Από την έντυπη έκδοση
Της Σοφίας Εμμανουήλ
[email protected]
Μόνο με ένα… ντεμαράζ θα μπορούσε να κερδίσει τη φετινή «κούρσα» η αγορά tax free shopping (αγορές με επιστροφή ΦΠΑ), που ύστερα από ένα ανοδικό σερί που οδήγησε σε μια «χρυσή» διετία 2014/2015 με σωρευτική ανάπτυξη σχεδόν 40%, στο επτάμηνο του 2016 καταγράφει πτώση 18,54% οφειλόμενη κυρίως στη μείωση των δαπανών των ξένων καταναλωτών και στην απότομη πτώση του μεριδίου των Κινέζων (31,29% στο επτάμηνο του 2016 από 45,5% στα τέλη του 2015).
Τα θετικά μηνύματα από τη συναλλακτική κίνηση του Ιουλίου και του Αυγούστου ενθαρρύνουν το καλό σενάριο, αρκεί η αλλαγή τάσης να αποδειχθεί διατηρήσιμη. Ο αριθμός των συναλλαγών στην αγορά tax free έχει επανέλθει σχεδόν στα περσινά επίπεδα (-1,42% στο επτάμηνο, Ιανουάριος - Ιούλιος 2016) και τα δεδομένα των τελευταίων εβδομάδων καλλιεργούν ελπίδες για περιορισμό της πτώσης πωλήσεων που καταγράφουν οι λιανέμποροι από την αρχή του έτους.
Αν και η ψαλίδα παραμένει ανοιχτή σε επίπεδο αξίας -αφού από την αρχή του 2016 η πτώση πωλήσεων στο μεγαλύτερο φάσμα της αγοράς κυμαίνεται σε διψήφια ποσοστά συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι- η αύξηση του αριθμού των συναλλαγών είναι σημαντική. Συνδέεται δε, σύμφωνα με τους επιχειρηματίες, με την κορύφωση της τουριστικής σεζόν, αλλά και την αυστηροποίηση των μέτρων για την έκδοση αποδείξεων από τα καταστήματα.
Η Βόρεια Ελλάδα
Τη θετική τάση υποστηρίζει επίσης η αυξημένη επισκεψιμότητα των καταστημάτων της Θεσσαλονίκης και ευρύτερα της Βόρειας Ελλάδας κυρίως από Σέρβους και άλλους γείτονες (σημειώνεται αύξηση πωλήσεων 17,35% στο επτάμηνο του 2016), αλλά και η διαφαινόμενη αύξηση των Ρώσων επισκεπτών, οι οποίοι, αν και με μικρότερο πορτοφόλι σε σχέση με άλλες εποχές, επανέρχονται στο προσκήνιο μετά και την απλοποίηση των διαδικασιών στην έκδοση βίζας.
Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία που μας παραχώρησε η Global Blue, εταιρεία με ηγετική θέση στην αγορά tax free shopping, που δείχνουν ότι η επιβράδυνση των Ρώσων περιορίζεται σε μονοψήφιο ποσοστό (-9,91%) στο επτάμηνο του 2016, ενώ το 2015 είχε διαμoρφωθεί σε -46,9%.
Το μερίδιό τους βέβαια έχει περιοριστεί σε περίπου 6% στο σύνολο της αξίας της αγοράς, με αποτέλεσμα να καταλαμβάνουν την τρίτη θέση στην κατάταξη των τουριστών από χώρες εκτός Ε.Ε., μετά τους Κινέζους (με μερίδιο 31,28%) και τους Αμερικανούς (με 9,18%). Οι πωλήσεις αγαθών προς Αμερικανούς μάλιστα εμφανίζουν αυξητικές τάσεις (+31,16% στο επτάμηνο του 2016).
Ακολουθούν οι επισκέπτες της χώρας μας από τη FYROM, με μερίδιο 5,38% και με αύξηση περίπου 8%, ενώ ανοδικές τάσεις καταγράφουν οι πωλήσεις προς τις υπόλοιπες εθνικότητες, αν και αυτές εμφανίζουν μικρότερα μερίδια. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι οι πωλήσεις σε Σέρβους, Αιγύπτιους, Ισραηλινούς και Ινδονήσιους εμφανίζουν αύξηση πάνω από 60%, αν και τα μερίδιά τους δεν ξεπερνούν το 4% (3,92%, 3,24%, 2,82% και 2,64% αντίστοιχα).
Η δαπάνη
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η μέση δαπάνη ανά συναλλαγή των ξένων καταναλωτών έχει μειωθεί σχεδόν κατά 130 ευρώ, υποχωρώντας στα 605 ευρώ στο επτάμηνο του 2016 από 732 ευρώ στο αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Σημαντικά μειωμένες εμφανίζονται φέτος οι δαπάνες των Κινέζων, σε 835 ευρώ στο επτάμηνο του 2016 από 1.039 στο αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, ενώ αντίθετα οι Ρώσοι εμφανίζουν ελαφρώς αυξημένες δαπάνες στα 579 ευρώ από 533 ευρώ αντίστοιχα.
Ορισμένες από τις παραπάνω τάσεις δεν αφορούν μόνον την εγχώρια αγορά, αλλά αποτελούν απόρροια μιας διεθνούς συγκυρίας. Εξάλλου, το πιο χαμηλό budget από τους ξένους τουρίστες, οι δασμοί εισαγωγής στα τελωνεία της Κίνας, οι δυσκολίες στην παροχή βίζας για χώρες της ζώνης Σένγκεν (και ιδίως για τους μεγάλους παίκτες της αγοράς, Κινέζους και Ρώσους), οι φόβοι για τρομοκρατικές επιθέσεις μετά το συμβάν του Παρισιού και οι αυστηροί έλεγχοι συνδέθηκαν με την πτώση της παγκόσμιας αγοράς tax free shopping το 2016.
Ο Μάιος και ο Απρίλιος αποδείχθηκαν «βαρίδια», καθώς οι διεθνείς πωλήσεις σε Κινέζους και Ρώσους, σύμφωνα με στοιχεία της Global Blue, κατέγραψαν πτώση 19% και 23% αντίστοιχα. Το θετικό πρόσημο για ταξιδιώτες από τη Μέση Ανατολή και την Ταϊλάνδη δεν απέτρεψε τη διψήφια πτώση της αγοράς για ισχυρούς παίκτες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία. Τα πράγματα φαίνεται να βελτιώνονται, ωστόσο, τους θερινούς μήνες, ειδικά από τον Ιούλιο, τάση που καταδεικνύουν και τα στοιχεία για την ελληνική αγορά.
Η στρατηγική Με στόχο την ανάπτυξη της τοπικής αγοράς, η Global Blue διαθέτοντας πολυετή εμπειρία στον εμπορικό κλάδο επεξεργάζεται σχέδιο τόνωσης των συναλλαγών, με την προσέλκυση ξένων τουριστών, αλλά και την απλοποίηση των διαδικασιών επιστροφής ΦΠΑ.
Στο πλαίσιο αυτό, η διοίκησή της στην Ελλάδα αναπτύσσει συνέργιες με εταιρείες του λιανεμπορίου, ενώ φέρεται να σχεδιάζει επαφές με κυβερνητικούς παράγοντες, προκειμένου να προσφέρει τεχνογνωσία για τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας επιστροφής ΦΠΑ σε πολίτες τρίτων χωρών με την υιοθέτηση έξυπνων εργαλείων, ώστε οι σχετικές διαδικασίες να ολοκληρώνονται online, χωρίς τις καθυστερήσεις της τρέχουσας πρακτικής, που αποτελούν αντικίνητρο για τους ξένους καταναλωτές. Ένα άλλο θέμα που μελετάται είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών αγαθών με τη μείωση της ελάχιστης δαπάνης για επιστροφή ΦΠΑ. Σήμερα αυτή ανέρχεται σε 120 ευρώ για τη χώρα μας. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι στην Κύπρο είναι μόλις 50 ευρώ, στην Πορτογαλία 62 ευρώ, στην Ισπανία 90 ευρώ.
Οι ισχυροί παίκτες
Οι Ρώσοι παραμένουν στο club των ισχυρών παικτών της ελληνικής αγοράς, όπως τονίζει μιλώντας στη «N» ο Μάνθος Δημόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Global Blue Hellas, που εξηγεί επίσης ότι παραμένουν τα «αγκάθια» που στερούν τη χώρα μας από τουριστικές εισροές, όπως το προσφυγικό ζήτημα, που συνδέεται εν πολλοίς με την πτώση των Κινέζων επισκεπτών (η πτώση πωλήσεων στη συγκεκριμένη εθνικότητα διαμορφώθηκε σε 48,78% στο επτάμηνο του 2016) - καθώς πρόκειται για έναν λαό με ανησυχίες, αλλά και φοβίες σε θέματα υγιεινής και τρόπου ζωής.
Αυτή η πτώση παρέσυρε ουσιαστικά το σύνολο της αγοράς, με ενδεικτική την πτώση πωλήσεων σε παραδοσιακούς προορισμούς shopping των Κινέζων, όπως η Σαντορίνη (όπου η πτώση πωλήσεων στο επτάμηνο διαμορφώθηκε σε -10,42%), η Μύκονος (-8,59%), αλλά και η περιοχή της πρωτεύουσας (-10,06%).
Αγορές όπως η Κρήτη και η Ρόδος, παραδοσιακοί προορισμοί Ρώσων τουριστών, ανέκαμψαν τους τελευταίους μήνες. Ειδικότερα στην Κρήτη, οι πωλήσεις tax free κατέγραψαν αύξηση 29,13%, ενώ η Ρόδος που δεν επλήγη, όπως άλλα νησιά της περιοχής από το προσφυγικό κύμα, έχει απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος των τουριστών με προορισμό τα Δωδεκάνησα.
Στο νησιωτικό αυτό σύμπλεγμα οι συναλλαγές tax free σημείωσαν αύξηση 108,04% στο επτάμηνο σε σχέση με πέρυσι, παρά το μικρό του μερίδιο (1,33%) στις πανελλαδικές πωλήσεις. Ας σημειωθεί ότι η καλή επίδοση ευνοήθηκε και από μια ομάδα τουριστών που απέφυγαν την Τουρκία λόγω των αναταραχών που προκάλεσε το πραξικόπημα και η ένταση στο εσωτερικό της χώρας. Αξιόλογη είναι και η επίδοση των νήσων του Ιονίου, όπου η αύξηση των πωλήσεων διαμορφώθηκε σε 52,03%.
