Από την έντυπη έκδοση
Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Να αλλάξει «ρότα» η ελληνική ναυτιλία, που κατά παράδοση διατηρεί χαμηλό προφίλ, και να υιοθετήσει μια πιο εξωστρεφή εταιρική κουλτούρα, προκειμένου να αντιληφθούν οι νέοι Έλληνες τις δυνατότητες που προσφέρει ο κλάδος για εργασία με εξαιρετικές προοπτικές τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα, προτείνει η Ε.Υ. Με την υιοθέτηση σωστής στρατηγικής, η ελληνική ναυτιλία θα έχει την ευκαιρία να «επανδρώσει» τα γραφεία και τα πλοία της με τα πλέον ταλαντούχα στελέχη.
Σε μελέτη που παρουσίασε χθες επισημαίνεται ότι, σε μια εποχή κατά την οποία η ανεργία παραμένει καθηλωμένη στο 25% του ενεργού πληθυσμού, οι νέοι δεν αντιμετωπίζουν θετικά την επιλογή μιας σταδιοδρομίας στη ναυτιλία, καθώς η αντίληψή τους για το επάγγελμα δεν ανταποκρίνεται στα χαρακτηριστικά που θεωρούν σημαντικά κατά την αναζήτηση εργασίας. Αυτό προκύπτει από την έρευνα μεταξύ 1.000 νέων ηλικίας 16-30 ετών, αλλά και συνεντεύξεις με στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών και εκπροσώπους ναυτικών σχολών. Το πρόβλημα αφορά κυρίως την ενδεχόμενη απασχόληση στη θάλασσα, ιδιαίτερα σε επίπεδο πληρωμάτων, αλλά εκτείνεται και στις θέσεις εργασίας στην ξηρά.
Ακόμα ένα αξιοπερίεργο στοιχείο είναι ότι από τη μια οι νέοι που πήραν μέρος στην έρευνα αναγνωρίζουν τη συμβολή του κλάδου στην Ελλάδα, από την άλλη όμως δεν διατηρούν θετική άποψη για τους ίδιους τους εφοπλιστές.
Ειδικότερα, μόλις το 6% του δείγματος ανέφερε αυθόρμητα ότι θα ήθελαν να εργαστούν στη ναυτιλία, ενώ, όταν κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ διαφορετικών κλάδων της οικονομίας, μόλις το 23% δήλωσαν ότι είναι πιθανό να αναζητήσουν εργασία σε ναυτιλιακές θέσεις στη θάλασσα. Πιο θετική είναι η εικόνα ως προς την απασχόληση σε ναυτιλιακές θέσεις στην ξηρά, όπου το 41% χαρακτήρισε την επιλογή αυτή ως πιθανή. Ωστόσο, και αυτή η επιλογή υστερεί έναντι της προοπτικής της απασχόλησης στον τουρισμό (49%), ενώ κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με το λιανικό εμπόριο (41%), πράγμα το οποίο υποδηλώνει ότι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της απασχόλησης στη ναυτιλία (υψηλές αποδοχές, προοπτικές εξέλιξης, απουσία εποχικότητας κ.λπ.) δεν έχουν γίνει πλήρως κατανοητά.
Η πρόθεση εργασίας στη θάλασσα είναι αισθητά χαμηλότερη μεταξύ των νέων γυναικών (15%), ενώ σε θέσεις εργασίας στην ξηρά τα ποσοστά μεταξύ των δύο φύλων είναι συγκρίσιμα. Παράλληλα, τα ποσοστά αυτά δεν διαφοροποιούνται σημαντικά μεταξύ των πτυχιούχων. Πιο θετικοί εμφανίζονται οι κάτοικοι των νησιωτικών περιοχών.
Όταν ρωτήθηκαν για τα χαρακτηριστικά που θεωρούν σημαντικά κατά την αναζήτηση εργασίας, οι νέοι που μετείχαν στην έρευνα ανέφεραν το ευχάριστο περιβάλλον (57%), τη μονιμότητα (54%) και τις προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης (50%). Οι υψηλές απολαβές εμφανίσθηκαν ως το τέταρτο σημαντικότερο κριτήριο (45%). Με βάση τα παραπάνω, οι θέσεις εργασίας στη ναυτιλία, ιδιαίτερα στη θάλασσα, κατατάσσονται χαμηλά μεταξύ των επιλογών των νέων της έρευνας. Σημαντικότερος αποτρεπτικός παράγοντας μεταξύ όσων δήλωσαν ότι δεν επιθυμούν να εργαστούν στη ναυτιλία είναι «η μακρόχρονη απουσία από το σπίτι και την οικογένεια» (65%), ενώ μεγάλος αριθμός δήλωσε ότι «δεν επιθυμεί να είναι κλεισμένος σε ένα καράβι» (40%), ή ότι «απαιτείται εξειδίκευση που δεν έχω» (35%).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η απροθυμία αναζήτησης εργασίας στη ναυτιλία συνυπάρχει, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, με τα υψηλά επίπεδα εκτίμησης ως προς την προσφορά του κλάδου στην οικονομία. Το 58% όσων συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύει ότι η ναυτιλία στηρίζει την οικονομία, ποσοστό υψηλότερο σε σχέση με το εμπόριο, τη βιομηχανία, το τραπεζικό σύστημα και το Δημόσιο, ενώ υστερεί μόνο συγκριτικά με τον τουρισμό. Η πλειονότητα των νέων θεωρεί επίσης ότι η ναυτιλία είναι ένα κλάδος δυναμικός (47%), με κύρος (45%) και παράδοση (50%). Συγχρόνως, όμως, διαπιστώνεται μία αποστασιοποίηση των νέων από τον κλάδο, καθώς μόνο το 16% δηλώνει ότι «τον αισθάνεται κοντά του», ενώ μόνο το 24% πιστεύει ότι «προσφέρει θέσεις εργασίας σε νέους σαν εμένα».
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κ. Γιάννης Πιέρρος, επικεφαλής του Τομέα Μεταφορών της ΕΥ Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναφέρει: «Σε μία εποχή που η χώρα μας αντιμετωπίζει την τεράστια πρόκληση της ανεργίας, η επανασύνδεση των νέων με την ελληνική ναυτική παράδοση είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Είναι επίσης απαραίτητο να επανατοποθετηθούν οι νέοι ως προς τα σημερινά δεδομένα του κλάδου, αλλά και ο κλάδος ως προς τις σύγχρονες ανάγκες των νέων. Το ελληνικό DNA αποδεδειγμένα αποτελεί συστατικό υπεροχής στον κλάδο, συνεπώς αξίζει να του δοθεί διέξοδος, κατεύθυνση και προοπτική».
Τέσσερις προτάσεις
Η έρευνα καταλήγει σε τέσσερις δέσμες προτάσεων που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος:
1 Υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών από τις ναυτιλιακές εταιρείες, ως προς την προσέλκυση και τη διαχείριση ταλέντου. Οι ναυτιλιακές εταιρείες θα πρέπει να υιοθετήσουν μία πιο εξωστρεφή εταιρική κουλτούρα, να δημιουργήσουν ή και να ενισχύσουν τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού, αντιγράφοντας τις βέλτιστες πρακτικές και άλλων κλάδων της οικονομίας σε ό,τι αφορά την προσέλκυση ταλαντούχων στελεχών γραφείου, καθώς και να αμβλύνουν τα αντικίνητρα στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης στα πλοία.
2 Αποτελεσματικότερη επικοινωνία των επιτευγμάτων του κλάδου και των αλλαγών που συντελούνται, όπως στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης στα πλοία, ώστε να μη διαιωνίζονται τα αρνητικά στερεότυπα παλαιότερων εποχών.
3 Αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης. Είναι επιτακτική ανάγκη η αποκατάσταση της χρηματοδότησης των ΑΕΝ, η εξύψωση του επιπέδου σπουδών και η στενότερη διασύνδεσή τους με τη ναυτιλιακή κοινότητα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την κατάρτιση των προγραμμάτων σπουδών.
4 Πρωτοβουλίες αρμοδιότητας της πολιτείας. Η πολιτεία, πέραν της αυτονόητης ανάγκης εξασφάλισης της χρηματοδότησης των ΑΕΝ, μπορεί να βοηθήσει στην ευρύτερη αναγνώριση της συμβολής της ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία και κοινωνία και να προσεγγίσει με ρεαλισμό και υπευθυνότητα το ζήτημα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας των πληρωμάτων.
Ο Παναγιώτης Παπάζογλου, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδας, δηλώνει σχετικά με τα ευρήματα της έρευνας: «Η ελληνική ναυτιλία συμβάλλει σημαντικά στην ελληνική οικονομία, η δε συμβολή αυτή θα μπορούσε να πολλαπλασιαστεί, αν υιοθετηθούν οι κατάλληλες πολιτικές. Οφείλουμε όλοι, ιδιαίτερα η πολιτεία και η ναυτιλιακή κοινότητα, να αναλάβουμε τις πρωτοβουλίες που θα επανασυνδέσουν την κοινωνία με τη ναυτική παράδοση του τόπου μας και να εργαστούμε από κοινού, ούτως ώστε το ελληνικό ανθρώπινο δυναμικό να αξιοποιήσει, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τις ευκαιρίες που διανοίγονται στον κλάδο».
