Ανακοίνωση σχετικά με τη σχεδιαζόμενη εθελούσια έξοδο του προσωπικού του ΟΤΕ εξέδωσε η διοίκηση του Οργανισμού διευκρινίζοντας μεταξύ άλλων σημαντικές παραμέτρους που αφορούν στο κόστος του προγράμματος. Η ανακοίνωση του ΟΤΕ έχει ως εξής:
«Η μείωση του προσωπικού.
Ο ΟΤΕ έχει περίπου 16.000 μόνιμους εργαζομένους, αριθμό σχεδόν διπλάσιο από τον αναγκαίο. Η τεχνολογική εξέλιξη στις τηλεπικοινωνίες επιβάλλει συνεχή μείωση του προσωπικού ενώ συγχρόνως πρέπει να προσληφθούν εργαζόμενοι με νέες ειδικότητες που σήμερα ο ΟΤΕ δεν διαθέτει. Χρειάζεται λοιπόν να γίνει μια μεγάλη μείωση του προσωπικού και παράλληλα προσλήψεις. Αν ο ΟΤΕ δεν το κάνει θα χρεοκοπήσει – όπως η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. Λόγω της διάδοσης της κινητής τηλεφωνίας και των ανεξάρτητων παρόχων στην σταθερή τα έσοδά του πέφτουν συνεχώς ενώ τα έξοδα ανεβαίνουν. Μεγαλύτερη δαπάνη είναι το προσωπικό που απορροφά το 33% των εσόδων όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 18%. Αποτέλεσμα είναι ότι ο ΟΤΕ σταθερή τηλεφωνία έχασε το 2004 €133 εκατομμύρια και είναι οριακά ζημιογόνος το πρώτο τρίμηνο του 2005.
Τι έγινε αλλού.
Η απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών ανάγκασε όλα τα πρώην μονοπώλια τηλεφωνίας στην Ευρώπη να κάνουν μεγάλες μειώσεις στο προσωπικό τους και να αναδιοργανωθούν έτσι ώστε να είναι σε θέση να συνεχίσουν να παρέχουν την απαραίτητη υποδομή και να ακολουθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό έγινε προληπτικά, εν όψει της απελευθέρωσης των αγορών, όσο ακόμη ήταν μονοπώλια. Μερίμνησαν τα κράτη να δημιουργηθούν βιώσιμοι τηλεπικοινωνιακοί φορείς εγκαίρως.
Στην Ελλάδα.
Εδώ το κράτος μετοχοποίησε τον ΟΤΕ την δεκαετία του 1990 και αναγκάστηκε από τις Βρυξέλλες να απελευθερώσει τις τηλεπικοινωνίες το 2001 αλλά δεν φρόντισε να αναδιοργανώσει τον ΟΤΕ. Αντίθετα, από την μια τον έκανε ιδιωτική επιχείρηση κι από την άλλη διατήρησε το δημοσιοϋπαλληλικό εργασιακό καθεστώς του. Κύριο χαρακτηριστικό του καθεστώτος αυτού είναι η μονιμότητα των εργαζομένων. Έτσι η επιχείρηση δεν έχει την δυνατότητα να μειώσει το προσωπικό της, εκτός εάν κάποιοι εργαζόμενοι επιλέξουν να αποχωρήσουν. Η Διοίκηση που ανέλαβε προ έτους ζήτησε αμέσως από την Κυβέρνηση να νομοθετήσει έτσι ώστε να γίνει δυνατή μία στοχευμένη μείωση του προσωπικού. Δηλαδή, να μπορέσει ο ΟΤΕ να επιλέξει τους εργαζόμενους που θα πρέπει να αποχωρήσουν και να τους υποχρεώσει να το κάνουν, δίνοντας αποζημίωση. Κάτι τέτοιο έχει γίνει ήδη στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες αλλά εδώ δεν έγινε, τουλάχιστον ακόμη. Οι εργαζόμενοι του ΟΤΕ παραμένουν μόνιμοι. Πώς μπορεί έτσι να γίνει η απαραίτητη μείωση του προσωπικού;
Εθελούσια έξοδος.
Η πείρα αλλά και η λογική έχουν αποδείξει ότι για να πεισθεί ένας εργαζόμενος, που προστατεύεται από την μονιμότητα, να αποχωρήσει πρόωρα πρέπει να του προσφερθούν κίνητρα τέτοια που να ισοσταθμίζουν τουλάχιστον τις οικονομικές απολαβές που θα είχε αν συνέχιζε να εργάζεται. Επίσης να του εξασφαλισθεί ότι δεν θα θιγούν τα ασφαλιστικά του δικαιώματα. Επομένως η εθελούσια είναι λύση ακριβή. Ένα άλλο μειονέκτημά της είναι ότι δεν αφήνει περιθώρια να επιλεγούν ποιοι θα φύγουν. Οι ρυθμίσεις για εθελούσια αφορούν κατηγορίες εργαζομένων, δίχως να υπάρχει από την νομοθεσία η ευχέρεια στην επιχείρηση να εξαιρέσει ορισμένους. Για τον ΟΤΕ π.χ. η σχεδιαζόμενη λύση προσφέρει την επιλογή άμεσης αποχώρησης σε όσους θα συνταξιοδοτηθούν από τώρα μέχρι το 2012, αναγνώριση μέχρι οκτώ πλασματικών ετών υπηρεσίας. Αυτός ο τρόπος είναι κακός για τον ΟΤΕ διότι συνήθως εκείνοι που φεύγουν είναι οι καλύτεροι που εύκολα θα βρουν δουλειά αλλού – δεν γίνεται όμως αλλιώς. Στην προκειμένη περίπτωση η Διοίκηση του ΟΤΕ θεώρησε ότι έπρεπε να κινηθεί με την λογική των μεγάλων αριθμών. Διότι μόνο με τον τρόπο αυτό, παρά τις επί μέρους δυσκολίες, θα καθίστατο δυνατή η αναδιοργάνωση της Εταιρίας, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότερη λειτουργία της. Είναι λοιπόν η εθελούσια μία λύση ανάγκης που την επιβάλλει το καθεστώς της μονιμότητας και η υπάρχουσα νομοθεσία. Είναι όμως πολύ προτιμότερη από την συνέχιση της τωρινής κατάστασης.
Η εθελούσια του ΟΤΕ.
Το δικαίωμα πρόωρης συνταξιοδότησης δίνεται σε περίπου 6.000 εργαζομένους, η μεγάλη πλειοψηφία τους άνω των 50 ετών. Είναι άγνωστο πόσοι θα κάνουν χρήση. Η Διοίκηση βασίζει τους υπολογισμούς της σε ένα πιθανό ποσοστό 70%, δηλαδή περίπου 4.000 αποχωρήσεις. Η επίσημη αναγγελία της εθελούσιας προς το προσωπικό θα γίνει αμέσως μετά την ψήφιση από την Βουλή της σχετικής τροπολογίας. Οι επιθυμούντες να αποχωρήσουν θα έχουν δύο μήνες προθεσμία να το δηλώσουν και κατόπιν οι αποχωρήσεις θα γίνουν σε διάστημα 12 μηνών με δικαίωμα του ΟΤΕ να επιλέξει μέσα στο δωδεκάμηνο, πότε θα αποχωρεί ο καθένας ώστε να μην δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στην λειτουργία. Παράλληλα θα αρχίσουν αμέσως προσλήψεις με τελικό στόχο περίπου 1.000.
Η σύνθεση του κόστους της εθελούσιας.
Το κόστος της εθελούσιας είναι σύνθετο και αποτελείται από τα εξής:
Αποζημίωση των Ταμείων: Το ΤΑΠ-ΟΤΕ και το Επικουρικό θα χάσουν τις εισφορές – εργαζόμενου και εργοδότη – των πρόωρα αποχωρούντων. Είναι αναγκαίο να αποζημιωθούν στο ακέραιο για την απώλεια των εισφορών. Το απαιτεί και ο Νόμος.
Εφ άπαξ: Οι αποχωρούντες δικαιούνται δύο εφ’ άπαξ. Από τον ΟΤΕ και από το Επικουρικό. Ο ΟΤΕ θα καταβάλλει το εφ’ άπαξ του όπως έχει υποχρέωση και θα χορηγήσει χαμηλότοκο μακροπρόθεσμο δάνειο στο Επικουρικό που δεν έχει την ρευστότητα να αντιμετωπίσει μαζική έξοδο.
Σύνταξη: Ο Νόμος ορίζει ότι ο πρόωρα συνταξιοδοτούμενος λαμβάνει την πλήρη σύνταξή του. Του αναγνωρίζονται συνταξιοδοτικά τα πλασματικά χρόνια. Όσοι κάνουν χρήση θα πάρουν από το ΤΑΠ-ΟΤΕ συντάξεις με ποσοστό αναπλήρωσης 80% των αποδοχών τους. Οι συντάξεις του Επικουρικού καλύπτουν το υπόλοιπο 20%. Έτσι η αναπλήρωση είναι 100%.
Η αποζημίωση των Ταμείων, το εφ’ άπαξ και η άμεση συνταξιοδότηση επιτάσσονται από το νόμο και η Εταιρία δεν έχει ευχέρεια να μειώσει τα ποσά. Τα τρία αυτά συστατικά αποτελούν το 96% του κόστους της εθελούσιας. Το υπόλοιπο περίπου 4% του κόστους αποτελείται από κίνητρα που προσφέρει ο ΟΤΕ σ΄ εκείνους τους εργαζόμενους που τους απομένει λίγος χρόνος για να συνταξιοδοτηθούν, ώστε να αποχωρήσουν αμέσως. Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι το κόστος δεν είναι επιλογή του ΟΤΕ αλλά νομοθετημένο.
Πλην του εφ’ άπαξ του ΟΤΕ και των κινήτρων που θα καταβάλλονται άμεσα στους αποχωρούντες, τα υπόλοιπα ποσά θα καταβάλλονται στα δύο Ταμεία σύμφωνα με τον ρυθμό που θα αποχωρούσαν οι εργαζόμενοι εάν παρέμεναν μέχρι την κανονική τους συνταξιοδότηση. Τα Ταμεία με την σειρά τους θα καταβάλλουν τις συντάξεις.
Το κόστος σε αριθμούς.
Εάν κάνουν χρήση του δικαιώματος εθελούσιας όλοι οι 6.000 το κόστος θα είναι περίπου €1,5 δις και κατανέμεται ως εξής (σε στρογγυλούς αριθμούς):
Αποζημίωση ΤΑΠ-ΟΤΕ €271 εκατ. 17,6%
Αποζημίωση Επικουρικού €75 εκατ. 4,9%
Εφ’ άπαξ ΟΤΕ €295 εκατ. 19,2%
Συντάξεις ΤΑΠ-ΟΤΕ €698 εκατ. 45,4%
Συντάξεις Επικουρικού €138 εκατ. 9,0%
Ειδικά κίνητρα €60 εκατ. 3,9%
€1.537 εκατ. 100%
Ανάλογα με το πόσοι θα κάνουν χρήση της εθελούσιας θα μειωθεί το κόστος που θα μοιραστεί σε 8 χρόνια, όσα αναγνωρίζονται πλασματικά. Ταμειακά θα επιβαρυνθεί περισσότερο ο πρώτος χρόνος λόγω των εφ’ άπαξ και των κινήτρων, λιγότερο ο δεύτερος κ.ο.κ.
Ποιος θα πληρώσει.
Το κύριο βάρος της δαπάνης θα το επωμισθεί ο ΟΤΕ. Θα το καλύψει από τα ταμειακά διαθέσιμά του και από τις οικονομίες που θα προκύψουν από την μείωση του προσωπικού. Ένα μικρό μέρος της δαπάνης θα βαρύνει το κράτος. Έχει συμφωνηθεί με την Κυβέρνηση να παραχωρηθεί στο ΤΑΠ-ΟΤΕ το 4% των μετοχών του ΟΤΕ, από το 37% που έχει τώρα το Δημόσιο. Το κράτος θα έχει δικαίωμα επαναγοράς των μετοχών αυτών εάν τις χρειαστεί αλλά και υποχρέωση να τις αγοράσει αν το ΤΑΠ-ΟΤΕ έχει ανάγκη μετρητών. Η σημερινή αξία αυτού του 4% είναι περίπου €290 εκατ. ή λιγότερο από το 20% της συνολικής δαπάνης για την εθελούσια.
Γιατί το Δημόσιο έχει υποχρέωση να συνεισφέρει.
• Το δημοσιοϋπαλληλικό καθεστώς έχει επιβληθεί με νομοθεσία που το κράτος την διατηρεί παρ΄όλη την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ. Εάν κατηργείτο η μονιμότητα, οι δαπάνες του ΟΤΕ θα έπεφταν δραματικά. Αφού το κράτος επιλέγει ερμαφρόδιτη λύση ιδιωτικής εταιρίας με μονιμότητα οφείλει να εξασφαλίζει και την βιωσιμότητά της.
• Το ΤΑΠ-ΟΤΕ είναι ήδη εγγυημένο από το Δημόσιο.
• Συμφέρει το Δημόσιο να βοηθήσει να γίνει η εθελούσια. Σαν μέτοχος το κράτος θα ωφεληθεί πολύ και θα κερδίσει πολλαπλάσια. Για κάθε €1 που ανεβαίνει η μετοχή του ΟΤΕ το κράτος κερδίζει περίπου €185 εκατ. Μέσα σε έναν χρόνο η μετοχή έχει ανέβει περίπου €4 άρα το Δημόσιο έχει ήδη κερδίσει περίπου €740 εκατ. Αν υλοποιηθεί η μείωση του προσωπικού η μετοχή είναι πιθανό να σταθεροποιηθεί σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Αν, αντίθετα, δεν γίνει η μείωση του προσωπικού η μετοχή θα πέσει και οι απώλειες του Δημοσίου θα είναι πολλαπλάσιες της συμμετοχής του στο κόστος της εθελούσιας.
• Εάν το Δημόσιο υποχρεωθεί να επαναγοράσει το 10% των μετοχών του ΟΤΕ – κάτι που είναι μέσα στους όρους ομολογιακού δανείου που λήγει τον προσεχή Αύγουστο – τότε τα μεγέθη, πιθανό όφελος ή ζημιά είναι πολύ μεγαλύτερα.
• Δεν θα αναφερθώ στα γενικότερα οφέλη στην οικονομία και το επενδυτικό κλίμα από την εξυγίανση του ΟΤΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η κρατική βοήθεια πρέπει να εγκριθεί από τις Βρυξέλλες. Έχουν ήδη γίνει κρούσεις και έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν πολλά προηγούμενα με άλλους Ευρωπαϊκούς τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς που βοηθήθηκαν από τις Κυβερνήσεις τους για να αναδιοργανωθούν. Δεδομένης της μικρής αναλογίας της σχεδιαζόμενης κρατικής βοήθειας στον ΟΤΕ και του ότι θα είναι προς το ήδη εγγυημένο ΤΑΠ-ΟΤΕ, δεν προβλέπονται μεγάλα προβλήματα.
Πού θα βρει τα χρήματα ο ΟΤΕ.
• Ο ΟΤΕ έχει κάνει τους υπολογισμούς του και γνωρίζει ότι με την μικρή αναλογικά συμβολή του κράτους η δαπάνη για την εθελούσια είναι απολύτως δικαιολογημένη από επιχειρησιακή άποψη.
• Οι πόροι που θα χρηματοδοτήσουν την εθελούσια θα προέλθουν από την οικονομία που θα προκύψει από την ίδια. Σήμερα το μέσο ετήσιο κόστος ανά εργαζόμενο είναι περίπου €50.000 από το οποίο το 50% περίπου είναι εισφορές στα Ταμεία ασφάλισης. Αν αποχωρήσουν, έστω 4.000 θα προκύψει άμεση οικονομία €200 εκατ. ετησίως. Ένας νεοπροσλαμβανόμενος στοιχίζει κατά μέσον όρο περίπου €25.000 ετησίως γιατί δεν έχει ωριμάσει και θα ασφαλίζεται πλέον στο ΙΚΑ. Το κόστος 1.000 προσλήψεων θα είναι της τάξεως των €25 εκατ. ετησίως. Έτσι προκύπτει άμεση ετήσια εξοικονόμηση €175 εκατ. Με την μείωση του προσωπικού θα υπάρξουν και άλλες οικονομίες που δεν μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια.
• Οι εκταμιεύσεις για την εθελούσια θα επιμερισθούν σε οκτώ χρόνια.
• Έχει ήδη γίνει πρόβλεψη για το εφ’ άπαξ του ΤΑΠ-ΟΤΕ.
• Η μείωση του προσωπικού δια της εθελούσιας θα ανοίξει τον δρόμο για την ριζική αναδιοργάνωση του ΟΤΕ που μαζί με τις νέες προσλήψεις θα ανεβάσει πολύ την παραγωγικότητά του και θα επιτρέψει την ταχύτερη προσαρμογή του στις σύγχρονες τεχνολογίες.
Η αντίδραση των αγορών.
Το 35% περίπου των μετοχών του ΟΤΕ ανήκει σε μεγάλους διεθνείς θεσμικούς επενδυτές που έχουν επενδύσεις σε πολλές άλλες τηλεπικοινωνιακές εταιρίες και μεγάλη πείρα του κλάδου. Η άποψή τους για τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στον ΟΤΕ είναι ομόφωνα πολύ θετική».
