οι κινήσεις
Εν τω μεταξύ, στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στρέφεται η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ) για το θέμα της επαναφοράς του νόμου της ενιαίας τιμής βιβλίου, έπειτα από μια σειρά επαφών τόσο με κυβερνητικούς αξιωματούχους όσο και με στελέχη της αντιπολίτευσης - απ’ όπου τα τελευταία δύο χρόνια έχει αποσπάσει μόνο υποσχέσεις.
Η διοίκηση της ΕΝΕΛΒΙ επιχειρεί να πείσει τους ιθύνοντες ότι το βιβλίο στη χώρα μας υποβαθμίζεται ως πολιτιστικό προϊόν, μετά την κατάργηση της ενιαίας τιμής (πριν από περίπου δύο χρόνια, στο πλαίσιο της υιοθέτησης της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ), ενώ τα βιβλιοπωλεία, δηλαδή οι επιχειρήσεις που αποτελούν το κατεξοχήν κανάλι διανομής του βιβλίου, κινδυνεύουν με λουκέτα όσο οι πωλήσεις τους επιβραδύνονται και περιορίζεται επικίνδυνα η ρευστότητά τους.
Είναι ενδεικτικό ότι φέτος το καλοκαίρι, περίοδο αιχμής για τον κλάδο, οι επιχειρηματίες προσδοκούσαν να πραγματοποιήσουν τις πωλήσεις της αντίστοιχης σεζόν του 2014, μια και πέρυσι λόγω των capital controls οι τζίροι τους βρέθηκαν σε ελεύθερη πτώση. Δυστυχώς οι προσδοκίες τους δεν επιβεβαιώθηκαν και όπως εξηγεί στη «N» ο πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΝΕΛΒΙ Ιωάννης Κωνστανταρόπουλος, η αγορά του βιβλίου «καταποντίζεται», καθώς μειώνεται η παραγωγή, οι εκδότες τείνουν να εκδίδουν πιο εμπορικούς τίτλους, ενώ δεκάδες από αυτούς πωλούν τα βιβλία τους σε τιμές stock. Αυτές τις τάσεις θέλει να ανακόψει η διοίκηση της ΕΝΕΛΒΙ αναγάγοντας το θέμα του βιβλίου σε εθνικό - θεωρώντας μάλιστα την αποκατάστασή του ζήτημα πολιτικής βούλησης, μια και η ενιαία τιμή του βιβλίου δεν έχει δημοσιονομική επιβάρυνση και δεν βαρύνει τον προϋπολογισμό. Γνωρίζοντας ότι θεματοφύλακας της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ είναι το ΔΝΤ, η διοίκηση της ΕΝΕΛΒΙ επιδιώκει το τελευταίο διάστημα επίσημη συνάντηση με εκπρόσωπό του. Εξάλλου μετά και την επίσημη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο θέμα, έχουν σχεδόν εξαντληθεί οι δυνατότητες επαφών με εμπλεκομένους στο ζήτημα φορείς.
Υπενθυμίζεται ότι η αρμόδια επίτροπος Elzbieta Bienkowska σημειώνει μεταξύ άλλων απαντώντας σε ερώτημα του ευρωβουλευτή Γιώργου Γραμματικάκη ότι «σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η προστασία του βιβλίου ως πολιτιστικού αγαθού μπορεί να θεωρηθεί ως επιτακτικός λόγος δημόσιου συμφέροντος δυνάμενος να δικαιολογήσει μέτρα περιορισμού της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, υπό την προϋπόθεση ότι τα μέτρα αυτά είναι κατάλληλα προς επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού και δεν βαίνουν πέραν αυτού που είναι αναγκαίο για την υλοποίησή του…».
